استفاده از فرصت عید
تاریخ پخش:  26/12/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

سال 89 هم تمام. در آستانه‌ی عید سال نود هستیم. خوب آخر سال روز 29 اسفند، روز ملی شدن نفت است و در خدمت برادران و خواهرانی هستیم که در این وزارت و سازمان زحمت می‌کشند. گفتم: چه سفارشی برای مردم ایران دارید؟ گفتند: صرفه‌جویی. گفتیم: بنزین گران شده، مردم مجبور هستند صرفه‌جویی کنند. گفتند: با اینکه گران شده باز هم اسراف می‌شود. این پیام آقایان.
بحثی که در نظر گرفتم، بحث فرصت است. یکسال رفت. لحظه به لحظه رفت و می‌رود. راجع به عمر و تلف کردن عمر و استفاده از فرصت، و از دست دادن فرصت، و سوء استفاده از فرصت، و تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها، اینها بحث امروز ما است.
بسم الله الرحمن الرحیم، موضوع بحث: فرصت، اهمیت فرصت، استفاده از فرصت، سوء استفاده از فرصت، تبدیل تهدیدها به فرصت، اینها موضوعاتی است که به درد همه می‌خورد و بحث دائمی هم است. یعنی کوچک و بزرگ، طلبه و دانشجو، کارمند و بازاری و کشاورز...
آرایشگاهی آمد ریش‌های امیرالمؤمنین را اصلاح کند، لب‌ها تکان می‌خورد. گفت: یا علی لبت را نگه دار، من روی لب را قیچی کنم. فرمود: لبم را نگه دارم، یک لحظه یک سبحان الله از من قطع می‌شود. از این چه می‌فهمیم؟ صد هسته‌ی خرما بار شتر بود. از حضرت امیر پرسیدند، چیست؟ نفرمود: صد هسته‌ی خرما. فرمود: صد درخت خرما. یعنی چه؟ یعنی به هر هسته‌ای که نگاه می‌کنیم باید نگاه یک درخت بکنیم.
خیلی فرصت‌ها تلف می‌شود. ورزش چیز خوبی است. اما تماشای ورزش از دست دادن فرصت است. من هرچه فکر می‌کنم، فرق بین تماشای ورزش با تماشای پول چیست؟ آدم یک چهارپایه بگذارد صبح تا شب پول‌های بانک را ببیند. گاهی هم که ببیند پول زیاد است، سوت بکشد. صبح تا شب هم این پول را ببینی یک ریالش را به شما نمی‌دهند. خودت بلندشو پول پیدا کن. تماشای پول چه اثری دارد. ورزش خیلی مهم است. ولی تماشای ورزش، حالا یکوقت انسان پایش در گچ است، حالا هیچ کاری ندارد، حوصله ندارد، خوب برای آدم‌های کم حوصله، بی‌حوصله، بیمار، خسته، خوب تماشای ورزش هم عیبی ندارد. اما اینکه انسان همینطور سه ساعت، سه ساعت، دو ساعت دو ساعت، این خیلی از دست دادن فرصت است.
1- در اسلام، فارغ التحصیلی و بازنشستگی نداریم
آیات زیاد است، روایات زیاد است. مثلاً ما در اسلام بازنشستگی نداریم. اینکه شما را بازنشسته می‌کنند، به خاطر قرارداد است، مثل اینکه قرار می‌گذارند مثلاً می‌گویند: شما شب منزل ما بیا. یا شب من منزل شما می‌آیم. ما به حسب قرارداد تعهد می‌کنیم. باید به تعهد عمل کنیم. شما قول دادی. دولت می‌گوید: ماهی اینقدر از پولت برمی‌دارم، بعد از سی سال به عنوان بازنشستگی به تو می‌دهم. چون دولت در طول سال، پولمان را از حقوقمان کم کرده، حالا بعد از سی سال به ما می‌دهد، این قرارداد است. وگرنه در اسلام نه فارغ التحصیل داریم، فقط زن حامله فارغ می‌شود. تحصیل چیزی نیست که آدم از آن فارغ شود. در اسلام نه فارغ التحصیل داریم نه بازنشستگی.
قرآن یک کلمه‌ی «فراغ» دارد، می‌گوید: «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ» (شرح/7) یک کار جدید، دست به یک کار جدید بزن.  منتهی کار جدید هم جهت‌دار باشد. هدفمند باشد. الآن دولت این کمک‌ها را برداشته هدفمند کرده است. خیلی خوب، کار خوبی است. اما اسلام می‌گوید: همه‌ی کارهای شما باید هدفمند باشد. چرا بی‌هدف آب را به صورتت می‌ریزی؟ آب که به صورتت می‌ریزی قصد وضو کن. با یک نیت این آب را که مصرف می‌شود هدفمند کن. من که برای دخترم گوشواره می‌خرم، همین گوشواره را هدفمند کنم. بگویم: اگر نمازت را بی‌غلط خواندی. همین گوشواره هدفمند می‌شود. ما که می‌خواهیم عید دیدن برویم، بگوییم: اول برویم دیدن آن عمه‌ای که فقیر است. آن دایی که وضعش کمرنگ است. از فقرا شروع کنیم. اول خانه‌ی پولدارها نرویم. اول از فقرا شروع کنید. این هدفمند می‌شود.
یک جایزه‌ای می‌خواهیم بدهیم. مثلاً می‌شود این جایزه را یک چیز مصرفی داد، می‌شود یک چیز تولیدی داد. روایت داریم پیغمبر ما وقتی جایزه می‌داد، درخت خرمای باردار می‌داد یا شتر حامله. امروز می‌خواهیم به خانم یک جایزه بدهیم، یک چرخ خیاطی یا یک چرخ ژاکت بافی، یک چیز تولیدی بدهیم. وگرنه می‌شود مثلاً یک جام داد، یک کاپ داد، روی طاقچه بگذارد.
2- هدفمند کردن همه‌ی کارها برای خدا
این هدفمندی فقط برای یارانه‌ها نیست. همه‌ی کارهای ما باید هدفمند باشد، اینکه می‌گوید: فی سبیل الله، یعنی همه‌ی کارهای شما، «وَ إِلى‏ رَبِّکَ فَارْغَبْ» (شرح/8) «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ إِلى‏ رَبِّکَ فَارْغَبْ»، «وَ إِلى‏ رَبِّکَ» یعنی برای خدا. به ماگفتند: اگر گوساله‌ای در چین کشته می‌شود که گوشتش ایران بیاید، آن قصاب در چین مسلمان باشد و «بسم الله الرحمن الرحیم» بگوید. با اسم خدا گوساله را بکشد. چرا؟ یعنی آن گوشتی هم که بناست سلول بدن ما شود، آن گوشت باید رنگ خدا داشته باشد. اگر قصابی بسم الله نگفت، گوشتش خوردنی نیست، حرام است. از استرالیا یک بزی را می‌خواهند به ایران بیاورند ما بخوریم، آن بز باید قصابش با هدف، با بسم الله بکشد. اینها چه می‌خواهد بگوید؟
از این غذا به آن غذا، مثلاً تا حالا گوشت می‌خوردی می‌خواهی پنیر بخوری. یا به عکس. اگر نوع غذایت عوض شد، یک بسم الله دیگر بگو. می‌خواهی بنشینی، حتی می‌خواهی یک سطر بنویسی، حدیث داریم، حتی عروس و داماد اگر خواستند کنار هم بخوابند، با «بسم الله» کنار هم بخوابند. سوار مرکب می‌شویم با بسم الله سوار شویم. یعنی همه‌ی کارهای شما رنگ الهی داشته باشد؟ «صِبْغَةَ اللَّه!» (بقره/138) یعنی رنگ الهی داشته باشد.
راجع به ایام فراغت خیلی آیه و حدیث داریم. پیغمبر فرمود: «یَا أَبَا ذَرٍّ اغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ» (بحارالانوار/ج74/ص75) قدر پنج چیز را داشته باش، قبل از پنج چیز دیگر. 1-  «شَبَابَکَ قَبْلَ هَرَمِکَ» قدر جوانی‌تان را داشته باشید. تعطیلات عید است. من سراغ دارم آدمی را که در تعطیلات عید یک کتاب نوشت. کتابش هم الآن چند صد هزار تا چاپ شده است. کتاب مفید که به چند زبان دنیا ترجمه شده است. فقط هم در ایام عید نوشت. یک مقدار خودمان را جمع و جور کنیم، اتلاف وقت. ببینید حضرت امام(ره) می‌فرماید: دور ریختن نصف لیوان آب اسراف است. در تحریر است. در بحث اسراف می‌گوید: دور ریختن نصف لیوان آب اسراف است. بعد می‌فرماید: اسراف گناه کبیره است. بعد می‌گوید: گناه کبیره انسان را فاسق می‌کند. این یعنی چه؟ یعنی وقتی بنده وضو می‌گیرم، زیاد برای وضو آب ریختم، چون آب زیاد ریختم اسراف کردم، حالا چه رسد به بنزین و نفت و چه رسد به کاغذ و کتاب و چه رسد به و الی آخر... دور ریختن نصف لیوان آب اسراف و اسراف گناه کبیره است. گناه کبیره سبب فسق، یعنی شما دیگر پشت سر من نمی‌توانی نماز بخوانی. چون این شیخ در وضو زیاد آب می‌ریزد. اسراف می‌کند، اسراف گناه کبیره است، شیخ از عدالت می‌افتد، خلاص!
گاهی یک کسی می‌خواهد رییس جمهور شود یا شورای شهر شود، خوب یک عکسش را اینجا بزن، برو مثلاً سی متر دیگر هم یک عکس دیگر بزن. یک کوچه‌ی دیگر بزن. همینطور کنار هم مثل آجر.
گاهی یک کسی می‌آید اینجا از من عکس می‌گیرد. دوباره از این طرف می‌گیرد. می‌گویم: بابا این سوراخ گوش با این سوراخ گوش، که فرق ندارد. از این طرف می‌ایستد تق، از این طرف می‌ایستد تق! می‌گویم: بابا این گوش من با این گوش من چه فرقی کرد؟ فیلم مفت است، برای بیت المال است. من بارها این مثل را زدم، یکبار دیگر هم شب عید است این مثال را بزنم. ببینید خدا می‌تواند کن فیکون، خدا به یک لحظه می‌تواند همه چیزی را خلق کند. در عین حال خود خدا چقدر صرفه‌جویی کرده است. یک شکاف در صورت گذاشته است، چقدر از این شکاف کار می‌کشد. مکیدن سینه‌ی مادر، گرفتن اکسیژن، پس دادن کربن، سخنرانی، بوسیدن، سوت کشیدن، فوت کردن، حالا اگر به این مهندس‌ها می‌دادی، چه می‌کردند؟ یک لوله‌کشی می‌کردند برای خروج کربن. از اینطرف یک لوله فرو می کردند برای ورود اکسیژن. یک دکمه برای چشیدن، مکیدن، بوسیدن، کله‌ی ما را پر از دودکش و دکمه می‌کردند. از خدا یاد بگیرید، که خدا چه کرده است. یک انگشت شصت داده است، هشت تا وزارت خانه را در این انگشت شصت جاسازی کرده است. شما شصت را ببند، وزارت آموزش و پرورش تعطیل است. چرا؟ نمی‌توانی قلم دست بگیری. وزارت کار، نمی‌توانی پیچ گوشتی دست بگیری، بیل نمی‌توانی دست بگیری، سوزن و نخ، وزارت بهداشت، نمی‌توانی آمپول بزنی، از خدا یاد بگیریم. خدا که دستش باز است، صرفه‌جویی کرده است. صرفه‌جویی کنیم.
3- استفاده از فرصت جوانی
امام صادق فرمود: نوجوان‌ها را دریابید، قبل از آنکه دیگران کله‌های اینها را از حرف انحرافی پر کنند. یعنی نوجوانی یک فرصت است. دو نعمت است که قدر آن معلوم نیست. یکی سلامتی، یکی فراغت. سلامتی و فراغت! به هر حال تفریح و عید و دید و بازدید سر جایش، اما غافل نشویم. یک وقتی یک کسی تلویزیون خریده بود، برفک‌هایش را هم می‌دید. گفتیم: بابا چشمت خراب می‌شود، گفت: پولش را دادم. اسراف در غذا، اسراف در مهمانی‌ها، اسراف در لباس، هرخانه‌ای از ما، خانه‌ی فقیرهایمان یک ساک لباس زیادی داریم، حالا اغنیا که کامیون کامیون لباس زیادی است. هرخانه‌ای یک ساک لباس زیادی است، شما حساب کن چند میلیون ساک لباس زیادی هست؟ صرفه‌جویی و اسراف.
استفاده از فرصت، یوسف زندان رفت. دید افرادی منحرف هستند. فکر کرد که چگونه اینها را هدایت کند، دو تا از این زندانی‌ها خواب دیدند، به یوسف گفتند: خواب ما را تعبیر کن. گفت: برایتان تعبیر می‌کنم اما بگویید ببینم این بت‌ها چیست که می‌پرستید. یعنی آنجا استفاده کرد برای تبلیغ. برای تبلیغ استفاده کرد. گاهی وقت‌ها کسی نزد من می‌آید می‌گوید: حاج آقا یک استخاره کن. من تا می‌روم استخاره کنم نگاه می‌خورد می‌بینم حلقه‌ی طلا دستش است؟ می‌گویم: قبل از آنکه استخاره کنم. اگر به من عقیده داری و می‌خواهی من استخاره تو را بکنم، می دانی حلقه‌ی طلا برای مرد حرام است؟ نماز هم باطل است، نماز هم نخوانی همیشه در حال حرام هستی. خوب فیروزه دست کن. می‌گوید: آخر نامزدی است. می‌گویم: خوب حالا اگر گفتی: نامزدی، حرام خدا حلال شد؟ آن مثل را می‌زنم که چند بار تا حالا گفتم. یک کسی جگر روی منقل گذاشت و شروع کرد باد زدن. گربه‌ها جمع شدند. یک مرتبه به گربه‌ها گفت: بلال بلال! فکر کرد اگر به جگر، بلال بگوید گربه‌ها می‌ر‌وند. اینطور نیست که اگر شما گفتی: حلقه‌ی نامزدی، حرام خدا حلال شود. یا مثلاً می‌گوید: خواهر و برادر هستیم. خواهر و برادر هستیم یعنی چه؟ نامحرمی!
صله‌ی رحم بروید، خوب بالاخره دختر عمه، دختر خاله، اصلاً بعضی‌ها می‌روند عمه را ببینند به خاطر دخترش. بالاخره نامحرم، نامحرم است. نه حالا این ارتباط بین پسر و دختر یک ارتباط علمی است. خواهش می‌کنم سر خودت کلاه نگذار. ما که سرمان کلاه نمی‌رود. بچه‌ها که با هم رابطه پیدا می‌کنند برای بازی است. تاجرها هم با هم رابطه پیدا می‌کنند برای ایجاد شرکت است. یک دختر و پسر جوان رابطه‌شان غیر از رابطه‌ی جنسی چه می‌تواند باشد؟ رابطه‌ی دختر و پسر یا همان لحظه‌ی اول حرام است، یا اگر لحظه‌ی اول هم رابطه پاک است، خطر به حرام افتادن هست. نمی‌گوییم: دختر و پسر سالم نیست. هستند! اما بستر مثل زمین یخبندان است، زمین یخبندان بستر برای لیز شدن است.  البته ممکن است آدم‌هایی روی یخ راه بروند و نیافتند. اما اگر پیدایش کردی، سلام مرا هم به او برسان.
4- روز قیامت، روز حسرت
امام سجاد در صحیفه می‌فرماید: «و استفرغ ایامی فی ما خلفتنی له» خدایا این فرصت‌هایی که من دارم در یک فرصتی قرار دهم، که بتوانم روز قیامت جواب بدهم. حدیث داریم روز قیامت لحظه‌های عمر جلوی آدم نشان داده می‌شود، مثل نوار قلب هست که نشان می‌دهند. در بیمارستان قلب نوار قلب را نشان می‌دهند. می‌گوید: لحظه‌ها می‌آید از جلوی چشم آدم می‌رود، آن لحظه‌هایی که هدر رفته و فرصت‌هایی که از دست داده یک حسرتی می‌خورد. قرآن می‌گوید: یکی از اسم‌های قیامت «یَوْمَ الْحَسْرَةِ» (مریم/39) یعنی می‌گوید: آخ! می‌توانستم این کار را بکنم. چرا این کار را نکردم. چرا این کار را نکردیم؟ می‌روید میوه بخرید،  ده کیلو میوه برای عید خریدید، سیزده کیلو بخرید. یک سه کیلو هم در خانه‌ی فلانی بدهید. آن هم عید است. اصلاً پول بدهید خودش برود میوه بخرد. بالاخره اگر شما دید و بازدید دارید، فقرا هم دید و بازدید دارند. ماشین خوب این نیست که گازش بدهی برود. ماشین خوب یک ماشینی است که اگر ماشینی در راه مانده است، بوکسل کند. بگذارید با هم بخندیم. چرا به هم می‌خندیم؟ با هم شاد باشیم. اگر شما غذا می‌خوری، یک گرسنه نگاهت می‌کند، وجدان داشته باشیم که داریم، این غذا لذیذ نیست، هرچه هم غذا لذیذ باشد لذت ندارد. چون او گرسنه‌اش است.
5- بهره‌گیری از فرصت و ثروت در راه خدا
استفاده از فرصت، خدایا طوری مرا قرار بده، آنوقت چیزهایی هم که رنگ خدا نیست، می‌پرد. به خاطر پز، به خاطر سلام، مثلاً روز قیامت به بنده می‌گویند: آقا، شما چه کردی؟ می‌گویم: در این ماه هزار تا سلام کردم. می‌گوید: خوب کدام برای خدا بود؟ این را سلام کردی مدیر کل بود. این هم معاون وزیر بود. این هم وزیر بود، این هم آیت الله بود. یک کارگر افغانی را سلام کردی؟ یک کارمند شهرداری که کوچه‌ها را نظیف می‌کنند، یک سلام به این کردی؟ آقا من لباس‌هایم را به فقرا دادم. لباس خوبت را دادی، یا لباس‌هایی که تنگ شده است؟ آن لباسی که تنگ شده است و رنگش را نمی‌پسندی. قرآن می‌گوید: اگر می‌خواهید به خدا نزدیک شوید، « لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّون‏» (آل‌عمران/92) آن چیزی که دوست داریم به دیگران بدهیم. قرآن یک آیه دارد می‌گوید: اگر خودت فقیر بودی، این را به تو می‌دادند می‌گرفتی؟
یک حاجی مکه آمده بود. خیلی گرما خورده بود. حجش که تمام شد. گفت: خدایا ما که آمدیم. حالا خودت بودی می‌آمدی؟ از دست خدا عصبانی شده بود. می‌گفت: ما که آمدیم، حالا خودت بودی می‌آمدی. قرآن می‌گوید. اینکه می‌گویم از قرآن است. قرآن می‌گوید: چیزی که به فقیر کمک می‌کنی، اگر خودت فقیر بودی یک چنین لباس و خوراک به تو می‌دادند، می‌گرفتی؟ «وَ لَسْتُمْ بِآخِذیه‏» (بقره/267) یعنی خودتان اخذ نمی‌کردید. خودتان نمی‌گرفتید. «إِلاَّ أَنْ تُغْمِضُوا» مگر اینکه اغماض کنید، دیگر خیلی در فشار قرار بگیرید، مثلاً قحطی شود، غذای مانده را هم بخورید. اگر می‌خواهید در کارتان غصه نخورید، استفاده از فرصت این است که کارهایمان را برای خدا انجام دهیم. آخر بعضی‌ها می‌گویند: برای خداست اصلاً حرف پول نزن. من معنای کار برای خدا را بگویم که اخلاص یعنی چه؟ معنای اخلاص این است.
6- نشانه‌ی اخلاص در کارها
علامت اخلاص: 1- نه در دل و نه با زبان. در دل می‌گوید: «لا نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً» (انسان/9) «لا نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً» یعنی ما از شما جزا نمی‌خواهیم. یعنی در دل نیت پول نکردم. به زبان هم می‌گوید: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً» (انعام/90) من با شما حرف پول نمی‌زنم. می‌گوید: برای پول نیامدم. به زبان هم نمی‌گویم پول بده. نمی‌گوید: نمی‌گیرم. اگر دادند بگیر. اگر دادند، بگیر. اما به قصد پول نیامدم، مثل خود شما. خود شما که اینجا آمدید از اکسیژن استفاده می‌کنید، اما نه برای اکسیژن آمدید. و نه با زبان گفتید ما در سالن می‌آییم به شرطی که اکسیژن باشد. اخلاص یعنی از دنیا استفاده کنید اما برای دنیا کار نکنید. آنوقت اگر برای خدا کار کنید، وقتی ما به کمبود بنزین تهدید می‌شویم، وقتی به انواع تهدید، تهدید می‌شویم. دانشمندان ما، کارمندان ما، مردم ما، همه کمک هم می‌کنند مشکل را حل کنند. نیت پول نکنید ولی خوب حقوق هم بگیرید. گرفتن حقوق ربطی به اخلاص ندارد. آدم هست حقوق می گیرد کارهایش هم خالص است. آدم هم هست حقوق نمی‌گیرد، کارش هم خالص نیست. چطور؟ بنده می‌آیم سخنرانی می‌کنم، پول هم نمی‌گیرم. چرا؟ برای اینکه بگویم: من را می‌بینید پول نمی‌گیرم. من را می‌بینید پول نمی‌گیرم. یعنی پول نمی‌گیرم که صد جا پز بدهم که من پول نمی‌گیرم. اینجا پول نگرفتن خدا نیست، پول نیست اما پز هست. ولی آدم‌هایی هستند می‌گویند: آقا این کار را خدا دوست دارد، من هم برای رضای خدا این کار را انجام می‌دهم. دادند، دادند چه بهتر. ندادند من کار به او ندارم.
ما عید خانه‌ی فلانی نمی‌رویم، چرا؟ ایشان دیدن ما نیامد. در عروسی ما نیامد. خانه‌ی نو خریدیم، نیامد. نمی‌دانم چه... ایام عید بروید دیدن کسانی که با شما قطع رابطه کردند، این هنر است. اگر کسی را نشناختی و سلامش کردی هنر است. «صِلْ مَنْ قَطَعَک‏» (فقیه/ج4/ص177) «صِلْ مَنْ قَطَعَک‏» حدیث است، یک آیه هم نوشتم. می‌گوید: «ادْفَعْ» یعنی دفع کن. «ادْفَعْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَن‏» (مؤمنون/96) یعنی او با تو بدی کرد، تو بدی‌اش را به کار احسن دفع کن. «وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ» (قصص/54) قران می‌فرماید: آدم‌های خوب «وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ» با کار حسنه و نیکو، «السَّیِّئَة» یعنی بدی، آدم‌های خوب بدی‌ها را با خوبی جواب می‌دهند. نمی‌گوید: دیدن من نیامد، من هم دیدن او نمی‌روم. چشم‌روشنی برای بچه‌ی من، نوه‌ی من نیاورد، من هم نمی‌برم.
7- توجه به فقرا و فراموش‌شده‌ها در عید
از عید استفاده کنید، عید یک فرصت است. تمام فامیل‌هایی که فراموش شدند، دیدن فامیل‌های فراموش شده بروید. آنهایی که با شما قهر هستند. باید خودمان را بشکنیم. چه اشکالی دارد؟ عزت برای خداست. «إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمیعا» (یونس/65) نه شکست من است که من خواهر بزرگ، او باید دیدن من بیاید. بابا ول کن. بزرگ کیست، کوچک کیست؟ حدیث داریم «الْفَقْرُ وَ الْغِنَى بَعْدَ الْعَرْضِ عَلَى اللَّهِ» (بحارالانوار/ج69/ص5) اگر می‌خواهید بدانید چه کسی غنی و چه کسی فقیر است، بعد از قیامت معلوم می‌شود. در دنیا معلوم نمی‌شود چه کسی بزرگ است؟ این خانم بزرگ است، ممکن است خانم کوچک باشد. آن خانم کوچک است، ممکن است خانم بزرگ باشد. اول او باید دیدن من بیاید. او باید به من سلام کند. او باید... نه ایشان خانه‌ی ما آمد یک ربع نشست، من هم خانه‌شان می‌روم یک ربع می‌نشینم. بعضی از خانواده‌ها خیلی محاسبات بدی می‌کنند. دقیقه به دقیقه، ساعت به ساعت، ما مسلمان هستیم. «ادْفَعْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَن‏» آیه‌ی قرآن است. «وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ» آیه‌ی قرآن است. «صِلْ مَنْ قَطَعَک‏» روایت است. می‌گوید: از این فرصت، حالا که عید دید و بازدید‌ها شروع می‌شود، از فقرا شروع کنیم. فرقی بین افراد نگذاریم. توجه به نسل نو داشته باشیم. در ایام عید خوب بالاخره لباس نو است، آرایش می‌کنند. در آرایش‌ها مواظب محرم و نامحرم باشیم. عید، عید خوبی است. عید نوروز عید خوبی است. منتهی هم بستر عبادت است، هم بستر غیر عبادت.
8- نیّت خدایی حتی در خوردن و خوابیدن
پیغمبر فرمود: یا اباذر، «یَا أَبَا ذَرٍّ لِیَکُنْ لَکَ فِی کُلِّ شَیْ‏ءٍ نِیَّةٌ حَتَّى فِی النَّوْمِ وَ الْأَکْل‏» (وسایل الشیعه/ج1/ص48) الله اکبر! ای اباذر، اگر آقای رییس جمهور می‌خواهد یارانه‌ها را هدفمند کند، پیغمبر به ابیذر گفت: همه‌ی کارها را... «حَتَّى فِی النَّوْمِ»، «النوم» یعنی چه؟ «اکل» یعنی در خوردن و خوابیدنت هم نیت داشته باش. چطور؟ شما سحری که می‌خوری، عبادت می‌کنی. چرا؟ برای اینکه می‌گویی: سحری می‌خورم، تا بتوانم روزه بگیرم. یعنی هدفت از سحری خوردن روزه گرفتن است. با اینکه چیزی می‌خوری، ولی همین چیز خوردن هم مستحب است. همین چیز خوردن مستحب است. اول ماه آمیزش جنسی مکروه است. جز شب اول ماه رمضان که می‌گویند: مکروه که نیست، مستحب هم هست. می‌گویند: چون خدا فردا می‌خواهد بگوید، دست درازی نکن. می‌گوید: پس شب از حلال تأمین شو که روز بتوانی نسبت به ناموس مردم خودت را کنترل کنی. آدم گاهی وقت‌ها می‌گوید: من این غذا را بخورم، دو ساعت مطالعه می‌کنم. من این غذا را بخورم... یک خاطره دارم برایتان بگویم. یادم آمد که بد هم نیست.
در سفر حج مقداری مغز بادام و اینها را بدرقه‌ی ما کردند، ما هم در مدینه کیسه را باز کردیم و تقسیم کردیم. بعد از مدینه مکه رفتیم. مکه شلوغ بود و داشتیم طواف می‌کردیم، دیگر از حال رفتم. به ذهنم آمد، که اگر یک چند تا مغز بادام‌ها را نگه می‌داشتی، الآن می‌خوردی، یک لیوان هم آب می‌خوردی، یک طواف دیگر می‌کردی. همه را مدینه دادی، حالا اینجا تو را ضعف گرفته و هیچ چیز نیست. به ذهنم آمد که چرا همه را یکجا دادیم. طواف من تمام شد، داشتم بیرون می‌رفتم، یک کسی گفت: حاج آقا تشریف بیاورید. بفرما! فکر کردم مسأله دارد. گفت: ما دیدیم تو داری در طواف از حال می‌روی. گفتیم: طواف تمام شود، یک مقداری مغز بادام داریم، به این شیخ بدهیم بگوییم: مغز بادام بخور. دست کرد یک مشت مغز بادام و مغز پسته به ما داد، اصلاً چیزی نبود ولی شیرینی‌اش بود که آن چیزی که به دل من آمد، که چرا در راه خدا دادم، دیدم خدا همانجا پای کعبه جایش را پر کرد. غصه نخوریم.
من اگر به این سلام کنم کوچک می‌شوم. شما به این سلام کن خدا بزرگت می‌کند. خدا بزرگت می‌کند. من دیشب از یک خانمی شنیدم. خانم مورد اعتماد! که فلان خانم با اینکه پزشک است در خانه کارهای دستی می‌کند. حتی قالیچه می‌بافد، حتی ژاکت می‌بافد، هفته‌ای دو روز هم مطب می‌رود. بعضی دخترها همین که لیسانس گرفتند، انگار از دماغ فیل افتاده! من استکان بشویم؟! توبه کن. دیپلم هستم. خوب دیپلم مگر سواد است؟ دیپلم که سواد نیست. پنجاه تا، صد تا کتاب خواندی. دیگر امروز لیسانس و فوق لیسانس هم باری ندارد. لیسانس را بارها گفتم مثل دندان است. آدم که دندانش درآمد، حالا اول خوردنش است نه آخر خوردنش. آدم‌هایی که لیسانس و فوق لیسانس می‌گیرند اول مطالعه‌شان است نه آخر مطالعه‌شان. کسی که لیسانس گرفت، حالا راه به دنیای علم پیدا کرده است. حالا اولش است، این فکر می‌کند لیسانس گرفت، آخرش است. یک مقداری باید چیزهایی که در سرمان است کنار بگذاریم. گاهی وقت‌ها مشکل ما، علتی هم که حرکت نمی‌کنیم، من باید رییس جمهور شوم. من باید شورای شهر شوم. من باید وکیل شوم.
اول انقلاب یک کسی خودش را کاندید کرد رأی نیاورد. الآن هم فرار کرده خارج است. برای اینکه رأی بیاورد، هی می‌گفت: ملت قهرمان ایران! تا رأی‌ها را شمردند، دیدند رأی نیاورد. فرار کرد خارج رفت، گفت: این توده‌ی ناآگاه! دیدیم اِ... پیش از ظهر قهرمان بودند، من باید پست بیاورم. پیش از ظهر می‌گفت: ملت قهرمان، بعد از ظهر گفت: توده‌ی ناآگاه! بازی نکنیم. سلام‌ها، دید و بازدید‌ها، روابط، همه... یک کسی پشت سر یک آقا نماز نمی‌خواند. گفتند: چرا؟ گفت: آقا من سلیقه‌ی سیاسی آقا را قبول ندارم.  مگر پیش نماز و پس نماز باید هم سلیقه باشند. مگر آزادی نیست؟ آقا در اسلام گفته: آزاد است. شما می‌توانی پشت سر آقا نماز بخوانی، رکعت دوم بگو: آقا نمی‌خواهم رکعت دوم را اقتدا کنم. قصد فرادی کن، آزاد هستی. حتی در نماز آزادی است. هرکجای نماز خواستید قصد فرادی کنید، می‌توانید. آقا نماز مغرب را مسجد می‌خوانی، نماز عشا را نمی‌خواهی بخوانی؛ بلند می‌شوی می‌روی. نماز مغرب را مسجد می‌خوانی، نمی‌خواهی سخنرانی را گوش دهی، بلند می‌شوی می‌روی. اصل آمدن آزادی است. نگفتند: حتماً فلان مسجد برو. این آقا را قبول نداری، یک مسجد برو که آقایش را قبول داری. آزادی باید حفظ شود. همینطور که تو آزاد هستی خوب آن آقا هم آزاد است. یک سلیقه‌ای دارد، خوب حالا یا حق یا باطل! گناه کبیره که نکرده است. تازه گناه کبیره را لازم نیست از آقا بپرسید آقا سلام علیکم، ببخشید، ما پشت سر شما نماز می‌خوانیم در عمرت هیچوقت گناه کبیره نکردی؟ به تو چه! (خنده حضار) شما که گناه کبیره ندیدی، عادل است. لازم نیست از خودش بپرسی، ممکن است در بچگی در گوش یک نفر زده باشد.
ما یکوقتی پدر چهار شهید را به عنوان کشاورز نمونه معرفی کردیم. هم پدر چهار شهید و هم یک بیابانی را... وقتی در تلویزیون معرفی اش کردیم، یک تومار آمد فلان منطقه که ایشان چرا کشاورز نمونه است؟ چرا معرفی‌اش کردید؟ گفتیم: بابا پدر چهار شهید است. این بیابان کویر را برداشته... گفت: آقا ایشان بچه که بود یک چوب برداشت به سر من زد، هنوز هم جای بخیه‌هایش هست. گفتم: آقاجان من که کشاورز نمونه را معرفی می‌کنم، نباید از اول عمرش این را، از هبوط آدم ایشان کاری نداشته، وَر نرویم. حدیث داریم اگر خواسته باشی وَر بروی، که آدم بی‌عیب پیدا کنی، بی‌رفیق می‌مانی. همان‌هایی که هستند. همان‌هایی که هست. حدیث داریم اینهایی که می‌خواهند دوست درجه یک بگیرند، بی‌دوست می‌مانند. اینهایی که ازدواجشان عقب می‌افتد برای این دختر خواستگار می‌آید، می‌گوید: حالا ببینیم یکی دیگر بیاید بلکه خوب، می‌گوید: این را هم ببینیم بلکه شاید سومی بهتر شد. بعد می‌بینی اِ... سن دختر بالا رفت دیگر خواستگار نیامد. پسر آمده نزد من گفته: آقای قرائتی می‌توانی یک دختر برای من معرفی کنی که صد در صد خوب باشد؟ گفتم: خدا را باید از خدایی عزل کنیم. چون اگر دختر صد در صد خوب باشد، یعنی خدایا دنبال کارت برو! مثل دو دو تا، چهار تا. چه خدا باشد، چه خدا نباشد. بنا نیست، پس معنای توکل چیست؟ توکل این است که من تحقیقاتم را می‌کنم. منتهی خیلی چیزها را هم خبر ندارم. ممکن است امروز صد در صد خوب باشد، فردا چه؟ ما چه تضمینی داریم آنهایی که صد در صد خوب هستند، فردا چه شود. اجازه بده، آقای قرائتی که سی و دو سال است در تلویزیون است، یک تلفن می‌شود. الو! بفرمایید. از صدا و سیما برنامه‌های شما از سال نود قطع می‌شود. الو! بفرمایید. آقا این ماشین را، حفاظتی که به شما دادیم، تا 24 ساعت برگردان. بعد یک دفعه می‌بینی من ضد انقلاب شدم. در سرازیری هر بشکه‌ای بی‌ام و است. هر بشکه‌ای تویوتا است. پژو است. من مجبورم وقتی گفتم: بی ام و اسم دو تا ماشین دیگر هم ببرم. وگرنه می‌گویند: کارخانه به قرائتی یک بی‌ام و داده، که اسم بی‌ام و را در تلویزین ببرد. تا گفتم: بی‌ام و باید اسم دو تا سه تا ماشین دیگر هم قاطی کنم که گیر کردیم. خیلی سخت است.
یکی از دوستان می‌گفت: در جمهوری اسلامی آدم سه سال بیشتر نباید آبرو داشته باشد. چون یا خودش خراب می‌کند، یا خرابش می‌کنند. تو چطور ماندی؟ (خنده حضار) در جمهوری اسلامی سه سال کوپن آدم است. در این سه سال که رییس بودی یا خودت خراب می‌کنی، یا اطرافیانت خرابت می‌کنند، یا خرابت می‌کنند، حالا حسادت است، حسود است، ناشی‌گری است، خط سیاسی است.
استفاده از فرصت، عید فرصت خوبی است برای آشتی دادن، برای کمک کردن، برای احوالپرسی از ضعف‌ها، گاهی در جلسه‌های فامیلی یک مشکلی را حل کنید. مثلاً همه‌ی فامیل جمع شدیم، می‌گوییم: فلانی یک مشکل دارد، از دَم نفری ده هزار تومان بدهیم. از دَم نفری یک میلیون بدهیم. از دَم نفری دویست هزار تومان بدهیم. در جلسه‌های فامیلی در عید یک مشکلی را هم حل کنیم. بعد ثواب این مشکلی را که حل کردی، هدیه به حضرت مهدی کن. به پیغمبر، به اهل بیت، بعد بگو: یا رسول الله، این گره را باز کردم، ثواب این گره برای تو. بعد بگو: خدایا تو هم گره‌های مرا باز کن. یک گره باز کنید. تخمه شکستن که کاری نیست. حالا گیرم عید 5 کیلو تخمه شکستی، دو کیلو پسته و یک کیلو هم مغز بادام، چه کردی؟ در این دید و بازدید‌ها یک گره‌ای را باز کنید. یک مشکلی را حل کنید. چهار نفر قهر را آشتی بدهید. یک دو تا جهازیه جور کنید. دو تا پسر را داماد کنید. چهار تا وام درست کنید. از این کارها بکنید، و الا تخمه شکستن این حداقل است، اقل اقل است و شما حیف هستید. 

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

«سؤالات مسابقه»

1- عبارت «صبغة الله» در قرآن به چه معناست؟
1) همه‌ی کارها برای خدا
2) جهاد در راه خدا
3) انفاق در راه خدا
2- اولین سفارش پیامبر به ابوذر درباره‌ی چه بود؟
1) زندگی، قبل از مرگ
2) جوانی، قبل از پیری
3) سلامتی، قبل از بیماری
3- آیه‌ی 39 سوره‌ی مریم به کدام نام قیامت اشاره دارد؟
1) روز حسرت
2) روز ذلّت
3) روز ندامت
4- بهترین راه استفاده از فرصت عمر چیست؟
1) تحصیل علم و مطالعه
2) خدمت به مردم و محرومان
3) انجام هر کاری برای خدا
5- آیه 54 سوره‌ی قصص به چه امری سفارش می‌کند؟
1) گذشت از بدی دیگران
2) مقابله به مثل با بدی دیگران
3) نیکی کردن در برابر بدی دیگران

امام حسن عسکری(علیه‌السلام)
تاریخ پخش:  19/12/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

کم‌کم دارد سال 89 تمام می‌شود. بحث را بیننده‌ها در آستانه‌ی روزها و شب‌هایی می‌بینند که مربوط به آقا امام حسن عسکری(ع) است. راجع به امامت ما سه تا اصل را باید در نظر بگیریم. پس موضوع: امام عسکری(ع). وظیفه‌ی ما: 1- معرفت، 2- مودت 3- اطاعت
بیش از این ما وظیفه‌ای نداریم. متأسفانه گاهی آدم نگاه می‌کند، یک کلماتی را از بعضی‌ها می‌شنود، که روی آن هم اصرار دارند. غیر از این سه جمله اگر جمله‌ی دیگری باشد خلاف است. ما اذان که می‌خواهیم بگوییم، مثلاً باید بگوییم: الله اکبر! حالا بگوییم: «الله اکبر کبیرا والحمدلله کثیرا» این حرف‌ها، حرف‌های درستی است. اما به ما نگفتند اینها را در اذان بگویید. یا باید قبل از اذان بگوییم، یا بعد از اذان! در اذان همان را که گفتند بگویید. می‌خواهیم قرآن سر بگیریم، گفتند: بگویید «بالحسین». ده مرتبه «بالحسین، بالحسین، بالحسین»! آنوقت ما وسطش روضه هم می‌خوانیم. این قرآن سنگین است، هی خوابش می‌گیرد و هی قرآن از دستش پایین می‌افتد. مردم زجر کش می‌شوند. و حال آنکه نه واجب است و نه مستحب. شما عزای امام حسین را اقامه کن، عزاداری کن، یا قبل از قرآن سر گرفتن، یا بعد از، اینها را در هم ادغام نکنید. لا به لای اذان چیزی نگویید. همان که گفتند بگویید. من این را چند بار گفتم، ولی مثل اینکه باید صد بار گفت تا این قصه فرهنگ شود و جا بیافتد.
امام فرمود: «یُحْیِی وَ یُمِیت‏» (کافی/ج2/ص518) خدایا تو زنده می‌کنی و می‌میرانی. طرف گفت: خدایا، «یُحْیِی وَ یُمِیت‏ُ وَ یُمِیتُ وَ یُحْیِی» امام فرمود: جمله‌ی دوم شما را نگفتیم. امام فرمود: «یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوب‏» طرف که دعا می‌خواند گفت: «یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ» (بحارالانوار/ج12/ص277) امام فرمود: ما «ابصار» نگفتیم.
حالا یک کسی به هر دلیلی گفته من مثلاً سگ امام رضا هستم. سگ امام حسین هستم. سؤال: دین ما از دو منبع است، منبع سوم ممنوع! «کِتَابَ اللَّهِ» دومی را هم شما بگویید... «وَ عِتْرَتِی» (بحارالانوار/ج2/ص99) قرآن و اهل بیت! اگر در قرآن گفته روی چشم، اهل بیت هم گفته‌اند، روی چشم! فلان عالم اسم خودش را گذاشته سگ اهل بیت، فلان مرشد، فلان عارف، فلان صوفی، فلان... نمی‌دانم. هرکس هرکاری می‌خواهد بکند، بکند. ما دینمان را از «کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی» می‌گیریم. و چون «کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی» را ممکن است نفهمیم، گفتند: مرجع تقلید، یعنی فقیه عادل بی‌هوس! سه شرط دارد: 1- فقیه 2- عادل 3- بی هوس. ما که نمی‌توانیم مردم را به سمتی ببریم، که نه در قرآن آیه داریم، نه در روایات، نه هیچ مرجعی به آن فتوا می‌دهد. بنابراین باید مواظب باشیم مقدم نرویم. جلو نیافتیم.
یک خرده درباره‌ی معرفت امام عسکری چند جمله بگویم و بعد هم درباره‌ی مودت و اطاعت.
1- معرفت به علم غیب امامان معصوم(علیهم‌السلام)
بسم الله الرحمن الرحیم. ابوهاشم نامی است، می‌گوید: از امام شنیدم که در بهشت دری است به نام معروف. اهل معروف از آن در وارد می‌شوند. یک خاطره از مطهری بگویم.
شهید مطهری در فیضیه‌ی قم نهج‌البلاغه می‌گفت. رسید به اینکه بهشت دری به نام «باب‌المجاهدین» دارد. یکی از شاگردهایش می‌گفت: مرحوم مطهری که این جمله را خواند، نهج‌البلاغه را زمین گذاشت. گفت: من یک دعا می‌کنم آمین بگویید. خدایا مرا از این در شهدا وارد کن. می‌گفت: ما هم گفتیم: الهی آمین!
یک دری در بهشت است به نام «باب‌المعروف». آنهایی که اهل خیر هستند. ابوهاشم گفت: من گفتم ما الحمدلله گاهی مشکل مردم را حل می‌کنیم. حاجت مردم را برمی‌آوریم. این در دلم گذشت. تا امام مرا دید یک نگاهی کرد و فرمود: بله! تو هم حاجت مردم را برمی‌آوری. تو هم اهل معروف هستی، تو هم از همان در بهشت می‌روی. یعنی آنچه من به ذهنم آمد، امام یازدهم به زبان آورد. یعنی امام باطن مرا خواند.
امام حسن عسکری خانه‌اش در پادگان حکومت بود که تحت کنترل باشد. گاهی از پادگان بیرون می‌رفت. به یارانش می‌گفت: خانه‌ی فلانی جمع شوید من می‌آیم اطلاعات را به شما می‌دهم. یعنی گاهی یک جاهایی قرار می‌گذاشتند. از زمان امام حسن عسکری نمایندگی شعله کشید. از امام جواد شروع شد، در زمان امام دهم... چون این بنی‌عباس ظلمشان کمتر از بنی امیه نبود. بنی امیه دو سه امام را کشتند، بنی عباس باقی امامان را کشتند. همه هم جوان شهید شدند. امام هادی چهل ساله شهید شد. امام جواد 25 ساله شهید شد. امام عسکری 28 ساله شهید شد. یعنی امامان ما را اینها در جوانی با سم شهید می‌کردند. یعنی با جنگ سرد، با سم!
گاهی امام وقتی می‌خواست اصحابش را ببیند، در خانه‌های افراد این رقمی قرار می‌گذاشت... ما یکوقت مسئول تبلیغات حج بودیم، وهابی‌ها نمی گذاشتند ما تبلیغ کنیم. آنجا بعضی جاها هست که مثلاً حاجی‌ها می‌روند می‌خوابند. در کنارهای مسجد! این یک حاجی پیدا می‌کرد، می‌گفت: اگر ما دو تا با هم صحبت کنیم این وهابی‌ها می‌آیند نمی‌گذارند. برویم بخوابیم! آنوقت می‌رفت می‌خوابید این یک بادبزن زیر دهانش می‌گذاشت، از زیر باد بزن حرف‌هایش را به او می‌زد. او هم خُر خُر می‌کرد، ولی حرف‌ها را گوش می‌داد. یعنی در این قالب مثلاً در سعودی به نفع شیعه تبلیغ می‌شد.
2- رسیدگی امام عسکری(علیه‌السلام) به درماندگان
شخصی به نام «محمد‌بن علی» می‌گوید که: خیلی فقیر بودم و زندگی بر ما سخت می‌گذشت. گفتیم: با پدرم خدمت امام عسکری برویم، می‌گفت: همانطور که می‌رفتیم، پدر گفت: اگر امام امروز به دلش برات شود پانصد درهم به ما بدهد، ما مشکلاتمان حل می‌شود. پسر گفت: اگر امام سیصد درهم به من بدهد، من هم مشکلاتم حل می‌شود. اینها همینطور می‌گفتند و به خانه امام می‌رفتند. رفتند خدمت امام رسیدند و امام احوالپرسی کرد و فرمود: چرا نمی‌آیید؟ گفتند: مشکلاتی داریم و فلان... بعد امام دو تا کیسه آورد. یک پانصد تومان به پدر داد، یک سیصد درهم هم به پسر داد. می‌گفت: عین آنچه که گفتیم عملی شد. این چیست؟ یعنی ائمه‌ی ما علم غیب دارند.
یک روایت داریم: «َلَ اللَّهُ لَهُ عَمُوداً مِنْ نُورٍ یُبْصِرُ بِهِ مَا یَعْمَلُ أَهْلُ کُلِّ بَلْدَةٍ» (کافی/ج1/ص387) چطور الآن شما به اینترنت وصل می‌شوی، از هرجای دنیا خبر می‌گیری، عکس می‌گیری، پیام می‌گیری. اینها یک عمود الهی دارند. حدیث داریم. اینکه می‌گویم حدیث است. تحلیل سیاسی و عرفانی نیست. حدیث داریم امامان ما فرمودند: ما یک عمود نوری داریم، یک ستون نوری داریم، که به آن که مراجعه می‌کنیم اطلاعاتی کسب می‌کنیم.
شخص دیگری به نام «محمد بن حمزه» می‌گوید: نامه‌ای به امام حسن عسکری نوشتم، که دعا کن، وضع ما بهتر شود. امام فرمود: تو یک پسرعمو داری می‌میرد. سرمایه‌دار است. وارثی هم ندارد. فلان مقدار ارثش را به تو می‌دهند. وضعت خوب می‌شود. می‌گفت: هنوز پسرعمویم نمرده بود. بعداً پسرعمویم مرد، وارث هم نداشت و همان مقداری که امام فرموده بود به ما دادند. اینها نشان دهنده‌ی این است که امامان غیر از ما هستند.
3- معنای درست تقوا و پرهیزکاری
دو تا برادر بودند، یکی از آنها با امام زاویه گرفته بود. یک خرده با امام فاصله داشت. یکی مرید امام بود. آن مرید امام خدمت امام رسید، این که می‌خواهم بگویم، ظاهرا! برای امام صادق(ع) است. برای امام حسن عسکری نیست. امام فرمود: برادرت کجاست؟ گفت: والله ایشان اهل تقوا است. سعی می‌کند از خانه بیرون نیاید. امام فرمود: تقوا این نیست که نزد ما نیایند، از ما فاصله بگیرند. به او بگو: اگر می‌خواهی تقوا بگیری، پشت در باید تقوا بگیری که دست بردی در سینه‌ی کنیز! رفت به برادرش گفت: شما پشت دری، جایی بوده‌ای، در را زدی، کنیز آمده در را باز کرده، تو دیدی کنیز خوشگل است، دست در سینه‌اش کردی. جا خورد! چه کسی به تو گفت؟ گفت: امام صادق فرمود: اگر خیلی می‌خواهی تقوا بگیری، آنجا تقوا داشته باش. فاصله از امامت تقوا نیست. تقوا نیست که شما خطت از خط امام جدا شود. آخر بعضی‌ها تقوا دارند، فکر می‌کنند تقوا این است که کنار بروند. معنای تقوا کنار رفتن نیست. تقوای پا این است که پایت را در کفش کنی، تیغ در پایت نرود. تقوا یعنی خودت را حفظ کن. پایت را حفظ کن. تیغ در آن نرود. معنایش این نیست از خانه بیرون نیا. باید از خانه بیرون بیایی، بدوی، کار هم بکنی، منتهی خودت را هم حفظ کنی که تیغ در پایت نرود. گناه نکن اما از مردم فاصله نگیر.
امام حسن عسکری را هم زندان کردند. امام رضا هم زندان رفت. فقط این زندانی شدن مو‌سی بن‌ جعفر در بورس است. امام رضا را نمی‌گفتند: زندان است. می‌گفتند: ممنوع الملاقات است منتهی برای اینکه نگویند، ما امام را زندان کردیم، هارون الرشید می‌گفت: به خاطر اینکه فتنه نشود، و بین مردم اختلاف نشود ما امام را زندانی می‌کنیم. امام رضا را زندانی کردند، منتهی گفتند: امام رضا فرموده کسی با ما ملاقات نکند، من می‌خواهم با خدا مناجات کنم. می‌خواهم نماز بخوانم. چون می‌خواهم نماز بخوانم کسی با من ملاقات نکند. یعنی به مردم می‌گفتند: ملاقات نکردن زیر سر خود امام رضا است. زندانش می‌کردند، اما نمی‌گفتند: ما زندانی‌اش کردیم. می‌گفتند: ملاقات ممنوع! امام حسن عسکری هم همینطور. یک مدتی در محاصره بود، یک عده از طرفدارانش هم در محاصره بودند. یک روز یکی از آنها بیرون رفت. امام عسکری فرمود: اینکه بیرون رفت از ما نیست. این عامل نفوذی دشمن است در بین ما آمده است. الان هم یک گزارش تهیه کرده است، لای لباسش کُک زده است. بروید او را بگیرید، فلان قسمت از پیراهنش را پاره کنید. آن نامه را از داخلش دربیاورید. دویدند رفتند او را گرفتند. آن قسمت را شکافتند. نامه را بیرون آوردند و دیدند عجب گزارش تلخی تهیه کرده است. یعنی امام حسن عسکری هم در زندان بود. هم یارانش در زندان بودند، هم عامل نفوذی می فرستادند و هم عامل نفوذی از داخل زندان گزارش تهیه می‌کرد، که امام حسن عسکری به اینها چه می‌گوید؟
4- نامه‌های امام عسکری(علیه‌السلام) برای روشنگری
امام حسن عسکری تقریباً دویست صفحه نامه دارد. خدا آیت الله احمدی میانه‌ای را رحمت کند. از محققین و از علما و مجتهدین بسیار وارسته و زاهد و پارسا و انقلابی و مخلص، هرچه بگویم برایش کم است. در این مدت سی سال دو سه نفر از علما به من تلفن زدند. یکی علامه‌ی عسکری بود، یک روز زنگ زد و گفت: اینکه خواندی بسیار خوب خواندی. فرمود: سه سه بار، نه بار لبت را ببوسم. گفتم: متشکرم! یکبار دیگر زنگ زد گفت: اَه چرا این حرف را گفتی؟ گفتم: آقا حدیث است. گفت: نه، نباید این حدیث‌ها را بگویی. این حدیث سندش چنین است. گفتم: آقا من اصلاً سندش را نمی‌دانستم. یعنی هم یک تلفن کرد و مرا توبیخ کرد، هم یک تلفن کرد و تشویق کرد. یکبار هم آقای احمدی میانه‌ای زنگ زد گفت: آقای قرائتی سه تا حدیث می‌گویم در تلویزیون بگو. خدا رحمتش کند. 1- حدیث داریم پیغمبر اسلام تابستان، لباس‌هایش را در دیگ می‌جوشاند که ضد عفونی شود. هزار و چهارصد سال پیش پیغمبر ما لباس‌هایش را در دیگ می جوشانده. حالا نمی‌دانم دکترها الآن یک چنین دکتری داریم یا نه؟ که لباس‌ها را در دیگ بجوشانیم. حدیث دوم: گفت این هم برای نهضت سواد آموزی است. حدیث داریم پیغمبر می‌فرمود: در هرخانه‌ای یک باسواد است، معلم شود و در هر خانه‌ای که بی‌سواد است، بی‌سواد شاگرد شود و این به او درس بدهد، و الا اگر او استادی نکند، او هم شاگردی نکند، «عاقِبَتَهُما» هردو را تحت تعقیب قرار می‌دهم. آموزش فرد به فرد و تن به تن. ایشان چند جلد کتاب نوشتند مکاتیب‌الرسول، نامه‌هایی که پیغمبر فرستاده و نامه‌های ائمه. چند جلد کتاب است، نامه‌های امام عسکری را دیروز کتابش را دیدیم، دویست صفحه نامه به اطراف نوشته بود.
شخصی از منحرفین علیه اسلام قلم می‌زد. امام عسکری فرمود: یک نفر نیست برود جواب این را بدهد. بالاخره به یک نفر گفت: بیا، تو برو به او بگو: چنین، چنین، چنین، چنین، این رقمی با او بحث کن و رفت با او بحث کرد، هستند آدم‌هایی که الآن هم قلم دست گرفتند چیزهایی می‌نویسند. اگر یک افراد مصلحی بروند بگویند: آقا این که می‌نویسی به این دلیل درست نیست، به این دلیل درست نیست، به این دلیل درست نیست. این حرف‌ها را نگو. خیلی وقت ها انسان روی هوا افراد را هوا می‌کند. امام عسکری یک چیزهایی یاد او داد و گفت: برو این چیزها را به او بگو. رفت و به او گفت و طرف گفت: این حرف‌ها، حرف‌های درستی است. من تا به حال از کسی نشنیدم. ولی این حرف‌ها از تو نیست، یک کسی به تو گفته بیایی به من بگویی. حرف‌ها منطقی است، من چون حرف‌ها منطقی است، قلم را کنار گذاشتم و دیگر علیه اسلام چیزی نمی‌نویسم.
5- مبارزه پنهانی امام عسکری(علیه‌السلام) علیه حکومت
زمان شاه علمای قم و علمای شهرهای دیگر را که تبعید می‌کردند، باید هر روز خودشان را به کلانتری معرفی می‌کرد، می‌رفت امضا می‌کرد و می‌آمد. امام عسکری هم روزهای دوشنبه و پنج‌شنبه باید در دارالخلافه حاضر شود و بگوید: من از شهر بیرون نرفتم. یعنی این رقمی اینها تحت نظر بودند. یک روز امام عسکری یک عصایی را به یک نفر داد و گفت: این عصا را در فلان منطقه، به فلانی بده. این همانطور که می‌رفت یک حیوانی در کوچه راهبندان کرده بود، این عصا را به حیوان زد، چوب دو تا شد و نامه‌ها بیرون ریخت. بعد امام فرمود: چرا زدی؟ گفت: آخر من نمی‌دانستم. فرمود: آخر ما در شرایطی زندگی می‌کنیم که نمی‌توانیم نامه این طرف و آن طرف کنیم. من داخل این عصا را سوراخ کرده بودم، نامه را داخل عصا جاسازی کرده بودم، که این عصا را به فلانی بدهی. یعنی امام عسکری در قالب جاسازی در درون عصا، به یارانش دستور می‌داد. یعنی امامان ما در چه خفقانی زندگی می کردند. ما نمی‌فهمیم. محسن قرائتی که یک میلیاردم امام حسن عسکری سواد ندارم، الآن دوربین دستم است برای میلیونها نفر حرف‌ می‌زنم. نمی‌فهمیم! اینهایی که با انقلاب کج می‌آیند نمی‌فهمند. نمی‌فهمند که چطور بود. دو رکعت نماز در پادگان نمی‌شد خواند. مطهری‌ها گرفتار بودند، ولی افراد دیگر... گفت: سگ‌ها را رها کرده بودند و سنگ‌ها را بسته بودند. امام عسکری می خواست نامه بنویسد، باید در عصا بگذارد. این شرایط خفقان بود.
امام فرمود: اگر شنیدی کسی به ما توهین می‌کند، اعتنا نکن. چون وقتی اعتنا می‌کنی می‌فهمند شیعه هستی، حساس می‌شوند. حتی اگر به ما ناسزا گفتند، شما به روی خودت نیاور. بنشین و ساکت باش. چون اگر غیظ کنی... اصلاً دلیل اینکه امام کاظم که شهید شد، جنازه‌اش را سه روز، روی پل بغداد گذاشتند. این بود که گفتند: سه روز روی پل بغداد بگذاریم، مردم که می‌آیند، هرکس جیغ زد، می‌فهمیم این شیعه است، بروید او را بگیرید. برای شناسایی شیعه، چون شیعه تحمل نمی‌کند که جنازه‌ی امام روی پل باشد و تشییع نشود. این رقمی شناسایی کردند، گاهی به ما جسارت می‌کنند، که شما حساس شوی، وقتی حساس شدی، شما را تحت تعقیب آوردند. اگر به ما هم ناسزا گفتند، برای حفظ جان خودتان!
6- بخشش خمس، امری مصلحتی برای حفظ شیعه
حتی یکبار امام کاظم خمس را یک سال بخشید. امام کاظم زندان بود، مردم می‌خواستند خمس برسانند گرفتار می‌شدند. از آنها بازرسی می‌شد، لو می‌رفتند. یکسال امام کاظم فرمود: من خمس را بخشیدم. اصلاً به کسی خمس واجب نیست ندهید. برای حفظ جان مردم! امام هفتم که شهید شد، امام رضا امام شد. مردم یک استانی نامه نوشتند ای امام رضا، پدر شما خمس را بخشید، خواهش می‌کنیم شما هم ببخش! گفت: مگر خمس بخشیدنی است؟ مال چه کسی است من ببخشم؟گفتند: پدرت بخشید! گفت: پدرم بخشید که شما گیر نکنی. ولی خمس بخشیدنی نیست. آن یکسال به دلیل مصلحتی که بود، آخر گاهی وقت‌ها می‌گویند: این مصلحت نظام چیست؟ ما یا حلال داریم یا حرام. دیگر مصلحت نظام چیست؟ مصلحت نظام این است. خمس واجب است و بخشیدنی نیست. اما اگر به خاطر پرداخت خمس عده‌ای گیر می‌کنند، مصلحتاً می‌گوییم: شما امسال خمس را ندهید. ما از خیر خمس می‌گذریم که شما گرفتار نشوید. این را مصلحت می‌گویند.
گاهی وقت‌ها می‌گویند: آقا فلانی و فلانی و فلانی و فلانی و فلانی و فلانی و فلانی که مجرم هستند. چرا اینها را نمی‌گیرند؟ بابا یک مصلحت‌هایی هم هست. امیرالمؤمنین(ع) حدود سی کار را می‌خواست بکند و به خاطر مصلحت نکرد. یکی از این سی تا این نماز تراویح بود. نماز تراویح از نظر شیعه حرام است. امیرالمؤمنین فرمود: نماز واجب را می‌توان با جماعت خواند. نماز مستحبی را نمی‌شود با جماعت خواند. نماز تراویح از نظر شیعه حرام است. امیرالمؤمنین فرمود: حرام است. اوه... راهپیمایی راه انداختند. وا خلیفتا! وا خلیفتا! فرمود: خوب بروید بخوانید. اگر جامعه دارد به خاطر یک نماز مستحبی گسسته می‌شود... گاهی وقت‌ها می‌گویند: آقا مگر حکومت اسلامی نیست؟ می‌گوییم: چرا. می‌گوید: پس چرا مثلاً وضع حجاب اینطور است؟ پس چرا نمی‌دانم در اداره اینطور است. پس چرا فلانی، نمی‌دانم بگویم یا نه، بگذارید بگویم.
قرآن راجع به خدا می‌گوید که: «لَهُ الْمُلْک‏» (تغابن/1) یعنی حکومت برای خداست. بعد می‌گوید: «وَ هُوَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیر» (تغابن/1) خدا هم حکومت دارد، هم هرکاری بخواهد می‌تواند بکند. ما «لَهُ الْمُلْک‏» هستیم. اما «وَ هُوَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیر» نیستیم. حکومت دست ما است...
یک کسی خدمت امام آمد. خوشمزه است گوش بدهید. گفت: آقا فلان نماینده‌ی شما در فلان منطقه هست، ولی این غلط شد، این غلط شد، این غلط شد، این چه نماینده‌ای است شما داری؟ این نماینده را بردار. امام یک خرده نگاه کرد، دید این دارد از نماینده‌ی امام شکایت می‌کند. امام فرمود: خوب حرفتان تمام شد؟ گفت: بله. گفت: من قوی‌تر هستم یا نماینده‌ام؟ گفت: آقا شما امام هستی! او نماینده‌ی شما است. گفت: خوب پس زور من از او بیشتر است؟ گفت: بله. گفت: حسینیه‌ی جماران بزرگتر است یا منطقه‌ی ایشان؟ گفت: منطقه‌ی او یک استان است. حسینیه‌ی جماران یک حسینیه است. گفت: من که امام هستم و زورم از او بیشتر است، در یک منطقه‌ی کوچک، حسینیه‌ی جماران دارم حرف می‌زنم. یک کسی الکی وسط حرف من تکبیر می‌گوید. و حال آنکه آنجا جای تکبیر نبود. حالا بگو: من چه کنم؟ بگویم: بیرونش کنید. بیایم پایین در سرش بزنم. سخنرانی‌ام را قطع کنم. اینطور نیست که حالا چون من امام هستم، همه‌ی نفس‌ها در اختیار من باشد. من امام هستم، در یک حسینیه‌ی کوچک حرف من را به هم می‌زند، الکی تکبیر می‌گوید، هیچ‌کاری هم نمی‌توانم بکنم. یعنی «لَهُ الْمُلْک‏» هستم «وَ هُوَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیر» نیستم.
یک دادستانی بود خیلی حرف‌های انقلابی می‌زد. اعدام باید گردد. ما برخورد قاطعانه می‌کنیم. اوه... چقدر گرد و خاک می‌کرد. اینکه در سخنرانی‌هایش گرد و خاک می‌کرد، و خیلی شعارهای تند و قاطعیت و انقلابی و... انقلابی هم بود. یک مدتی یک پستی در قوه‌ی قضاییه به او دادند. دیدند فلانی را گرفت، اما کارش ندارد. گفتند: به! این هم قوه‌ی قضاییه... من نزد او رفتم. گفت: آقا من خودم از این شعارهای داغ می‌دادم. اما وقتی قاضی شدم، حساب قاضی با غیر قاضی... می‌گفت: ما یک زن و مرد نامحرم را زیر لحاف پیدا کردیم. لخت زیر لحاف! او را بیرون آوردیم، می‌گوید: ثابت کنید من خلاف کردم. شلاقم بزنید. می گفت: نتوانستیم ثابت کنیم. (خنده حضار) می‌گفت: لخت بودنش را دیدیم. زیر لحافش را هم دیدیم. اما نمی‌توانستیم ثابت کنیم کاری کرده‌اند. دو تا سیلی به او زدیم، دو سه شلاقش می‌زنیم، آزادش می‌کنیم، می‌گویند: این هم دادستان بی‌عرضه‌ی ما. می‌گفت: حالا چه خاکی بر سرم کنم. همه‌ی مردم می‌گویند: بی‌عرضه، ولی دین جلوی مرا گرفته است. تا ثابت نشود، من نمی‌توانم.
گاهی وقت‌ها آدم حرف که می‌زند یک طور حرف می‌زند، در عمل طور دیگر می‌شود. قرآن می‌گوید: برادرهای یوسف گفتند: یوسف را در چاه پرت کنیم. «أَلْقُوه‏» (یوسف/10) «أَلْقُوه‏» یعنی او را در چاه بیاندازیم. ولی وقتی کنار چاه آمدند، نگاه به یوسف کردند، سیزده ساله پرتش کنند، دلشان نیامد. قرآن می‌گوید: «یَجْعَلُوهُ فی‏ غَیابَتِ الْجُبِّ» (یوسف/15) اول می‌گوید: «أَلْقُوه‏»  بعد می‌گوید: «یَجْعَلُوهُ» یعنی طرح این بود که او را پرت کنیم. عمل این شد که نه پرتش نکنیم، او را ببریم در چاه بگذاریم. یعنی گاهی وقت‌ها آدم در نقشه یک چیزی می‌گوید، در عمل چیز دیگری از آب درمی‌آید. همه‌ی اینهایی که زنشان را طلاق می‌دهند، روز اول قربان هم می‌رفتند. بعد از یک مدت می‌گوید: چه خاکی بر سرم شد. دو سه ماه رفتند و آمدند. خواستگاری، بستنی خوردند، سینما رفتند، نمی‌دانم نشستند گفتند، خیلی با دقت گزینش کردند. در عین حال اینطور نیست که شناخت ما کامل باشد. اینطور نیست که هرکاری را بخواهیم، بتوانیم بکنیم. امام فرمود: در حسینیه‌ی جماران جلوی یک نفر را من نمی‌توانم بگیرم، حالا چطور نماینده‌ی من در یک استان جلوی همه‌ی مفاسد را بگیرد؟ خیلی‌ها به من می‌رسند می‌گویند: آقای قرائتی! تو که در تلویزیون هستی چرا چنین شد، چرا چنین شد؟ می‌گویم: آقا من در تلویزیون هستم، سی سال است در تلویزیون هستم. اما پیاز را کیلویی یک قران نمی‌توانم ارزان کنم. اصلاً پیاز فروش کلاه سر خودم هم می‌گذارد. (خنده حضار) اینطور نیست من که در تلویزیون هستم بتوانم همه‌ی مفاسد را... البته تا آنجایی که می‌شود باید کار کرد. ولی اینطور نیست. این را می‌خواهم بگویم که اینطور نیست که حضرت امیر هم انچه می‌خواست بشود، بشود.
شخصیت‌های مهم شیعه در فشار بودند. امام عسکری با اینکه خودش هم در فشار بود، در عین حال برای هرکدام یک نامه می‌نوشت، دلداری می‌داد. حالا یک دو سه دقیقه‌ی دیگر که مانده است، دو سه حدیث هم از امام حسن عسکری بگویم.
7- خطر ریاست طلبی  در سخن امام عسکری(علیه‌السلام)
امام حسن عسکری(ع) فرمودند: «وَ إِیَّاکَ وَ الْإِذَاعَةَ وَ طَلَبَ الرِّئَاسَةِ فَإِنَّهُمَا یَدْعُوَانِ إِلَى الْهَلَکَة» (بحارالانوار/ج50/ص296) حواست جمع باشد. سراغ افشاگری نروی.
ما گاهی وقت‌ها مثلاً یک مسئولی می‌گوید: عیب‌هایش را نگه دارید، یک زمانی به درد ما می‌خورد. فتوکپی‌‌اش را تکثیر می‌کنیم پخش می‌کنیم. می‌گوید: وای به حال کسی که اسنادی را نگه دارد، که روز مبادا اینها را تکثیر کند و وای به حال کسی که دنبال ریاست برود. اگر ریاست آمد، الحمدلله! تو سراغ ریاست نرو. سوزن نباید عقب نخ برود. اگر نخ عقب سوزن آمد یک وظیفه‌ای پیدا می‌کند. سوزن وقتی نخ باشد، وظیفه‌اش این است که در پارچه‌ها شیرجه برود. ولی وقتی ندارد، آرام می‌نشیند. تو سراغش نرو.
«وَ طَلَبَ الرِّئَاسَةِ» سراغ ریاست نرو. مثل مقام معظم رهبری، ایشان من یادم است که چقدر از جامعه‌ی مدرسین و علما و شهرستان‌ها اصرار کردند به امام که ایشان رییس جمهور شود. امام فرمود: نه! چون آخوندها انقلاب کردند، نمی‌خواهیم آخوند رییس جمهور شود که بگویند: اینها برای ریاست خودشان دست و پا می‌زدند. ولی خوب بنی صدر آمد رفت و رجایی آمد شهید شد. دیگر بالاخره بعد از دو تا رییس جمهور کت و شلواری گفتند: باز مقام معظم رهبری. برای رهبری خودشان مفصل در جلسه‌ی خبرگان صحبت کرد که من را رهبر نکنید. ولی خبرگان گفتند: ما بهتر از تو بین خودمان و خدا، بین خودمان و خون شهدا بهتر از تو سراغ نداریم. ایشان نه سراغ رییس جمهوری رفت، نه سراغ رهبری. اما آدم‌هایی هستند که می‌گویند: اگر رییس جمهور نشوم مملکت را به آتش می‌کشم. فرق می‌کند کسی که فرار می‌کند از ریاست، طبق وظیفه‌ی شرعی رییس‌اش می‌کنند. یا کسی که دلش برای ریاست لک می‌زند. می‌گوید: الا و لابد من باید رییس شوم. حضرت فرمود: اخلاص مشکل است. شرک دقیق‌تر از این است که «دَبِیبِ النَّمْل‏» (بحارالانوار/ج69/ص298) مورچه حرکت کند، «عَلَى الْمِسْحِ» روی روسری «الْمِسْحِ الْأَسْوَدِ» روسری زن سیاه باشد، در شب تاریک خوب گوش بدهید. مورچه‌ی سیاه روی روسری سیاه در شب تاریک، اصلاً آدم می‌فهمد؟ می‌گفت: خیلی‌وقت‌ها آدم به سراغ غیر خدا می‌رود و متوجه نمی‌شود که کارش الهی نیست. یعنی شرک خیلی خفی است. باید مواظب باشیم.
8- نصیحت پنهانی، نه افشای عیوب مردم
اگر انتقاد می‌کنید یواشکی بکنید.  «مَنْ وَعَظَ أَخَاهُ سِرّاً» (بحارالانوار/71/ص166) اگر طرف شما عیبی دارد، یواشکی به او بگویید. «وَ مَنْ وَعَظَهُ عَلَانِیَة..» عیب مردم را تنگ گوشش بگو. داد نزنید. مثل آینه، آینه وقتی مقابلش ایستادی  به تو می‌گوید: اینجا سیاه است. آینه وقتی عیبت را می‌گوید داد نمی‌زنی. می‌گوید: مؤمن مثل آینه است. «الْمُؤْمِنُ مِرْآةُ الْمُؤْمِن‏» (بحارالانوار/ج71/ص268) یعنی آینه داد نمی‌زند. تو هم عیب مردم را یواشکی به خودش بگو. پشت سرش نگو. داد هم نزن! 
هرکس حق را کنار بگذارد، ذلیل می‌شود اگرچه عزیز است. عزیزی که حق را کنار بگذارد، ذلیل می‌شود. ذلیلی که حق را محکم بگیرد، عزیز می‌شود. از سخنان امام عسکری است. دو کمال است که بهتر از این‌ها نیست. «خَصْلَتَانِ لَیْسَ فَوْقَهُمَا شَیْ‏ءٌ الْإِیمَانُ بِاللَّهِ وَ نَفْعُ الْإِخْوَان‏» (بحارالأنوار/ج75/ص374)، یکی ایمان به خدا، یکی کمک رساندن به برادران دینی. در آستانه‌ی عید است، کمک برسانیم. با لباس، با بیان، یا اگر زندان است آزادش کنیم. یا و یا و یا... بالاخره شما سال تحویل، مثلاً فرض کنید که یا خارج می‌روید، یا کربلا می‌روند، یا عمره می‌روند. یا سوریه می‌روند یا شهرهای بزرگ می‌روند. حالا ایشان لااقل دو کیلو شیرینی در خانه‌اش داشته باشد.
اگر بچه به پدر و مادرش پررویی کند، «جُرْأَةُ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ فِی صِغَرِهِ تَدْعُو إِلَى الْعُقُوقِ فِی کِبَرِهِ» (بحارالانوار/ج75/ص374) بچه‌ای که در کوچکی در صورت پدر و مادرش پرخاش کند، این بزرگ شود عاق والدین می‌شود. کوچولوها باید مواظب باشیم.
قرآن نسبت به باقی مردم می‌گوید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسان‏» (نحل/90) عدل یعنی عدالت و تعادل. اگر کسی به شما چیزی گفت، می‌توانی بگویی خودت هستی. احمق! خودتی. نفهم، خودتی! ابتر! «إِنَّ شانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ» (کوثر/3) خودش ابتر است. گفتند: ما ایمان بیاوریم؟ اینهایی که ایمان آوردند خل هستند. فرمود: «أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهاءُ» (بقره/13) خودش خل است. اگر کسی گفت: خل هستی، می‌شود گفت: خودت خُلی، ابتری... اما اگر پدر به بچه‌اش گفت: احمق! بچه نمی‌تواند بگوید: بابا خودت احمقی! نسبت به مردم «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسان‏»، نسبت به مردم عدل و احسان است. اما نسبت به والدین «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» (بقره/83) عدل دیگر نیست. یعنی چه؟ یعنی اگر به شما گفتند: نفهم! می‌شود گفت: خودت نفهمی! اما اگر پدر و مادر به بچه‌شان گفتند: نفهم، نمی‌شود گفت: خودت نفهمی! یکبار دیگر می‌گویم. خدا در قرآن نسبت به مردم می‌گوید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسان‏»، عدل یعنی مقابله به مثل. گفت: نفهم، بگو: نفهم. ابتر، ابتر! خُل، خُل! عدل یعنی عدالت، تعادل، مقابله به مثل. نسبت به مردم مقابله به مثل بکن، اما نسبت به والدین، وَ بِالْوالِدَیْنِ عدل و إِحْساناً نیست «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً»! یعنی نسبت به پدر و مادر اگر سیلی هم به تو زدند، سرت را پایین بیانداز و هیچ نگو. جرأت بچه در کوچکی، باعث عاق والدین در بزرگی می‌شود.
«مَا مِنْ بَلِیَّةٍ إِلَّا وَ لِلَّهِ فِیهَا نِعْمَةٌ تُحِیطُ بِهَا» (بحارالانوار/ج75/ص374) هر بلایی در درونش یک خیری هست، یعنی همین دردها خیرش این است که علم داروسازی در انسان داد. سرما می‌خوری، گرمکن درست می‌کنی. گرما می‌خوری، ابزار سرد کن درست می‌کنی. همین دشمن و صدام بعثی که به ما حمله کرد در این هشت سال بسیار قوای مسلح ما دست به ابتکار زد. همین محاصره‌‌های اقتصادی آمریکا و ممنوعیت‌هایی که هست، بیشتر استعدادهای ما را شکوفا می‌کند. یعنی هر بلایی یک خیری در درونش هست. مثل درد زایمان! درد زایمان درونش یک نوزاد سالم هم هست. زخمت کشاورزی درونش میوه هست. زحمت تحصیل درونش افتخار است. وقت ما تمام شد.
امام عسکری که بود؟ امام یازدهم. بیست و هشت ساله، شهید شد، عمود از نور که خدا در اختیارش گذاشته است، با توجه به این عمود درون افراد را می‌دانستند. با آنکه خودشان در محاصره بودند، گاهی به خانه‌ی اصحاب می‌آمدند و جلسه‌ی سری می‌گرفتند. گاهی نامه‌ها را در عصا جاسازی می‌کردند و پیام می‌دادند. گاهی در شهرها نماینده محسوب می‌کردند. گاهی به افراد شیعه‌ی دانه درشتی که تحت فشار بودند، دلداری می‌کردند. لابه لای حرف‌هایشان پیام می‌دادند. دویست صفحه نامه‌اش فقط دست آیت‌الله احمدی میانه‌ای رسیده است. پدر عزیز امام زمان ما است. خدایا روز به روز بر معرفت ما، مودت ما، اطاعت ما نسبت به خودت و قرآنت و پیغمبرت و اهل بیت پیغمبر بیفزا. ما را از یاران باوفای پسرش حضرت مهدی قرار بده.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

 «سؤالات مسابقه»

1- وظیفه‌ی ما در برابر امامان معصوم(علیهم‌السلام) چیست؟
1) معرفت و مودت
2) مودت و اطاعت
3) معرفت، مودت و اطاعت
2- بیش‌تر امامان به دست کدام حاکمان شهید شدند؟
1) بنی‌امیه
2) بنی‌عباس
3) مروانیان
3- امام حسن عسکری(علیه‌السلام)  را در چند سالگی شهید کردند؟
1) 28 سالگی
2) 38 سالگی
3) 48 سالگی
4- امام حسن عسکری(علیه‌السلام) چه امری را عامل هلاکت شمرد؟
1) افشای عیوب دیگران
2) ریاست طلبی
3) هر دو مورد
5- قرآن، شیوه‌ی رفتار فرزندان با والدین را چه می‌داند؟
1) عدالت
2) احسان
3) عدل و احسان

احسان به دیگران
تاریخ پخش:  12/12/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

بینندگان عزیز بحث را در اواخر سال 89 می‌شنوند. ماه اسفند در آستانه‌ی عید نوروز یک خانه‌تکانی می‌شود و ما هم باید یک خانه‌تکانی بکنیم. یعنی ببینیم اگر غبار غم بر چهره نشسته آن غبار را برطرف کنیم. برطرف کردن غبار غم مهم‌تر از برطرف کردن غبار از تلویزیون و پنکه و فرش است. غم است که ما می‌توانیم برطرف کنیم. البته بعضی غمها را نمی‌توانیم برطرف کنیم. یکی پیر است می‌خواهد جوان شود، خوب دست ما نیست. اما کمک‌های مالی را می‌توانیم بکنیم. هفته‌ی احسان اسمش را گذاشتند، کار خوبی است. من می‌خواهم امروز راجع به احسان یک بحثی بکنم. بحث خیلی بحث پرمایه‌ای است. یعنی حدود سی، چهل تا آیه‌ی قرآن است به هم جوش دادم و یک بحث خوبی درآمده است. برای همیشه خوب است. خوب است کمیته‌ی امداد این نوار را ضبط کند در مقرهایی که می‌خواهد از مردم کمک بگیرد این نوار صوتی را در چادرها و مقرها بگذارد. انگیزه‌‌های احسان یک بحث است. عرض کنم به حضور شما که بیست تا آیه است. شیوه‌های احسان ده تا آیه نوشتیم. بعد خصوصیاتش، حالا ببینیم چقدر می‌توانیم. اول انگیزه‌های احسان، چگونه خدا ما را به احسان تحریک می‌کند. انگیزه می‌دهد.   
موضوع: احسان به دیگران، انگیزه‌ها، انگیزه‌های احسان:
1- اموال و امکانات از خداست
1- از تو نیست. از خداست. هرچه عربی می‌خوانم قرآن است. «مالِ اللَّه‏» (نور/33) مال برای خداست. «رَزَقَکُمُ اللَّهُ» (مائده/88) خدا به تو داده است. بانک که می‌روید فوری پول به شما می‌دهد، چون مأمور بانک می‌داند که این پول برای خودش نیست. چون می‌داند پول برای او نیست، تا می‌گوییم: اینقدر می‌خواهیم می‌گوید: چشم! ما بدانیم برای ما نیست. تلویزیون برای من نیست. کتک‌هایش را بلال خورد. تبعیدش را ابوذر کشید. امام کاظم زندانش را رفت. زجرش را دیگران کشیدند. صدها هزار جوان ترکش و اسیر و شهید و مشکل پیدا کردند، تا این دوربین را از طرفدارهای شاه گرفتند و به طرفداران نظام دادند. باید بداند برای من نیست. از تو نیست آیه‌اش این است. «رَزَقَکُمُ اللَّهُ» یعنی باید خدا به تو بدهد.
2- وسیله‌ی امتحان است. مال وسیله‌ی امتحان است. حضرت سلیمان می‌گوید: «هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنی‏» (نمل/40) این نعمت‌هایی که من دارم، فضل خداست. خدا می‌خواهد من را امتحان کند. «أَ أَشْکُر» آیا شکر می‌کنم یا شکر نمی‌کنم؟ بدانیم امتحان است. آدم اگر بفهمد امتحان است یک خرده... «لِیَبْلُوَنی‏ أَ أَشْکُرُ»، «لِیَبْلُوَنی‏» یعنی خدا می‌خواهد من را آزمایش کند.
3- جبران می‌شود. خدا جبران می‌کند. تو بده خدا جبران می‌کند. می‌گوید: «فَهُوَ یُخْلِفُه‏» (سبأ/39) «یُخلِفُه» یعنی خلیفه، خلیفه جانشین، می‌گوید: تو بده جایش را پر می‌کنم. مادر فکر نکند که اگر به بچه‌اش شیر نده، شیرش می‌ماند. اگر شیرت را به بچه‌ات دادی، جایش پر می‌شود.
آیت‌الله حائری در شیراز یک مثلی داشتند، مثل قشنگی است. می‌گفت: سینی میوه را که نزد شما می‌آورند، اگر برای خودت برداشتی، این را می‌برد، رد می‌شود. به کس دیگری می‌دهد. اما اگر سینی میوه را اینجا آوردند، برای خودت برنداشتی به این دادی. تا مادامی که به این و آن بدهی، این را مقابل تو نگه می‌دارند. مال هم همینطور است. اگر به این و آن دادی، خدا این مال را مقابل تو نگه می‌دارد. اگر فقط برای خودت برداشتی، می‌گذرد. اینهایی که سقف می‌زنند، آجر را می‌گیرند، می‌چسبانند. اگر این آجر را رد کرد، یکی دیگر می‌گیرد. اما اگر آجر را در دستش نگه داشت، آن هم که پایین است، آجر را نگه می‌دارد. شیر را بدهیم جایش پر می‌شود. آجر را بچسبانیم یکی دیگر دستت می‌دهند. میوه را به اطرافیانت هم بده برای تو نگه می‌دارند. «فَهُوَ یُخْلِفُه‏»...
2- بازگشت نیکی به خود انسان
4- به خودت برمی‌گردد. «إِنْ أَحْسَنْتُمْ...» بگویید، هرکس بلد است بگوید...«إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ» (اسراء/7) من اگر خانه‌ی شما آمدم خوب سخنرانی کردم، شما هم که بنا باشی خانه‌ی مرا خوب می‌سازی. اگر من سَمبل کردم، شما هم که خانه‌ی ما بنایی می‌آیی سمبل می‌کنی. همه‌ی کارها سرهم بندی می‌شود. خوبی‌ها به خودتان برمی‌گردد. یک لیوان آب دست مردم بدهی، یا به خودت آب می‌دهند، یا به نسلت آب می‌دهند. قرآن قول داده است. گفته: خیر برسان، خیر می‌بینی. در نماز هم همینطور است. اگر مشتری آمد، صدای «قد قامت ‌الصلاة» هم آمد. هم می‌گوید: «قد قامت‌ الصلاة» هم مشتری آمده است، اگر ترجیح دادی رفتی نماز اول وقتت را در مسجد خواندی، عصری دو تا مشتری بهتر می‌آید. اما اگر دهانت از این مشتری پر از آب شد، دل از این یک مشتری نکندی، عصری دو تا مشتری می‌آید در دکانت می‌ایستد، لحظه‌ی معامله می‌گوید: می‌دانی برویم یک دکان دیگر. معطل می‌کند و آخر هم از تو نمی‌خرد. حدیث داریم تا انسان در خانه‌ی خدا و مسجد است، خدا هم برای او خیر مقدر می‌کند.
5- تو هم یک روزی نیاز پیدا می‌کنی. فکر نکن همیشه همینطور است. دنیا پایین و بالا دارد. امروز وضعت خوب است. از کجا معلوم سال دیگر چطور باشی. ده سال دیگر چطور باشی. اینها فکر می‌کنند که اگر خارج رفتند خوش هستند. خیلی‌ها می‌گفتند: خوشا به حال زن شاه که زن شاه شد! به چه سرنوشتی مبتلا شد؟ آن زنهای ایران هم که داغ دیدند آن هم پسرش خودش را کشت، او هم داغ دید! اینطور نیست که اگر شما بلژیک و اتریش و کانادا و آمریکا بروی، از قهر خدا فرار کنی. زهر مار برای هرکجا مقدّر باشد، می‌رسد. خیر، خیر می‌آورد، شَر، شر می‌آورد.

3- احسان به دیگران، شکر نعمت‌های الهی

6- خدا به تو احسان کرده است. می فرماید: به قارون می‌گفتند: «أَحْسِن‏» (قصص/77) به دیگران احسان کن. «کَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْک‏» خدا به تو احسان کرده است. تو هم به دیگران احسان کن. «أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّه‏» قرآن بزرگترین آیه‌اش، بزرگترین آیات قرآن که یک صفحه و چهارده سطر است، آیه‌ی چهارده سطری ما در قرآن نداریم. فقط یک آیه داریم. آن هم مربوط به حقوق است. در آن حقوق می‌گوید: «وَ لا یَأْبَ کاتِبٌ أَنْ یَکْتُب‏» (بقره/282) اگر دو نفر معامله دارند، سواد ندارند، به یک نویسنده گفتند: این سند را برای ما تنظیم کن، بنویس، ناز نکن «کَما عَلَّمَهُ اللَّه‏»! «کَما عَلَّمَهُ اللَّه‏» یعنی خدا به تو سواد داده است. به شکرانه‌ی این سواد حالا یک نامه برای ایشان بنویس. «أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّه‏» به شکرانه‌ی این پول، پول بده. به شکرانه‌ی این سواد، سواد بده. به شکرانه‌ی اینکه شما یک پزشک از این روستا هستید، در سال پنج بار خودت در این روستا برو، یک اتاق بگیر، و بگو: من بچه‌ی این روستا هستم. رفتم درس خواندم پزشک شدم. به شکرانه‌ی اینکه آب و هوای این روستا را خوردم، سالی پنج روز در این روستا می‌آیم. هر آیت‌اللهی سالی ده روز، بیست روز وطن خودش برود. از شیراز است، شیراز برود. از اردبیل است، اردبیل برود. از تبریز است، تبریز برود. اگر سالی چند روز در شهر خودمان باشیم، در روستای خودمان باشیم همه به نوا می‌رسند. این هم یک معنای عدالت است. خیلی کار داریم تا عدالت شود.
این هدفمند شدن یارانه‌ها، یک قدمی است. وگرنه ما باید همه چیزمان عدالت باشد. بعد از سی و دو سال چشممان را باز می‌کنیم ببینیم اِ... در درون خودمان عدالت نیست. یعنی یک پولی که در صدا و سیما می‌آورند خرج دین کنند، یک میلیارد ششصد میلیون، هفتصد میلیون با کم و زیادش برای صد هزار تا حاجی خرج برمی‌دارد. آنوقت نماز و امر به معروف و خمس و زکات ونمی‌دانم عفاف و همه‌ دین را دویست میلیون می‌دهند، به حج ششصد میلیون می‌دهند. خوب ببینید ما در خودمان هم عدالت نیست. راستش را بخواهید. عادل کسی است که همه را با یک چشم ببیند. ما باید به سمت این برویم که همه چیز یک شکل باشد. به چه دلیل یکبار در یک خیابان پنج تا روضه‌خوانی است و یک روستا هیچ آخوندی نمی‌رود؟ من خودم عادل هستم؟ خودم خواسته باشم وجداناً خودم را محاکمه کنم نمره‌ی صفر به خودم می‌دهم. حالا مردم هرچه می‌خواهند بگویند، بگویند. «و کم من ثناء جمیل لست أهلا له نشرته‏» در دعای کمیل می‌گوید: خدایا یک خوبی‌ها را در دهان مردم می‌اندازی، ولی تو که می‌دانی من اینطور نیستم.
4- احسان به دیگران، عامل گشایش در کارها
7- در کارت گشایش می‌شود. گره باز کن، گره باز می‌کنم. قرآن می‌گوید: «فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏‏» (لیل/5) کسی که به مردم کمک کند، بیننده‌ها بحث را در آستانه‌ی عید نوروز نود گوش می‌دهید. خیلی خانه‌ها لباس نو ندارند، آذوقه ندارند، پول ندارند، مشکل دارند، اتاقشان کثیف است نمی‌توانند رنگ کنند. قرآن می‌گوید: «فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏» اگر عطا کنی، احسان کنی. «وَ اتَّقى» تقوا هم داشته باشی. آخر بعضی‌ها احسان می‌‌کنند تقوا ندارند. مثلاً پلو می‌دهد که در انتخابات رأی بیاورد. دانه می‌دهد که تخم‌مرغش را بردارد. علف می‌دهد که شیرش را بدوشد. نه! «أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏»‏ یعنی احسانش «فی سبیل الله» برای خدا باشد. رنگی نداشته باشد.
آمده نزد من در ستاد نماز و اصرار می‌کند یک مسجد می‌خواهیم بسازیم. می‌گویم: آقا اگر می‌خواهی یک مسجد بسازی، می‌گوید: می‌خواهم در جاده بسازم. فلان جاده ساعتی هفتصد تا ماشین می‌گذرد. مسجد کم دارد، یا ندارد. می‌گوید: نه من می‌خواهم در روستای خودمان بسازم که مردم روستایی بفهمند من این را ساختم. می‌گویم: آقا از من مشورت نکن. برو هرجا می‌خواهی بسازی، بساز. پس معلوم می‌شود برای خدا نمی‌خواهی بسازی. اگر مسجد برای مسافرها می‌سازی، این جاده مسافرش بیشتر است.
من سراغ دارم، الآن که می‌گویم می‌دانم کجا را می‌گویم.البته اسم نمی‌برم. سراغ دارم جایی را که نود گوسفند جلوی هیأت با کم و زیادش می‌کشند. حدود صد و پنجاه متری‌اش یک هیأت است که یک گوسفند هم ندارد. افغانی‌های شیعه آنجا جمع می‌شوند، یک دهه روضه می‌خوانند یک گوسفند هم ندارند. کارگر هستند. و صد و پنجاه متر آن طرف‌تر نود تا گوسفند می‌کشد. ما... اینکه امام زمان از مسجد‌الحرام شروع می‌کند، یعنی اول باید مسجد را درست کرد. یعنی باید از مکه شروع کرد. یعنی باید از حزب‌اللهی‌ها شروع کرد. امام زمان از مکه ظهور می‌کند یعنی چه؟ پیامش چیست؟ شاید پیامش این باشد که باید از اول از خودی‌ها شروع کنیم.
می‌گوید: «فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى» ‏(لیل/10) کسی اگر احسان کند، تقوا هم داشته باشد، فی سبیل‌الله باشد، گره‌هایش را باز می‌کنیم. روانش می‌کنیم. بیمه می‌شود. در همین دنیا پاداش می‌دهد. «لِلَّذینَ أَحْسَنُوا فی‏ هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَة» (نحل/30) کسانی که کمک کنند در همین دنیا خیر می‌بینند نه آخرت! «فی‏ هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَة» در همین دنیا، اینطور نیست که فقط قیامت باشد. خیلی‌ها که خیر می‌بینند در همین دنیا خیر می‌بینند.
کسی یک یادداشتی داشت به من داد. پسندیدم! گفت: راضی نیستم از رویش بنویسی. راضی نیستم فتوکپی‌اش را برداری. راضی نیستم در تلویزیون بگویی. یک خرده مطالعه کردم دیدم چیزهای خوبی است، ولی حالا می‌گوید: راضی نیستم به او دادم. خودش و دفترش همه پودر شد. و آدم هم داریم که یادداشت‌هایش را در اختیار همه می‌گذارد، و همه از آن استفاده می‌کنند. یک چیزی به شما بگویم برای طلبه‌ها و دانشجوها و اساتید دانشگاه و معلمین و شعرا و مداح‌ها و اینهایی که کار فرهنگی می‌کنند، صدا و سیما و اصلاً اگر یک چیزی را من تولید کردم، دیگران پخش کردند این برای قیامت من می‌ماند. حدیثی که من مطالعه کردم بگویم، معلوم نیست برای قیامت من هم باشد. چون یا برای پول است، البته من از تلویزیون هیچ پولی نمی‌گیرم. درسهایی از قرآن یک قران نگرفتم. ولی پست که گرفتم، بالاخره وقتی در تلویزیون هستم، مشهور می‌شوم. من را می‌شناسند. من یک مقامی کسب کردم. هرچه خودم بگویم، یا برای پول است، یا برای پست. معلوم نیست خدا در آن باشد. اما اگر یادداشت مرا شما برداشتی یک جایی گفتید، چون مردم که نمی‌دانند قرائتی چه کسی است. شما از یادداشت من استفاده کردی، مردم استفاده کردند، با امام صادق و حرف‌های امام صادق آشنا شدند. با فرمایشات امام صادق آشنا شدند. آنجا دیگر مردم با اسلام آشنا می‌شوند، قرائتی هم مطرح نیست. آن برای قیامت می‌ماند. هرکاری را که دیگران کردند ذخیره‌ی قیامت است. وگرنه حالا من بگویم، شبکه‌ی یک تولید کرده برای شبکه‌ی دو، شیراز تولید کرده به اصفهان بده. این شعر را من گفتم، مداح دیگری بخواند. آن جاهایی که خودمان مطرح هستیم، معلوم نیست قیامت باشد، شاید باشد شاید نباشد. پنجاه درصد است. اما اگر دیگری از ما استفاده کرد و اسم ما را نبرد، ولی مردم به خیر رسیدند، ولی مردم ما را نشناختند، آنجا که به خیر رسیدند و ما را نشناختند، آن را برای قیامتتان برایش حساب باز کنید. وگرنه من می‌توانم یک سطل زباله به شهرداری بدهم، بنویسم بانی این سطل زباله محسن قرائتی بر پدر و مادر کسی که ته سیگار بیاندازد لعنت! (خنده حضار) یک سطل زباله می‌گذارم هم خودم را مطرح می‌کنم و هم به همه فحش می‌دهم. اگر نفهمند چه کسی هستی برای قیامتت می‌ماند. صلواتی بفرستید. (صلوات حضار)
5- انفاق و صدقه، عامل دفع بلا
8- اگر احسان کردی بیمه می‌شوی، همین صدقه دفع بلا می‌کند. بهترین راه بیمه شدن کمک به فقرا است. ما را خانه‌ی یک آقایی بردند. نمی‌دانم چه بگویم. اصلاً آدم زبانش بسته است. این بزرگوار گفت که چون شما به درد تبلیغ می‌خوری، بلند شو یک دعایی بخوانم و تو را بیمه کنم. بلند شو بایست یک چیزی بخوانم و تو را بیمه کنم. ما هم گفتیم: چشم! گفت: بلند شو بایست. یک مرتبه دست‌هایش را آورد روی سر من چنین کرد (با بیان حرکت) گفتم: آقا اصلاً من می‌خواهم سگ مرا بخورد. (خنده حضار) می‌خواهم سگ مرا بخورد و تو این رقمی مرا بیمه نکنی. اینها بازی است. این حقه‌بازی‌ها چیست درآوردی؟ راه بیمه احسان به فقرا است. به فقرا کمک کن خدا بیمه‌ات می‌کند. زکات بده کشاورزی‌ات خوب می‌شود. نماز باران بخوان، باران می‌آید. صدقه بده، کمک به فقرا، یاد خدا، بیمه می‌شوی. آیت‌الکرسی، قرآن اینها بیمه می‌کند. خیلی از اینهایی که چیز می‌کنند این دکان است. گفتم: آقا من می‌خواهم سگ مرا بخورد، این رقمی... «قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَی‏» (بقره/256) قرآن می‌گوید: راه حق و باطل روشن است. نیازی به سوتکی و فوتکی نیست.
«مَا کَانَ الْمُؤْمِنُ فِی عَوْنِ أَخِیه‏» (کافی/ج2/ص200) حدیث داریم تا مادامی که انسان به فکر کمک به برادرش است می‌خواهد احسان کند، خدا هم با آنهاست. خوش عاقبت می‌شود. امام کاظم می‌فرماید: «إِنَّ خَوَاتِیمَ أَعْمَالِکُمْ قَضَاءُ حَوَائِجِ إِخْوَانِکُم‏ وَ الْإِحْسَانُ إِلَیْهِمْ مَا قَدَرْتُم‏» (بحارالانوار/ج72/ص379) اگر می‌خواهید عاقبت‌ بخیر شوید، آخر بعضی‌ها می‌گویند: دعا کن خدا عاقبت ما را بخیر کند. می‌گویم: یک چک بده. شب عید است یک چک بده با آن عاقبتت بخیر می‌شود. پولهایش را نگه داشته می‌گوید: التماس دعا! به همه می‌گوید: التماس دعا، یک قران هم به کسی نمی‌دهد. آقا التماس دعا نگو پول بده.
یک پدر بزرگی داشت به قم می‌آمد. قدیم قم حالا هم سفال فروشی دارد، منتهی سفال‌های سوتکی هم داشت. این سوت‌هایی هست که در زمین ورزش می‌زنند، فلزی است. آن زمان گلی بود. نوه‌ها دورش جمع شدند گفتند: پدر بزرگ قم می‌روی یک سوتک هم برای من بیاور. همه گفتند: یک سوتک، یک سوتک، یک سوتک، یکی از این نوه‌ها یک، یک قرانی کف دست پدر بزرگ گذاشت و گفت: آقاجان! یک سوتک هم برای من بیاور. گفت: سوتک تو صدا خواهد کرد. چون همراه با پول بود. اگر چک کشیدی و گفتی التماس دعا، دعایت مستجاب می‌شود. وگرنه به همه بگو: التماس دعا و یک قران به کسی نده. گاهی وقت‌ها ما فکر می‌کنیم اگر همه‌ی انگشت‌های ما انگشتر باشد، خدا ما را حفظ می‌کند. این عقیق یمنی است، این فیروزه مشهد است. نمی‌دانم این چیست. همه‌ی انگشت‌هایش پر از انگشتر است، فکر می‌کند این حفظش می‌کند. نه آقا یک انگشتر دست کن آن سه تا انگشتتر را به سه نفر دیگر بده خدا حفظت می‌کند. تو همه‌ی انگشت‌هایت را پر از انگشتر کردی، می‌خواهی اینها تو را حفظ کند. باید یک کمکی هم بکنی. «إِنَّ خَوَاتِیمَ أَعْمَالِکُمْ» اگر می‌خواهید خوش عاقبت شوید، احسان کنید. شب عید است. هرکسی تکان بخورد. همه تکان بخوریم خوب می‌شود.
یکوقتی در دانشگاه، دانشجوها آمدند گفتند: آب سرد است. ما دیدیم به مسئولین بگوییم، خواهند گفت: بنویس. او می‌گوید: به روابط عمومی بگو. او می‌گوید: به ذی‌حسابی بگو. او می‌گوید: به جمع‌بندی. او می‌گوید: به برنامه‌ریزی. کارهای اداری جان آدم درمی‌آید. گفتیم: بچه‌ها همه دست در کیسه کنید. از یک ریال تا ده هزار تومان. هرکس هرچه دارد بدهد، سریع در فاصله‌ی دو دقیقه نمی‌دانم شد یا نشد، دانشجوها پانصد هزار تومان دادند. دختر و پسر! پول چند تا آب گرمکن. بعد هم گفتم: یا این را وصل کنید، یا از دانشکده‌ی مهندسی یک مینی‌بوس دانشجوها می‌آیند خودشان هم وصل می‌کنند. این دانشجوها مهندسی نیستند پول می‌دهند، آنها هم وصل می‌کنند. اگر بسیح شویم در کشور ما فقر نیست. امام فرمود: اگر مردم زکات بدهند فقیری روی کره‌ی زمین باقی نمی‌ماند. امیرالمؤمنین فرمود: هرجا شکم گرسنه‌ای است، بغل او یک کسی دو پرس خورده است، با پپسی و کوکا می‌خواهد هضمش کند. ما خیلی می‌خوریم. به چاق‌ها که می‌گوییم: یک خرده خودت را لاغر کن، می‌گوید: چه بخورم که لاغر شوم؟ یعنی او هم که می‌خواهد لاغر شود، می‌خواهد بخورد. (خنده حضار) می‌گوید: چه بخورم که لاغر شوم؟ لاغری‌اش هم از نوع خوردن ‌می‌خواهد. اگر می‌خواهید خوش عاقبت شوید، به فقرا کمک کنید. خدا دوستتان دارد. قرآن می‌گوید: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنین‏» (بقره/195) کسی اهل احسان باشد، محسن یعنی نیکوکار! اگر کسی اهل احسان باشد، خدا او را دوست دارد.
9- در قیامت امنیت دارد. قرآن می‌فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ» (نمل/89) اگر کسی در دنیا به دیگران کمک کند، در قیامت از ناراحتی‌ها در امان است. خدا ده برابر پاداش می‌دهد. قرآن می‌گوید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها» (انعام/160) هرکس کار خیر بکند، ده برابر ثواب می‌برد.
6- احسان به دیگران، مایه‌ی آمرزش گناهان
10- از گناه‌ها پاک می‌شود. قرآن می‌گوید: «أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً» (مائده/12) اگر با وام به کسی کمک کردی، مشکلش را حل کردی، «لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُم‏» گناهانت را می‌بخشم. پس ببینید بیمه می‌شوی، گناهانت را می‌بخشد. محبوب خدا می‌شوی. روحت روان می‌شود. «فَسَنُیَسِّرُه‏» (لیل/7) یعنی روانت می‌کند. یعنی هرکاری برایت، هیچ کاری دیگر برایت مشکل نیست. می‌گویی: این چیزی نیست. خوش عاقبت می‌شوی، اینها همه انگیزه‌های احسان است.
11- از گردنه‌ها عبور می‌کنی. قرآن آیه دارد می‌گوید: «فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ،وَ مَا أَدْرَئکَ مَا الْعَقَبَةُ،فَکُّ رَقَبَةٍ،أَوْ إِطْعَامٌ فىِ یَوْمٍ ذِى مَسْغَبَة،یَتِیمًا ذَا مَقْرَبَةٍ،أَوْ مِسْکِینًا ذَا مَترَْبَةٍ» (بلد/11-16) الله اکبر! می‌گوید: از گردنه‌ها نمی‌خواهی بالا بروی. خیلی‌ها که می‌خواهند کوهنوردی کنند فکر می‌کنند اگر از کوه‌های سخت بالا بروند، مقام بالاتری دارند. همینطور هم هست. می‌گوید: اگر می‌خواهید روی قله‌ی کوه‌های سخت بروید، از گردنه‌ها عبور کنید، «فَکُّ رَقَبَةٍ» یک اسیر را آزاد کن. شب عید است، یکی از اینهایی که بدهکار هستند را آزاد کن و خدا جبران می‌کند.
بعضی‌ وقت‌ها خودت هم کمک نکن، بگو: آقا من این را می‌دهم شما هم کمک کنید. ممکن است پول شما خیلی نباشد. بنده به لطف خدا کتاب تفسیر نور، کتاب سال جمهوری اسلامی شد. رییس جمهور وقت پنجاه سکه به ما داد. چند روز به عید نوروز بود. ما یک خرده قرض داشتیم به یکی کسی دادیم. یک چند تا سکه را هم به رییس زندان زنگ زدیم، که آقا یکی از این زندانی‌هایی که به خاطر یک مبلغ کمی گرفتار است این سکه‌ها را بگیر و آزادش کن. بعد گفتم: هنر نیست یک قاشق ماست در دهان کسی بگذاری. یک شیر پیدا کن، این قاشق ماست را به شیرها بده، آن شیرها هم همه... بگویید... ماست شود. یک چند تا پولدار را به آنها تلفن کردیم گفتیم: آقا یک چند تا سکه رییس جمهور به ما داده. اینها را به شما می‌دهیم. شما پولدار هستید، من طلبه هستم. ولی شما هم بیایید کمک کنید، خلاصه تلفن و ملاقات با این و آن، و آنها هم وقتی دیدند ما چند تا سکه گذاشتیم یک ده تا سکه ما گذاشتیم. آنوقت آنها هم چند برابر دادند. شب عید نوروز 473 نفر از زندان آزاد شدند. یک لوتی‌گری بکنید. بگو: آقا من ده میلیون می‌دهم. از دم نفری دو میلیون بدهید. پنج میلیون من می‌دهم. از دم نفری صد هزار تومان بدهید. آقا هزار تومان من می‌دهم، شما هم نفری هزار تومان بدهید. این نخ‌های ریز اگر به هم تاب بخورد، طناب می‌شود. خیلی کار می‌شود کرد. اصلاً در کشور ما کاری نیست که نشود انجام داد. کار نشد ندارد. این را از قدیم گفتند. همه کاری می‌توانیم. بیایید شب عیدی، لااقل آنهایی که مجرم نیستند. حالا یک کسی چاقوکش است، تروریست است.آنها خوب، ولی افرادی هستند حالا رفته پایش را روی ترمز بگذارد روی گاز گذاشته است. خوابش برده است. دکانش سوخته است. یک مرض قلبی، بدنی پیدا کرده است، چند میلیون خرج عمل جراحی شده است. آدمی هم که پول ندارد می‌تواند کار بکند. شب عید دو روز همه‌ی دکترهای ایران مجانی بیمار ببینند. لازم هم نیست پول نقد بدهد. یک کسی به یک بازاری گفت: صد هزار تومان بده با شش ماه مدت! بازاری یک خرده فکر کرد و گفت: پول ندارم مدت هرچه بخواهی می‌دهم. (خنده حضار) آدم‌هایی هم که می‌میرند، پول می‌دهند برایش نماز استیجاری. می‌گویند:آقا این پول را بگیر یک سال نماز قضا بخوان. یا یکسال روزه قرضی بگیر. یک نفر می‌گفت: والله دیگر من حال نماز قضایی و روزه قضایی، حال نماز و روزه استیجاری ندارم دیگر پیر شدم. اما خواب استیجاری اگر کسی دارد به من بده. پول بده من برایش می‌خوابم. حالا ممکن است یک دکتر بگوید: آقا من فعلاً پول ندارم. ولی می‌توانید در آستانه‌ی عید نوروز دو ساعت هرچه مریض آمد پول نگیرید. به خصوص اگر اینها رنگ مذهبی داشته باشد که برای روز قیامت شما هم می‌ماند. رنگ مذهبی هم نداشته باشد کمک به مردم برای روز قیامت می‌ماند. انشاءالله!
7- بی‌توجهی به محرومان، عامل دوزخی شدن
12- اگر بی‌توجهی کنیم، جهنم می‌رویم. قرآن می‌گوید: اهل بهشت از اهل جهنم می‌پرسند: «ما سَلَکَکُمْ فی‏ سَقَرَ» (مدثر/42) چطور جهنمی شدید؟ می‌گویند: به چهار دلیل! «لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ» (مدثر/43) ما پای بند به نماز نبودیم. دو ساعت با هرکس و ناکسی حرف می‌زدیم، پنج دقیقه حال نماز خواندن را نداشتیم. چه گناهی کردیم که حرف زدن با مخلوق برای ما روان است، حرف زدن با خالق برای ما سنگین است. چه گناهی کردیم؟ حدیث داریم اولین سیلی که خدا به انسان می‌زند در مقابل گناهانش این است که از نماز لذت نمی‌برد. این بزرگترین سیلی است. بزرگترین سیلی مرد به زنش چیست؟ این است که زنش احساس کند این مرد او را نمی‌خواهد. دوستش ندارد. نمی‌خواهد با او حرف بزند. یا به عکس! مرد می‌گوید: زن من من را نمی‌خواهد. نمی‌خواهد با من حرف بزند. خیلی تلخ است. در قرآن «وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ» (بقره/174) داریم. اینهایی که می‌گویم حدیث است. حدیث داریم اولین سیلی که خدا به انسان می‌زند این است که مزه‌ی عبادت را از او می‌گیرد. چرا حال نداریم؟ دو ساعت حرف زدی. خوب پنج دقیقه هم با خدا حرف بزن. اصلاً مگر خدا را دوست نداری؟ اگر خدا را دوست داری چرا با او حرف نمی‌زنی؟ خدا دوست داشتنی است. دیدید دو سه روز هوای تهران چه شد، داشتیم خفه می‌شدیم؟ دیدید اگر برف نیاید، این برف‌هایی که می‌آید، اینها هندوانه‌ها و خربزه‌های تابستان ما است. کوه‌ها مأمور هستند این برف‌ها را نگه دارند.
بسیار خوب باقی‌اش بماند ولی شیوه‌های احسان:
8- احسان به دیگران در شکل‌ها و شیوه‌های گوناگون
1- سریع احسان کنید. قرض الحسنه یکی این است که سریع، «فَاسْتَبِقُوا» (بقره/148) «یُسارِعُون‏» (آل‌عمران/114) در هر شرایطی کمک کنیم. «فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ» (آل‌عمران/134) اینطور نیست که حالا خودمان هم گرفتار هستیم. اتفاقاً اگر گرفتاری باز هم کمک کن، ممکن است به خاطر همین کمک گرفتاری خودت هم حل شود. کسی آمد گفت: آقا من برای ازدواج بچه‌ام به هر دری می‌زنم نمی‌شود. چند سال است دنبال مورد می‌گردم. چه کنم؟ گفتم: نذر کن که اگر موردی حل شد، یک دختر را جهازیه بدهی، یک پسری را داماد کنی حالا یا کلاً یا بعضاً. یا کمکش کنی یا مطلقا همه‌ی خرجش را بدهی، یا مقداری خرجش را بدهی. گره را باز کن، گره‌ات باز می‌شود. گره را باز کن، گره باز می‌شود. سریع باشد. حتی اگر فقیر هم هستید باشد.
خدا در قرآن تعریف می‌کند، می‌گوید: حضرت موسی تحت تعقیب فرعون بود. وارد منطقه‌ی مدین شد، دید دو خانم کنار ایستادند. گفت: چرا کنار هستید؟ گفتند: ما می‌خواهیم بزغاله‌هایمان را آب بدهیم، لب چاه مرد است. تنه‌ی ما به تنه‌ی مردها می‌خورد. گفت: بده من بزغاله‌ها را آب بدهم. خدا تعریف می‌کند. می‌گوید: ببین موسی کمک به خلق کرد. احسان کرد ولو در حال فرار! ولو غریب! ولو گرسنه!ولو دست تنها! بدون پیش شرط! بدون اینکه نگاه به دخترها کند و عاشق شود. بدون اینکه وامدار باشد. یعنی در هر شرایطی باید کمک کنیم. حتی در حال نماز، حضرت امیر در نماز انگشترش را داد. نگفت: بنشین نمازم تمام شود. حتی در حال طواف! امام طواف می‌کرد، یک نفر هم از بیرون طواف می‌کرد چنین می‌کرد. امام فرمود: به تو نیست؟ گفت: چرا. گفت: خوب برو ببین چه کار دارد؟ گفت: آقا در حال طواف هستم، گفت: طواف را ول کن. طوافت را بشکن و برو ببین مردم چه مشکلی دارند. حتی در حال اعتکاف، امام صادق فرمود: مردی به امام حسن مراجعه کرد، مشکلی داشت. امام اعتکاف خودش را به هم زد، دنبال او رفت. اعتکاف یعنی سه روز از مسجد بیرون نیا. دو روز و نصفی مانده، نصف دیگر از آن مانده است. اما کسی کاری دارد می‌گوید: بیا، طوافت را، اعتکاف را بشکن. اعتکاف را بشکن. دیگر چه چیزی را گفتیم بشکن؟طواف را بشکن. نماز را در حال رکوع انگشترت را بده. یعنی در اهمیت کمک به احسان به فقرا اینقدر مهم است.
حالا لازم نیست کمک مالی هم باشد. فرصت بده. آقا بدهکار است. «فَنَظِرَةٌ إِلى‏ مَیْسَرَة» (بقره/280) بگو: آقا من نمی‌توانم پول به شما ببخشم. اما مثلاً دو ماه را سه ماه می‌کنم. یک ماه دیگر به شما مهلت می‌دهم. چیزی هم که دوست دارید بدهید. نه آن لباس‌هایی را که تنگ است و رنگش را نمی‌پسندی. از مد افتاده است. «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّون‏» (آل‌عمران/92) هرچه دوست داری بده. هرچه دوست داری بده. یا مثلاً که «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّه‏» (انسان/8) یک چیزی را بدهید که دوست دارید داشته باشید. نه چیزی را که دوست ندارید.
گاهی هم با زبان می‌شود کمک مردم کرد. شما با زبانت دلالی کنی. «مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً» (نساء/85) «شَفاعَةً حَسَنَةً» یعنی دلالی خیر بکنی. آدم با زبانش گاهی می‌تواند کمک کسی کند. به محتاج واقعی هم بدهیم. فقیر واقعی نه فقیر نما. بعضی‌ها هستند شکمشان سیر است روی حرص فقیری می‌کنند. نه! «لِلْفُقَراءِ الَّذینَ أُحْصِرُوا فی‏ سَبیلِ اللَّهِ» (بقره/273) یعنی واقعاً فقیر است، فقیر واقعی است. به فقیر واقعی سریع، بدون منت، بدون اذیت، از مالی که دوست داریم. شب عید است، هرکس هرچه می‌تواند کمک کند. کسی هم نگوید: نمی‌توانم کمک کنم. ببین اگر به من بگویند: چقدر می‌دوی؟ می‌گویم: من از الآن دیگر هیچی! خیلی چانه بزنی، می‌گویم: حالا شاید صد متر دویدم. اما یک گرگ دنبالم کند، سی کیلومتر می‌دوم. ببینید کسی نگوید: نمی‌توانم! هیچ‌کس نیست که نتواند. همه می‌توانیم. همه می‌توانیم! همه می‌توانیم.
اگر مثلاً فرض کنید که این یک جوانی است، دختری است، پسری است، هیچ کاری ندارد. هیچ پولی ندارد بدهد. خوب این پیرمرد و پیرزن دارند خانه‌شان را می‌شویند. بگو: آقا شیلنگ را به من بده من کمکت کنم. شما نمی‌توانید در خانه شویی کمک کنی؟ برف آمده، آقا شما پیرزنی، پیرمردی، اجازه بده من برف پشت بام را پایین بریزم. من می‌روم نان بگیرم، یک نان هم برای تو می‌گیرم. آقا طبقه‌ی چهارم هستیم، طبقه‌ی سومی، کیسه‌ی زباله رامی‌آوریم که کارمندهای شهرداری ببرند. در راه پله‌ها می‌بینی به طبقه‌ی دوم رسیدیم. خوب تو که داری نایلون خودت را می‌بری، نایلون همسایه‌ات را هم ببر. مگر نوکرش هستم؟ چشمش کور شود خودش بیاورد. بابا تو که داری پایین می‌روی، این کیسه‌ی زباله را هم می‌بری، آن را هم ببر. تو که داری می‌روی، خوب پوست خیار را کنار بزن. مگر من کارمند شهرداری هستم؟ اِ...
من خودم اینجا، در همین تهران یکبار شهردار شدم. داشتم می‌رفتم دیدم این کله‌پاچه‌ای تمام استخوان‌ها و سیراب شیردان‌هایی که نخورده بود را در جوی ریخت. ترمز زدم گفتم: چرا شما اینجا ریختی؟ گفت: مگر شما شهردار هستی؟ گفتم: بله شهردار هستم. چرا ریختی؟ همه‌ی ما شهردار هستیم. اگر دیدیم یکجایی آب پنیر شور را پای درخت می‌ریزند، درخت خشک می‌شود، باید نعره بکشیم. منکر است. نهی از منکر که فقط فکل نیست. این هم که درخت خیابان را می‌خشکاند این هم منکر انجام می‌دهد. البته فکل هم منکر است. حالا دخترهای فکلی نگویند: قرائتی گفت طوری نیست. نه آن هم گناه است. یک دانه مو هم نباید بیرون باشد. حکم شرعی‌اش این است. اما فقط آن نیست. ما خیلی‌وقت‌ها مذهبی هستیم قیافه‌ی ما هم مذهبی است، حزب‌اللهی است ولی راحت آب پنیر شور را پای درخت می‌ریزیم خشک می‌شود. راحت خیار می‌خوریم پوستش را می‌اندازیم هرکس افتاد، به درک! گاهی هم به خیال ثواب می‌رویم در حمام سدر می‌زنیم، یکی افتاد به درک که افتاد! غسل جمعه می‌کنیم و حال آنکه مردم غسل واجب دارد هی می‌گوید: آقا آفتاب زد، می‌گویم: صبر کن ببینم! این آقا دارد مستحب انجام می‌دهد، او واجبش را هی پا به زمین می‌زند. ما باید یک بازنگری بکنیم. باید خاک باغچه را عوض کنیم. یعنی درست و حسابی یک مسلمان واقعی شویم. فعلاً نه شرقی هستیم، نه غربی هستیم، ولی مسلمان درست و واقعی هم کار دارد تا شویم. آن مسلمانی که در قرآن گفته است.
خدایا به ما توفیق بده درست اسلام را بشناسیم. همه اسلام را بشناسیم. به همه اسلام عمل کنیم. مزه‌ی اسلام را بچشیم و به دیگران بچشانیم.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

 «سؤالات مسابقه»

1- قرآن در آیه‌ی 40 سوره‌ی نمل، به کدام جنبه‌ی ثروت و مال، اشاره می‌کند؟
1) نعمت خدا بودن
2) وسیله‌ی آزمایش الهی
3) مایه‌ی قهر و عذاب
2- بر اساس قرآن، آثار کار نیک به چه کسی باز می‌گردد؟
1) خود انسان
2) پدران و نیاکان
3) محیط و جامعه
3- آیه 10 سوره‌ی لیل به کدام اثر احسان به دیگران اشاره دارد؟
1) آمرزش گناهان
2) گشایش در کارها
3) آسایش و آرامش
4- بهترین راه بیمه شدن در برابر حوادث و بلایا چیست؟
1) دعا و مناجات
2) نیکی به والدین
3) کمک به فقرا
5- قرآن در انجام کار خیر، بر چه امری تأکید می‌ورزد؟
1) سرعت و سبقت
2) انفاق از دوست‌داشتنی‌ها
3) هر دو مورد

احسان به دیگران
تاریخ پخش:  12/12/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

بینندگان عزیز بحث را در اواخر سال 89 می‌شنوند. ماه اسفند در آستانه‌ی عید نوروز یک خانه‌تکانی می‌شود و ما هم باید یک خانه‌تکانی بکنیم. یعنی ببینیم اگر غبار غم بر چهره نشسته آن غبار را برطرف کنیم. برطرف کردن غبار غم مهم‌تر از برطرف کردن غبار از تلویزیون و پنکه و فرش است. غم است که ما می‌توانیم برطرف کنیم. البته بعضی غمها را نمی‌توانیم برطرف کنیم. یکی پیر است می‌خواهد جوان شود، خوب دست ما نیست. اما کمک‌های مالی را می‌توانیم بکنیم. هفته‌ی احسان اسمش را گذاشتند، کار خوبی است. من می‌خواهم امروز راجع به احسان یک بحثی بکنم. بحث خیلی بحث پرمایه‌ای است. یعنی حدود سی، چهل تا آیه‌ی قرآن است به هم جوش دادم و یک بحث خوبی درآمده است. برای همیشه خوب است. خوب است کمیته‌ی امداد این نوار را ضبط کند در مقرهایی که می‌خواهد از مردم کمک بگیرد این نوار صوتی را در چادرها و مقرها بگذارد. انگیزه‌‌های احسان یک بحث است. عرض کنم به حضور شما که بیست تا آیه است. شیوه‌های احسان ده تا آیه نوشتیم. بعد خصوصیاتش، حالا ببینیم چقدر می‌توانیم. اول انگیزه‌های احسان، چگونه خدا ما را به احسان تحریک می‌کند. انگیزه می‌دهد.   
موضوع: احسان به دیگران، انگیزه‌ها، انگیزه‌های احسان:
1- اموال و امکانات از خداست
1- از تو نیست. از خداست. هرچه عربی می‌خوانم قرآن است. «مالِ اللَّه‏» (نور/33) مال برای خداست. «رَزَقَکُمُ اللَّهُ» (مائده/88) خدا به تو داده است. بانک که می‌روید فوری پول به شما می‌دهد، چون مأمور بانک می‌داند که این پول برای خودش نیست. چون می‌داند پول برای او نیست، تا می‌گوییم: اینقدر می‌خواهیم می‌گوید: چشم! ما بدانیم برای ما نیست. تلویزیون برای من نیست. کتک‌هایش را بلال خورد. تبعیدش را ابوذر کشید. امام کاظم زندانش را رفت. زجرش را دیگران کشیدند. صدها هزار جوان ترکش و اسیر و شهید و مشکل پیدا کردند، تا این دوربین را از طرفدارهای شاه گرفتند و به طرفداران نظام دادند. باید بداند برای من نیست. از تو نیست آیه‌اش این است. «رَزَقَکُمُ اللَّهُ» یعنی باید خدا به تو بدهد.
2- وسیله‌ی امتحان است. مال وسیله‌ی امتحان است. حضرت سلیمان می‌گوید: «هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنی‏» (نمل/40) این نعمت‌هایی که من دارم، فضل خداست. خدا می‌خواهد من را امتحان کند. «أَ أَشْکُر» آیا شکر می‌کنم یا شکر نمی‌کنم؟ بدانیم امتحان است. آدم اگر بفهمد امتحان است یک خرده... «لِیَبْلُوَنی‏ أَ أَشْکُرُ»، «لِیَبْلُوَنی‏» یعنی خدا می‌خواهد من را آزمایش کند.
3- جبران می‌شود. خدا جبران می‌کند. تو بده خدا جبران می‌کند. می‌گوید: «فَهُوَ یُخْلِفُه‏» (سبأ/39) «یُخلِفُه» یعنی خلیفه، خلیفه جانشین، می‌گوید: تو بده جایش را پر می‌کنم. مادر فکر نکند که اگر به بچه‌اش شیر نده، شیرش می‌ماند. اگر شیرت را به بچه‌ات دادی، جایش پر می‌شود.
آیت‌الله حائری در شیراز یک مثلی داشتند، مثل قشنگی است. می‌گفت: سینی میوه را که نزد شما می‌آورند، اگر برای خودت برداشتی، این را می‌برد، رد می‌شود. به کس دیگری می‌دهد. اما اگر سینی میوه را اینجا آوردند، برای خودت برنداشتی به این دادی. تا مادامی که به این و آن بدهی، این را مقابل تو نگه می‌دارند. مال هم همینطور است. اگر به این و آن دادی، خدا این مال را مقابل تو نگه می‌دارد. اگر فقط برای خودت برداشتی، می‌گذرد. اینهایی که سقف می‌زنند، آجر را می‌گیرند، می‌چسبانند. اگر این آجر را رد کرد، یکی دیگر می‌گیرد. اما اگر آجر را در دستش نگه داشت، آن هم که پایین است، آجر را نگه می‌دارد. شیر را بدهیم جایش پر می‌شود. آجر را بچسبانیم یکی دیگر دستت می‌دهند. میوه را به اطرافیانت هم بده برای تو نگه می‌دارند. «فَهُوَ یُخْلِفُه‏»...
2- بازگشت نیکی به خود انسان
4- به خودت برمی‌گردد. «إِنْ أَحْسَنْتُمْ...» بگویید، هرکس بلد است بگوید...«إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ» (اسراء/7) من اگر خانه‌ی شما آمدم خوب سخنرانی کردم، شما هم که بنا باشی خانه‌ی مرا خوب می‌سازی. اگر من سَمبل کردم، شما هم که خانه‌ی ما بنایی می‌آیی سمبل می‌کنی. همه‌ی کارها سرهم بندی می‌شود. خوبی‌ها به خودتان برمی‌گردد. یک لیوان آب دست مردم بدهی، یا به خودت آب می‌دهند، یا به نسلت آب می‌دهند. قرآن قول داده است. گفته: خیر برسان، خیر می‌بینی. در نماز هم همینطور است. اگر مشتری آمد، صدای «قد قامت ‌الصلاة» هم آمد. هم می‌گوید: «قد قامت‌ الصلاة» هم مشتری آمده است، اگر ترجیح دادی رفتی نماز اول وقتت را در مسجد خواندی، عصری دو تا مشتری بهتر می‌آید. اما اگر دهانت از این مشتری پر از آب شد، دل از این یک مشتری نکندی، عصری دو تا مشتری می‌آید در دکانت می‌ایستد، لحظه‌ی معامله می‌گوید: می‌دانی برویم یک دکان دیگر. معطل می‌کند و آخر هم از تو نمی‌خرد. حدیث داریم تا انسان در خانه‌ی خدا و مسجد است، خدا هم برای او خیر مقدر می‌کند.
5- تو هم یک روزی نیاز پیدا می‌کنی. فکر نکن همیشه همینطور است. دنیا پایین و بالا دارد. امروز وضعت خوب است. از کجا معلوم سال دیگر چطور باشی. ده سال دیگر چطور باشی. اینها فکر می‌کنند که اگر خارج رفتند خوش هستند. خیلی‌ها می‌گفتند: خوشا به حال زن شاه که زن شاه شد! به چه سرنوشتی مبتلا شد؟ آن زنهای ایران هم که داغ دیدند آن هم پسرش خودش را کشت، او هم داغ دید! اینطور نیست که اگر شما بلژیک و اتریش و کانادا و آمریکا بروی، از قهر خدا فرار کنی. زهر مار برای هرکجا مقدّر باشد، می‌رسد. خیر، خیر می‌آورد، شَر، شر می‌آورد.

3- احسان به دیگران، شکر نعمت‌های الهی

6- خدا به تو احسان کرده است. می فرماید: به قارون می‌گفتند: «أَحْسِن‏» (قصص/77) به دیگران احسان کن. «کَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْک‏» خدا به تو احسان کرده است. تو هم به دیگران احسان کن. «أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّه‏» قرآن بزرگترین آیه‌اش، بزرگترین آیات قرآن که یک صفحه و چهارده سطر است، آیه‌ی چهارده سطری ما در قرآن نداریم. فقط یک آیه داریم. آن هم مربوط به حقوق است. در آن حقوق می‌گوید: «وَ لا یَأْبَ کاتِبٌ أَنْ یَکْتُب‏» (بقره/282) اگر دو نفر معامله دارند، سواد ندارند، به یک نویسنده گفتند: این سند را برای ما تنظیم کن، بنویس، ناز نکن «کَما عَلَّمَهُ اللَّه‏»! «کَما عَلَّمَهُ اللَّه‏» یعنی خدا به تو سواد داده است. به شکرانه‌ی این سواد حالا یک نامه برای ایشان بنویس. «أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّه‏» به شکرانه‌ی این پول، پول بده. به شکرانه‌ی این سواد، سواد بده. به شکرانه‌ی اینکه شما یک پزشک از این روستا هستید، در سال پنج بار خودت در این روستا برو، یک اتاق بگیر، و بگو: من بچه‌ی این روستا هستم. رفتم درس خواندم پزشک شدم. به شکرانه‌ی اینکه آب و هوای این روستا را خوردم، سالی پنج روز در این روستا می‌آیم. هر آیت‌اللهی سالی ده روز، بیست روز وطن خودش برود. از شیراز است، شیراز برود. از اردبیل است، اردبیل برود. از تبریز است، تبریز برود. اگر سالی چند روز در شهر خودمان باشیم، در روستای خودمان باشیم همه به نوا می‌رسند. این هم یک معنای عدالت است. خیلی کار داریم تا عدالت شود.
این هدفمند شدن یارانه‌ها، یک قدمی است. وگرنه ما باید همه چیزمان عدالت باشد. بعد از سی و دو سال چشممان را باز می‌کنیم ببینیم اِ... در درون خودمان عدالت نیست. یعنی یک پولی که در صدا و سیما می‌آورند خرج دین کنند، یک میلیارد ششصد میلیون، هفتصد میلیون با کم و زیادش برای صد هزار تا حاجی خرج برمی‌دارد. آنوقت نماز و امر به معروف و خمس و زکات ونمی‌دانم عفاف و همه‌ دین را دویست میلیون می‌دهند، به حج ششصد میلیون می‌دهند. خوب ببینید ما در خودمان هم عدالت نیست. راستش را بخواهید. عادل کسی است که همه را با یک چشم ببیند. ما باید به سمت این برویم که همه چیز یک شکل باشد. به چه دلیل یکبار در یک خیابان پنج تا روضه‌خوانی است و یک روستا هیچ آخوندی نمی‌رود؟ من خودم عادل هستم؟ خودم خواسته باشم وجداناً خودم را محاکمه کنم نمره‌ی صفر به خودم می‌دهم. حالا مردم هرچه می‌خواهند بگویند، بگویند. «و کم من ثناء جمیل لست أهلا له نشرته‏» در دعای کمیل می‌گوید: خدایا یک خوبی‌ها را در دهان مردم می‌اندازی، ولی تو که می‌دانی من اینطور نیستم.
4- احسان به دیگران، عامل گشایش در کارها
7- در کارت گشایش می‌شود. گره باز کن، گره باز می‌کنم. قرآن می‌گوید: «فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏‏» (لیل/5) کسی که به مردم کمک کند، بیننده‌ها بحث را در آستانه‌ی عید نوروز نود گوش می‌دهید. خیلی خانه‌ها لباس نو ندارند، آذوقه ندارند، پول ندارند، مشکل دارند، اتاقشان کثیف است نمی‌توانند رنگ کنند. قرآن می‌گوید: «فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏» اگر عطا کنی، احسان کنی. «وَ اتَّقى» تقوا هم داشته باشی. آخر بعضی‌ها احسان می‌‌کنند تقوا ندارند. مثلاً پلو می‌دهد که در انتخابات رأی بیاورد. دانه می‌دهد که تخم‌مرغش را بردارد. علف می‌دهد که شیرش را بدوشد. نه! «أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏»‏ یعنی احسانش «فی سبیل الله» برای خدا باشد. رنگی نداشته باشد.
آمده نزد من در ستاد نماز و اصرار می‌کند یک مسجد می‌خواهیم بسازیم. می‌گویم: آقا اگر می‌خواهی یک مسجد بسازی، می‌گوید: می‌خواهم در جاده بسازم. فلان جاده ساعتی هفتصد تا ماشین می‌گذرد. مسجد کم دارد، یا ندارد. می‌گوید: نه من می‌خواهم در روستای خودمان بسازم که مردم روستایی بفهمند من این را ساختم. می‌گویم: آقا از من مشورت نکن. برو هرجا می‌خواهی بسازی، بساز. پس معلوم می‌شود برای خدا نمی‌خواهی بسازی. اگر مسجد برای مسافرها می‌سازی، این جاده مسافرش بیشتر است.
من سراغ دارم، الآن که می‌گویم می‌دانم کجا را می‌گویم.البته اسم نمی‌برم. سراغ دارم جایی را که نود گوسفند جلوی هیأت با کم و زیادش می‌کشند. حدود صد و پنجاه متری‌اش یک هیأت است که یک گوسفند هم ندارد. افغانی‌های شیعه آنجا جمع می‌شوند، یک دهه روضه می‌خوانند یک گوسفند هم ندارند. کارگر هستند. و صد و پنجاه متر آن طرف‌تر نود تا گوسفند می‌کشد. ما... اینکه امام زمان از مسجد‌الحرام شروع می‌کند، یعنی اول باید مسجد را درست کرد. یعنی باید از مکه شروع کرد. یعنی باید از حزب‌اللهی‌ها شروع کرد. امام زمان از مکه ظهور می‌کند یعنی چه؟ پیامش چیست؟ شاید پیامش این باشد که باید از اول از خودی‌ها شروع کنیم.
می‌گوید: «فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى» ‏(لیل/10) کسی اگر احسان کند، تقوا هم داشته باشد، فی سبیل‌الله باشد، گره‌هایش را باز می‌کنیم. روانش می‌کنیم. بیمه می‌شود. در همین دنیا پاداش می‌دهد. «لِلَّذینَ أَحْسَنُوا فی‏ هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَة» (نحل/30) کسانی که کمک کنند در همین دنیا خیر می‌بینند نه آخرت! «فی‏ هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَة» در همین دنیا، اینطور نیست که فقط قیامت باشد. خیلی‌ها که خیر می‌بینند در همین دنیا خیر می‌بینند.
کسی یک یادداشتی داشت به من داد. پسندیدم! گفت: راضی نیستم از رویش بنویسی. راضی نیستم فتوکپی‌اش را برداری. راضی نیستم در تلویزیون بگویی. یک خرده مطالعه کردم دیدم چیزهای خوبی است، ولی حالا می‌گوید: راضی نیستم به او دادم. خودش و دفترش همه پودر شد. و آدم هم داریم که یادداشت‌هایش را در اختیار همه می‌گذارد، و همه از آن استفاده می‌کنند. یک چیزی به شما بگویم برای طلبه‌ها و دانشجوها و اساتید دانشگاه و معلمین و شعرا و مداح‌ها و اینهایی که کار فرهنگی می‌کنند، صدا و سیما و اصلاً اگر یک چیزی را من تولید کردم، دیگران پخش کردند این برای قیامت من می‌ماند. حدیثی که من مطالعه کردم بگویم، معلوم نیست برای قیامت من هم باشد. چون یا برای پول است، البته من از تلویزیون هیچ پولی نمی‌گیرم. درسهایی از قرآن یک قران نگرفتم. ولی پست که گرفتم، بالاخره وقتی در تلویزیون هستم، مشهور می‌شوم. من را می‌شناسند. من یک مقامی کسب کردم. هرچه خودم بگویم، یا برای پول است، یا برای پست. معلوم نیست خدا در آن باشد. اما اگر یادداشت مرا شما برداشتی یک جایی گفتید، چون مردم که نمی‌دانند قرائتی چه کسی است. شما از یادداشت من استفاده کردی، مردم استفاده کردند، با امام صادق و حرف‌های امام صادق آشنا شدند. با فرمایشات امام صادق آشنا شدند. آنجا دیگر مردم با اسلام آشنا می‌شوند، قرائتی هم مطرح نیست. آن برای قیامت می‌ماند. هرکاری را که دیگران کردند ذخیره‌ی قیامت است. وگرنه حالا من بگویم، شبکه‌ی یک تولید کرده برای شبکه‌ی دو، شیراز تولید کرده به اصفهان بده. این شعر را من گفتم، مداح دیگری بخواند. آن جاهایی که خودمان مطرح هستیم، معلوم نیست قیامت باشد، شاید باشد شاید نباشد. پنجاه درصد است. اما اگر دیگری از ما استفاده کرد و اسم ما را نبرد، ولی مردم به خیر رسیدند، ولی مردم ما را نشناختند، آنجا که به خیر رسیدند و ما را نشناختند، آن را برای قیامتتان برایش حساب باز کنید. وگرنه من می‌توانم یک سطل زباله به شهرداری بدهم، بنویسم بانی این سطل زباله محسن قرائتی بر پدر و مادر کسی که ته سیگار بیاندازد لعنت! (خنده حضار) یک سطل زباله می‌گذارم هم خودم را مطرح می‌کنم و هم به همه فحش می‌دهم. اگر نفهمند چه کسی هستی برای قیامتت می‌ماند. صلواتی بفرستید. (صلوات حضار)
5- انفاق و صدقه، عامل دفع بلا
8- اگر احسان کردی بیمه می‌شوی، همین صدقه دفع بلا می‌کند. بهترین راه بیمه شدن کمک به فقرا است. ما را خانه‌ی یک آقایی بردند. نمی‌دانم چه بگویم. اصلاً آدم زبانش بسته است. این بزرگوار گفت که چون شما به درد تبلیغ می‌خوری، بلند شو یک دعایی بخوانم و تو را بیمه کنم. بلند شو بایست یک چیزی بخوانم و تو را بیمه کنم. ما هم گفتیم: چشم! گفت: بلند شو بایست. یک مرتبه دست‌هایش را آورد روی سر من چنین کرد (با بیان حرکت) گفتم: آقا اصلاً من می‌خواهم سگ مرا بخورد. (خنده حضار) می‌خواهم سگ مرا بخورد و تو این رقمی مرا بیمه نکنی. اینها بازی است. این حقه‌بازی‌ها چیست درآوردی؟ راه بیمه احسان به فقرا است. به فقرا کمک کن خدا بیمه‌ات می‌کند. زکات بده کشاورزی‌ات خوب می‌شود. نماز باران بخوان، باران می‌آید. صدقه بده، کمک به فقرا، یاد خدا، بیمه می‌شوی. آیت‌الکرسی، قرآن اینها بیمه می‌کند. خیلی از اینهایی که چیز می‌کنند این دکان است. گفتم: آقا من می‌خواهم سگ مرا بخورد، این رقمی... «قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَی‏» (بقره/256) قرآن می‌گوید: راه حق و باطل روشن است. نیازی به سوتکی و فوتکی نیست.
«مَا کَانَ الْمُؤْمِنُ فِی عَوْنِ أَخِیه‏» (کافی/ج2/ص200) حدیث داریم تا مادامی که انسان به فکر کمک به برادرش است می‌خواهد احسان کند، خدا هم با آنهاست. خوش عاقبت می‌شود. امام کاظم می‌فرماید: «إِنَّ خَوَاتِیمَ أَعْمَالِکُمْ قَضَاءُ حَوَائِجِ إِخْوَانِکُم‏ وَ الْإِحْسَانُ إِلَیْهِمْ مَا قَدَرْتُم‏» (بحارالانوار/ج72/ص379) اگر می‌خواهید عاقبت‌ بخیر شوید، آخر بعضی‌ها می‌گویند: دعا کن خدا عاقبت ما را بخیر کند. می‌گویم: یک چک بده. شب عید است یک چک بده با آن عاقبتت بخیر می‌شود. پولهایش را نگه داشته می‌گوید: التماس دعا! به همه می‌گوید: التماس دعا، یک قران هم به کسی نمی‌دهد. آقا التماس دعا نگو پول بده.
یک پدر بزرگی داشت به قم می‌آمد. قدیم قم حالا هم سفال فروشی دارد، منتهی سفال‌های سوتکی هم داشت. این سوت‌هایی هست که در زمین ورزش می‌زنند، فلزی است. آن زمان گلی بود. نوه‌ها دورش جمع شدند گفتند: پدر بزرگ قم می‌روی یک سوتک هم برای من بیاور. همه گفتند: یک سوتک، یک سوتک، یک سوتک، یکی از این نوه‌ها یک، یک قرانی کف دست پدر بزرگ گذاشت و گفت: آقاجان! یک سوتک هم برای من بیاور. گفت: سوتک تو صدا خواهد کرد. چون همراه با پول بود. اگر چک کشیدی و گفتی التماس دعا، دعایت مستجاب می‌شود. وگرنه به همه بگو: التماس دعا و یک قران به کسی نده. گاهی وقت‌ها ما فکر می‌کنیم اگر همه‌ی انگشت‌های ما انگشتر باشد، خدا ما را حفظ می‌کند. این عقیق یمنی است، این فیروزه مشهد است. نمی‌دانم این چیست. همه‌ی انگشت‌هایش پر از انگشتر است، فکر می‌کند این حفظش می‌کند. نه آقا یک انگشتر دست کن آن سه تا انگشتتر را به سه نفر دیگر بده خدا حفظت می‌کند. تو همه‌ی انگشت‌هایت را پر از انگشتر کردی، می‌خواهی اینها تو را حفظ کند. باید یک کمکی هم بکنی. «إِنَّ خَوَاتِیمَ أَعْمَالِکُمْ» اگر می‌خواهید خوش عاقبت شوید، احسان کنید. شب عید است. هرکسی تکان بخورد. همه تکان بخوریم خوب می‌شود.
یکوقتی در دانشگاه، دانشجوها آمدند گفتند: آب سرد است. ما دیدیم به مسئولین بگوییم، خواهند گفت: بنویس. او می‌گوید: به روابط عمومی بگو. او می‌گوید: به ذی‌حسابی بگو. او می‌گوید: به جمع‌بندی. او می‌گوید: به برنامه‌ریزی. کارهای اداری جان آدم درمی‌آید. گفتیم: بچه‌ها همه دست در کیسه کنید. از یک ریال تا ده هزار تومان. هرکس هرچه دارد بدهد، سریع در فاصله‌ی دو دقیقه نمی‌دانم شد یا نشد، دانشجوها پانصد هزار تومان دادند. دختر و پسر! پول چند تا آب گرمکن. بعد هم گفتم: یا این را وصل کنید، یا از دانشکده‌ی مهندسی یک مینی‌بوس دانشجوها می‌آیند خودشان هم وصل می‌کنند. این دانشجوها مهندسی نیستند پول می‌دهند، آنها هم وصل می‌کنند. اگر بسیح شویم در کشور ما فقر نیست. امام فرمود: اگر مردم زکات بدهند فقیری روی کره‌ی زمین باقی نمی‌ماند. امیرالمؤمنین فرمود: هرجا شکم گرسنه‌ای است، بغل او یک کسی دو پرس خورده است، با پپسی و کوکا می‌خواهد هضمش کند. ما خیلی می‌خوریم. به چاق‌ها که می‌گوییم: یک خرده خودت را لاغر کن، می‌گوید: چه بخورم که لاغر شوم؟ یعنی او هم که می‌خواهد لاغر شود، می‌خواهد بخورد. (خنده حضار) می‌گوید: چه بخورم که لاغر شوم؟ لاغری‌اش هم از نوع خوردن ‌می‌خواهد. اگر می‌خواهید خوش عاقبت شوید، به فقرا کمک کنید. خدا دوستتان دارد. قرآن می‌گوید: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنین‏» (بقره/195) کسی اهل احسان باشد، محسن یعنی نیکوکار! اگر کسی اهل احسان باشد، خدا او را دوست دارد.
9- در قیامت امنیت دارد. قرآن می‌فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ» (نمل/89) اگر کسی در دنیا به دیگران کمک کند، در قیامت از ناراحتی‌ها در امان است. خدا ده برابر پاداش می‌دهد. قرآن می‌گوید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها» (انعام/160) هرکس کار خیر بکند، ده برابر ثواب می‌برد.
6- احسان به دیگران، مایه‌ی آمرزش گناهان
10- از گناه‌ها پاک می‌شود. قرآن می‌گوید: «أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً» (مائده/12) اگر با وام به کسی کمک کردی، مشکلش را حل کردی، «لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُم‏» گناهانت را می‌بخشم. پس ببینید بیمه می‌شوی، گناهانت را می‌بخشد. محبوب خدا می‌شوی. روحت روان می‌شود. «فَسَنُیَسِّرُه‏» (لیل/7) یعنی روانت می‌کند. یعنی هرکاری برایت، هیچ کاری دیگر برایت مشکل نیست. می‌گویی: این چیزی نیست. خوش عاقبت می‌شوی، اینها همه انگیزه‌های احسان است.
11- از گردنه‌ها عبور می‌کنی. قرآن آیه دارد می‌گوید: «فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ،وَ مَا أَدْرَئکَ مَا الْعَقَبَةُ،فَکُّ رَقَبَةٍ،أَوْ إِطْعَامٌ فىِ یَوْمٍ ذِى مَسْغَبَة،یَتِیمًا ذَا مَقْرَبَةٍ،أَوْ مِسْکِینًا ذَا مَترَْبَةٍ» (بلد/11-16) الله اکبر! می‌گوید: از گردنه‌ها نمی‌خواهی بالا بروی. خیلی‌ها که می‌خواهند کوهنوردی کنند فکر می‌کنند اگر از کوه‌های سخت بالا بروند، مقام بالاتری دارند. همینطور هم هست. می‌گوید: اگر می‌خواهید روی قله‌ی کوه‌های سخت بروید، از گردنه‌ها عبور کنید، «فَکُّ رَقَبَةٍ» یک اسیر را آزاد کن. شب عید است، یکی از اینهایی که بدهکار هستند را آزاد کن و خدا جبران می‌کند.
بعضی‌ وقت‌ها خودت هم کمک نکن، بگو: آقا من این را می‌دهم شما هم کمک کنید. ممکن است پول شما خیلی نباشد. بنده به لطف خدا کتاب تفسیر نور، کتاب سال جمهوری اسلامی شد. رییس جمهور وقت پنجاه سکه به ما داد. چند روز به عید نوروز بود. ما یک خرده قرض داشتیم به یکی کسی دادیم. یک چند تا سکه را هم به رییس زندان زنگ زدیم، که آقا یکی از این زندانی‌هایی که به خاطر یک مبلغ کمی گرفتار است این سکه‌ها را بگیر و آزادش کن. بعد گفتم: هنر نیست یک قاشق ماست در دهان کسی بگذاری. یک شیر پیدا کن، این قاشق ماست را به شیرها بده، آن شیرها هم همه... بگویید... ماست شود. یک چند تا پولدار را به آنها تلفن کردیم گفتیم: آقا یک چند تا سکه رییس جمهور به ما داده. اینها را به شما می‌دهیم. شما پولدار هستید، من طلبه هستم. ولی شما هم بیایید کمک کنید، خلاصه تلفن و ملاقات با این و آن، و آنها هم وقتی دیدند ما چند تا سکه گذاشتیم یک ده تا سکه ما گذاشتیم. آنوقت آنها هم چند برابر دادند. شب عید نوروز 473 نفر از زندان آزاد شدند. یک لوتی‌گری بکنید. بگو: آقا من ده میلیون می‌دهم. از دم نفری دو میلیون بدهید. پنج میلیون من می‌دهم. از دم نفری صد هزار تومان بدهید. آقا هزار تومان من می‌دهم، شما هم نفری هزار تومان بدهید. این نخ‌های ریز اگر به هم تاب بخورد، طناب می‌شود. خیلی کار می‌شود کرد. اصلاً در کشور ما کاری نیست که نشود انجام داد. کار نشد ندارد. این را از قدیم گفتند. همه کاری می‌توانیم. بیایید شب عیدی، لااقل آنهایی که مجرم نیستند. حالا یک کسی چاقوکش است، تروریست است.آنها خوب، ولی افرادی هستند حالا رفته پایش را روی ترمز بگذارد روی گاز گذاشته است. خوابش برده است. دکانش سوخته است. یک مرض قلبی، بدنی پیدا کرده است، چند میلیون خرج عمل جراحی شده است. آدمی هم که پول ندارد می‌تواند کار بکند. شب عید دو روز همه‌ی دکترهای ایران مجانی بیمار ببینند. لازم هم نیست پول نقد بدهد. یک کسی به یک بازاری گفت: صد هزار تومان بده با شش ماه مدت! بازاری یک خرده فکر کرد و گفت: پول ندارم مدت هرچه بخواهی می‌دهم. (خنده حضار) آدم‌هایی هم که می‌میرند، پول می‌دهند برایش نماز استیجاری. می‌گویند:آقا این پول را بگیر یک سال نماز قضا بخوان. یا یکسال روزه قرضی بگیر. یک نفر می‌گفت: والله دیگر من حال نماز قضایی و روزه قضایی، حال نماز و روزه استیجاری ندارم دیگر پیر شدم. اما خواب استیجاری اگر کسی دارد به من بده. پول بده من برایش می‌خوابم. حالا ممکن است یک دکتر بگوید: آقا من فعلاً پول ندارم. ولی می‌توانید در آستانه‌ی عید نوروز دو ساعت هرچه مریض آمد پول نگیرید. به خصوص اگر اینها رنگ مذهبی داشته باشد که برای روز قیامت شما هم می‌ماند. رنگ مذهبی هم نداشته باشد کمک به مردم برای روز قیامت می‌ماند. انشاءالله!
7- بی‌توجهی به محرومان، عامل دوزخی شدن
12- اگر بی‌توجهی کنیم، جهنم می‌رویم. قرآن می‌گوید: اهل بهشت از اهل جهنم می‌پرسند: «ما سَلَکَکُمْ فی‏ سَقَرَ» (مدثر/42) چطور جهنمی شدید؟ می‌گویند: به چهار دلیل! «لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ» (مدثر/43) ما پای بند به نماز نبودیم. دو ساعت با هرکس و ناکسی حرف می‌زدیم، پنج دقیقه حال نماز خواندن را نداشتیم. چه گناهی کردیم که حرف زدن با مخلوق برای ما روان است، حرف زدن با خالق برای ما سنگین است. چه گناهی کردیم؟ حدیث داریم اولین سیلی که خدا به انسان می‌زند در مقابل گناهانش این است که از نماز لذت نمی‌برد. این بزرگترین سیلی است. بزرگترین سیلی مرد به زنش چیست؟ این است که زنش احساس کند این مرد او را نمی‌خواهد. دوستش ندارد. نمی‌خواهد با او حرف بزند. یا به عکس! مرد می‌گوید: زن من من را نمی‌خواهد. نمی‌خواهد با من حرف بزند. خیلی تلخ است. در قرآن «وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ» (بقره/174) داریم. اینهایی که می‌گویم حدیث است. حدیث داریم اولین سیلی که خدا به انسان می‌زند این است که مزه‌ی عبادت را از او می‌گیرد. چرا حال نداریم؟ دو ساعت حرف زدی. خوب پنج دقیقه هم با خدا حرف بزن. اصلاً مگر خدا را دوست نداری؟ اگر خدا را دوست داری چرا با او حرف نمی‌زنی؟ خدا دوست داشتنی است. دیدید دو سه روز هوای تهران چه شد، داشتیم خفه می‌شدیم؟ دیدید اگر برف نیاید، این برف‌هایی که می‌آید، اینها هندوانه‌ها و خربزه‌های تابستان ما است. کوه‌ها مأمور هستند این برف‌ها را نگه دارند.
بسیار خوب باقی‌اش بماند ولی شیوه‌های احسان:
8- احسان به دیگران در شکل‌ها و شیوه‌های گوناگون
1- سریع احسان کنید. قرض الحسنه یکی این است که سریع، «فَاسْتَبِقُوا» (بقره/148) «یُسارِعُون‏» (آل‌عمران/114) در هر شرایطی کمک کنیم. «فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ» (آل‌عمران/134) اینطور نیست که حالا خودمان هم گرفتار هستیم. اتفاقاً اگر گرفتاری باز هم کمک کن، ممکن است به خاطر همین کمک گرفتاری خودت هم حل شود. کسی آمد گفت: آقا من برای ازدواج بچه‌ام به هر دری می‌زنم نمی‌شود. چند سال است دنبال مورد می‌گردم. چه کنم؟ گفتم: نذر کن که اگر موردی حل شد، یک دختر را جهازیه بدهی، یک پسری را داماد کنی حالا یا کلاً یا بعضاً. یا کمکش کنی یا مطلقا همه‌ی خرجش را بدهی، یا مقداری خرجش را بدهی. گره را باز کن، گره‌ات باز می‌شود. گره را باز کن، گره باز می‌شود. سریع باشد. حتی اگر فقیر هم هستید باشد.
خدا در قرآن تعریف می‌کند، می‌گوید: حضرت موسی تحت تعقیب فرعون بود. وارد منطقه‌ی مدین شد، دید دو خانم کنار ایستادند. گفت: چرا کنار هستید؟ گفتند: ما می‌خواهیم بزغاله‌هایمان را آب بدهیم، لب چاه مرد است. تنه‌ی ما به تنه‌ی مردها می‌خورد. گفت: بده من بزغاله‌ها را آب بدهم. خدا تعریف می‌کند. می‌گوید: ببین موسی کمک به خلق کرد. احسان کرد ولو در حال فرار! ولو غریب! ولو گرسنه!ولو دست تنها! بدون پیش شرط! بدون اینکه نگاه به دخترها کند و عاشق شود. بدون اینکه وامدار باشد. یعنی در هر شرایطی باید کمک کنیم. حتی در حال نماز، حضرت امیر در نماز انگشترش را داد. نگفت: بنشین نمازم تمام شود. حتی در حال طواف! امام طواف می‌کرد، یک نفر هم از بیرون طواف می‌کرد چنین می‌کرد. امام فرمود: به تو نیست؟ گفت: چرا. گفت: خوب برو ببین چه کار دارد؟ گفت: آقا در حال طواف هستم، گفت: طواف را ول کن. طوافت را بشکن و برو ببین مردم چه مشکلی دارند. حتی در حال اعتکاف، امام صادق فرمود: مردی به امام حسن مراجعه کرد، مشکلی داشت. امام اعتکاف خودش را به هم زد، دنبال او رفت. اعتکاف یعنی سه روز از مسجد بیرون نیا. دو روز و نصفی مانده، نصف دیگر از آن مانده است. اما کسی کاری دارد می‌گوید: بیا، طوافت را، اعتکاف را بشکن. اعتکاف را بشکن. دیگر چه چیزی را گفتیم بشکن؟طواف را بشکن. نماز را در حال رکوع انگشترت را بده. یعنی در اهمیت کمک به احسان به فقرا اینقدر مهم است.
حالا لازم نیست کمک مالی هم باشد. فرصت بده. آقا بدهکار است. «فَنَظِرَةٌ إِلى‏ مَیْسَرَة» (بقره/280) بگو: آقا من نمی‌توانم پول به شما ببخشم. اما مثلاً دو ماه را سه ماه می‌کنم. یک ماه دیگر به شما مهلت می‌دهم. چیزی هم که دوست دارید بدهید. نه آن لباس‌هایی را که تنگ است و رنگش را نمی‌پسندی. از مد افتاده است. «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّون‏» (آل‌عمران/92) هرچه دوست داری بده. هرچه دوست داری بده. یا مثلاً که «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّه‏» (انسان/8) یک چیزی را بدهید که دوست دارید داشته باشید. نه چیزی را که دوست ندارید.
گاهی هم با زبان می‌شود کمک مردم کرد. شما با زبانت دلالی کنی. «مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً» (نساء/85) «شَفاعَةً حَسَنَةً» یعنی دلالی خیر بکنی. آدم با زبانش گاهی می‌تواند کمک کسی کند. به محتاج واقعی هم بدهیم. فقیر واقعی نه فقیر نما. بعضی‌ها هستند شکمشان سیر است روی حرص فقیری می‌کنند. نه! «لِلْفُقَراءِ الَّذینَ أُحْصِرُوا فی‏ سَبیلِ اللَّهِ» (بقره/273) یعنی واقعاً فقیر است، فقیر واقعی است. به فقیر واقعی سریع، بدون منت، بدون اذیت، از مالی که دوست داریم. شب عید است، هرکس هرچه می‌تواند کمک کند. کسی هم نگوید: نمی‌توانم کمک کنم. ببین اگر به من بگویند: چقدر می‌دوی؟ می‌گویم: من از الآن دیگر هیچی! خیلی چانه بزنی، می‌گویم: حالا شاید صد متر دویدم. اما یک گرگ دنبالم کند، سی کیلومتر می‌دوم. ببینید کسی نگوید: نمی‌توانم! هیچ‌کس نیست که نتواند. همه می‌توانیم. همه می‌توانیم! همه می‌توانیم.
اگر مثلاً فرض کنید که این یک جوانی است، دختری است، پسری است، هیچ کاری ندارد. هیچ پولی ندارد بدهد. خوب این پیرمرد و پیرزن دارند خانه‌شان را می‌شویند. بگو: آقا شیلنگ را به من بده من کمکت کنم. شما نمی‌توانید در خانه شویی کمک کنی؟ برف آمده، آقا شما پیرزنی، پیرمردی، اجازه بده من برف پشت بام را پایین بریزم. من می‌روم نان بگیرم، یک نان هم برای تو می‌گیرم. آقا طبقه‌ی چهارم هستیم، طبقه‌ی سومی، کیسه‌ی زباله رامی‌آوریم که کارمندهای شهرداری ببرند. در راه پله‌ها می‌بینی به طبقه‌ی دوم رسیدیم. خوب تو که داری نایلون خودت را می‌بری، نایلون همسایه‌ات را هم ببر. مگر نوکرش هستم؟ چشمش کور شود خودش بیاورد. بابا تو که داری پایین می‌روی، این کیسه‌ی زباله را هم می‌بری، آن را هم ببر. تو که داری می‌روی، خوب پوست خیار را کنار بزن. مگر من کارمند شهرداری هستم؟ اِ...
من خودم اینجا، در همین تهران یکبار شهردار شدم. داشتم می‌رفتم دیدم این کله‌پاچه‌ای تمام استخوان‌ها و سیراب شیردان‌هایی که نخورده بود را در جوی ریخت. ترمز زدم گفتم: چرا شما اینجا ریختی؟ گفت: مگر شما شهردار هستی؟ گفتم: بله شهردار هستم. چرا ریختی؟ همه‌ی ما شهردار هستیم. اگر دیدیم یکجایی آب پنیر شور را پای درخت می‌ریزند، درخت خشک می‌شود، باید نعره بکشیم. منکر است. نهی از منکر که فقط فکل نیست. این هم که درخت خیابان را می‌خشکاند این هم منکر انجام می‌دهد. البته فکل هم منکر است. حالا دخترهای فکلی نگویند: قرائتی گفت طوری نیست. نه آن هم گناه است. یک دانه مو هم نباید بیرون باشد. حکم شرعی‌اش این است. اما فقط آن نیست. ما خیلی‌وقت‌ها مذهبی هستیم قیافه‌ی ما هم مذهبی است، حزب‌اللهی است ولی راحت آب پنیر شور را پای درخت می‌ریزیم خشک می‌شود. راحت خیار می‌خوریم پوستش را می‌اندازیم هرکس افتاد، به درک! گاهی هم به خیال ثواب می‌رویم در حمام سدر می‌زنیم، یکی افتاد به درک که افتاد! غسل جمعه می‌کنیم و حال آنکه مردم غسل واجب دارد هی می‌گوید: آقا آفتاب زد، می‌گویم: صبر کن ببینم! این آقا دارد مستحب انجام می‌دهد، او واجبش را هی پا به زمین می‌زند. ما باید یک بازنگری بکنیم. باید خاک باغچه را عوض کنیم. یعنی درست و حسابی یک مسلمان واقعی شویم. فعلاً نه شرقی هستیم، نه غربی هستیم، ولی مسلمان درست و واقعی هم کار دارد تا شویم. آن مسلمانی که در قرآن گفته است.
خدایا به ما توفیق بده درست اسلام را بشناسیم. همه اسلام را بشناسیم. به همه اسلام عمل کنیم. مزه‌ی اسلام را بچشیم و به دیگران بچشانیم.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

 «سؤالات مسابقه»

1- قرآن در آیه‌ی 40 سوره‌ی نمل، به کدام جنبه‌ی ثروت و مال، اشاره می‌کند؟
1) نعمت خدا بودن
2) وسیله‌ی آزمایش الهی
3) مایه‌ی قهر و عذاب
2- بر اساس قرآن، آثار کار نیک به چه کسی باز می‌گردد؟
1) خود انسان
2) پدران و نیاکان
3) محیط و جامعه
3- آیه 10 سوره‌ی لیل به کدام اثر احسان به دیگران اشاره دارد؟
1) آمرزش گناهان
2) گشایش در کارها
3) آسایش و آرامش
4- بهترین راه بیمه شدن در برابر حوادث و بلایا چیست؟
1) دعا و مناجات
2) نیکی به والدین
3) کمک به فقرا
5- قرآن در انجام کار خیر، بر چه امری تأکید می‌ورزد؟
1) سرعت و سبقت
2) انفاق از دوست‌داشتنی‌ها
3) هر دو مورد

احسان به دیگران
تاریخ پخش:  12/12/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

بینندگان عزیز بحث را در اواخر سال 89 می‌شنوند. ماه اسفند در آستانه‌ی عید نوروز یک خانه‌تکانی می‌شود و ما هم باید یک خانه‌تکانی بکنیم. یعنی ببینیم اگر غبار غم بر چهره نشسته آن غبار را برطرف کنیم. برطرف کردن غبار غم مهم‌تر از برطرف کردن غبار از تلویزیون و پنکه و فرش است. غم است که ما می‌توانیم برطرف کنیم. البته بعضی غمها را نمی‌توانیم برطرف کنیم. یکی پیر است می‌خواهد جوان شود، خوب دست ما نیست. اما کمک‌های مالی را می‌توانیم بکنیم. هفته‌ی احسان اسمش را گذاشتند، کار خوبی است. من می‌خواهم امروز راجع به احسان یک بحثی بکنم. بحث خیلی بحث پرمایه‌ای است. یعنی حدود سی، چهل تا آیه‌ی قرآن است به هم جوش دادم و یک بحث خوبی درآمده است. برای همیشه خوب است. خوب است کمیته‌ی امداد این نوار را ضبط کند در مقرهایی که می‌خواهد از مردم کمک بگیرد این نوار صوتی را در چادرها و مقرها بگذارد. انگیزه‌‌های احسان یک بحث است. عرض کنم به حضور شما که بیست تا آیه است. شیوه‌های احسان ده تا آیه نوشتیم. بعد خصوصیاتش، حالا ببینیم چقدر می‌توانیم. اول انگیزه‌های احسان، چگونه خدا ما را به احسان تحریک می‌کند. انگیزه می‌دهد.   
موضوع: احسان به دیگران، انگیزه‌ها، انگیزه‌های احسان:
1- اموال و امکانات از خداست
1- از تو نیست. از خداست. هرچه عربی می‌خوانم قرآن است. «مالِ اللَّه‏» (نور/33) مال برای خداست. «رَزَقَکُمُ اللَّهُ» (مائده/88) خدا به تو داده است. بانک که می‌روید فوری پول به شما می‌دهد، چون مأمور بانک می‌داند که این پول برای خودش نیست. چون می‌داند پول برای او نیست، تا می‌گوییم: اینقدر می‌خواهیم می‌گوید: چشم! ما بدانیم برای ما نیست. تلویزیون برای من نیست. کتک‌هایش را بلال خورد. تبعیدش را ابوذر کشید. امام کاظم زندانش را رفت. زجرش را دیگران کشیدند. صدها هزار جوان ترکش و اسیر و شهید و مشکل پیدا کردند، تا این دوربین را از طرفدارهای شاه گرفتند و به طرفداران نظام دادند. باید بداند برای من نیست. از تو نیست آیه‌اش این است. «رَزَقَکُمُ اللَّهُ» یعنی باید خدا به تو بدهد.
2- وسیله‌ی امتحان است. مال وسیله‌ی امتحان است. حضرت سلیمان می‌گوید: «هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنی‏» (نمل/40) این نعمت‌هایی که من دارم، فضل خداست. خدا می‌خواهد من را امتحان کند. «أَ أَشْکُر» آیا شکر می‌کنم یا شکر نمی‌کنم؟ بدانیم امتحان است. آدم اگر بفهمد امتحان است یک خرده... «لِیَبْلُوَنی‏ أَ أَشْکُرُ»، «لِیَبْلُوَنی‏» یعنی خدا می‌خواهد من را آزمایش کند.
3- جبران می‌شود. خدا جبران می‌کند. تو بده خدا جبران می‌کند. می‌گوید: «فَهُوَ یُخْلِفُه‏» (سبأ/39) «یُخلِفُه» یعنی خلیفه، خلیفه جانشین، می‌گوید: تو بده جایش را پر می‌کنم. مادر فکر نکند که اگر به بچه‌اش شیر نده، شیرش می‌ماند. اگر شیرت را به بچه‌ات دادی، جایش پر می‌شود.
آیت‌الله حائری در شیراز یک مثلی داشتند، مثل قشنگی است. می‌گفت: سینی میوه را که نزد شما می‌آورند، اگر برای خودت برداشتی، این را می‌برد، رد می‌شود. به کس دیگری می‌دهد. اما اگر سینی میوه را اینجا آوردند، برای خودت برنداشتی به این دادی. تا مادامی که به این و آن بدهی، این را مقابل تو نگه می‌دارند. مال هم همینطور است. اگر به این و آن دادی، خدا این مال را مقابل تو نگه می‌دارد. اگر فقط برای خودت برداشتی، می‌گذرد. اینهایی که سقف می‌زنند، آجر را می‌گیرند، می‌چسبانند. اگر این آجر را رد کرد، یکی دیگر می‌گیرد. اما اگر آجر را در دستش نگه داشت، آن هم که پایین است، آجر را نگه می‌دارد. شیر را بدهیم جایش پر می‌شود. آجر را بچسبانیم یکی دیگر دستت می‌دهند. میوه را به اطرافیانت هم بده برای تو نگه می‌دارند. «فَهُوَ یُخْلِفُه‏»...
2- بازگشت نیکی به خود انسان
4- به خودت برمی‌گردد. «إِنْ أَحْسَنْتُمْ...» بگویید، هرکس بلد است بگوید...«إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ» (اسراء/7) من اگر خانه‌ی شما آمدم خوب سخنرانی کردم، شما هم که بنا باشی خانه‌ی مرا خوب می‌سازی. اگر من سَمبل کردم، شما هم که خانه‌ی ما بنایی می‌آیی سمبل می‌کنی. همه‌ی کارها سرهم بندی می‌شود. خوبی‌ها به خودتان برمی‌گردد. یک لیوان آب دست مردم بدهی، یا به خودت آب می‌دهند، یا به نسلت آب می‌دهند. قرآن قول داده است. گفته: خیر برسان، خیر می‌بینی. در نماز هم همینطور است. اگر مشتری آمد، صدای «قد قامت ‌الصلاة» هم آمد. هم می‌گوید: «قد قامت‌ الصلاة» هم مشتری آمده است، اگر ترجیح دادی رفتی نماز اول وقتت را در مسجد خواندی، عصری دو تا مشتری بهتر می‌آید. اما اگر دهانت از این مشتری پر از آب شد، دل از این یک مشتری نکندی، عصری دو تا مشتری می‌آید در دکانت می‌ایستد، لحظه‌ی معامله می‌گوید: می‌دانی برویم یک دکان دیگر. معطل می‌کند و آخر هم از تو نمی‌خرد. حدیث داریم تا انسان در خانه‌ی خدا و مسجد است، خدا هم برای او خیر مقدر می‌کند.
5- تو هم یک روزی نیاز پیدا می‌کنی. فکر نکن همیشه همینطور است. دنیا پایین و بالا دارد. امروز وضعت خوب است. از کجا معلوم سال دیگر چطور باشی. ده سال دیگر چطور باشی. اینها فکر می‌کنند که اگر خارج رفتند خوش هستند. خیلی‌ها می‌گفتند: خوشا به حال زن شاه که زن شاه شد! به چه سرنوشتی مبتلا شد؟ آن زنهای ایران هم که داغ دیدند آن هم پسرش خودش را کشت، او هم داغ دید! اینطور نیست که اگر شما بلژیک و اتریش و کانادا و آمریکا بروی، از قهر خدا فرار کنی. زهر مار برای هرکجا مقدّر باشد، می‌رسد. خیر، خیر می‌آورد، شَر، شر می‌آورد.

3- احسان به دیگران، شکر نعمت‌های الهی

6- خدا به تو احسان کرده است. می فرماید: به قارون می‌گفتند: «أَحْسِن‏» (قصص/77) به دیگران احسان کن. «کَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْک‏» خدا به تو احسان کرده است. تو هم به دیگران احسان کن. «أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّه‏» قرآن بزرگترین آیه‌اش، بزرگترین آیات قرآن که یک صفحه و چهارده سطر است، آیه‌ی چهارده سطری ما در قرآن نداریم. فقط یک آیه داریم. آن هم مربوط به حقوق است. در آن حقوق می‌گوید: «وَ لا یَأْبَ کاتِبٌ أَنْ یَکْتُب‏» (بقره/282) اگر دو نفر معامله دارند، سواد ندارند، به یک نویسنده گفتند: این سند را برای ما تنظیم کن، بنویس، ناز نکن «کَما عَلَّمَهُ اللَّه‏»! «کَما عَلَّمَهُ اللَّه‏» یعنی خدا به تو سواد داده است. به شکرانه‌ی این سواد حالا یک نامه برای ایشان بنویس. «أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّه‏» به شکرانه‌ی این پول، پول بده. به شکرانه‌ی این سواد، سواد بده. به شکرانه‌ی اینکه شما یک پزشک از این روستا هستید، در سال پنج بار خودت در این روستا برو، یک اتاق بگیر، و بگو: من بچه‌ی این روستا هستم. رفتم درس خواندم پزشک شدم. به شکرانه‌ی اینکه آب و هوای این روستا را خوردم، سالی پنج روز در این روستا می‌آیم. هر آیت‌اللهی سالی ده روز، بیست روز وطن خودش برود. از شیراز است، شیراز برود. از اردبیل است، اردبیل برود. از تبریز است، تبریز برود. اگر سالی چند روز در شهر خودمان باشیم، در روستای خودمان باشیم همه به نوا می‌رسند. این هم یک معنای عدالت است. خیلی کار داریم تا عدالت شود.
این هدفمند شدن یارانه‌ها، یک قدمی است. وگرنه ما باید همه چیزمان عدالت باشد. بعد از سی و دو سال چشممان را باز می‌کنیم ببینیم اِ... در درون خودمان عدالت نیست. یعنی یک پولی که در صدا و سیما می‌آورند خرج دین کنند، یک میلیارد ششصد میلیون، هفتصد میلیون با کم و زیادش برای صد هزار تا حاجی خرج برمی‌دارد. آنوقت نماز و امر به معروف و خمس و زکات ونمی‌دانم عفاف و همه‌ دین را دویست میلیون می‌دهند، به حج ششصد میلیون می‌دهند. خوب ببینید ما در خودمان هم عدالت نیست. راستش را بخواهید. عادل کسی است که همه را با یک چشم ببیند. ما باید به سمت این برویم که همه چیز یک شکل باشد. به چه دلیل یکبار در یک خیابان پنج تا روضه‌خوانی است و یک روستا هیچ آخوندی نمی‌رود؟ من خودم عادل هستم؟ خودم خواسته باشم وجداناً خودم را محاکمه کنم نمره‌ی صفر به خودم می‌دهم. حالا مردم هرچه می‌خواهند بگویند، بگویند. «و کم من ثناء جمیل لست أهلا له نشرته‏» در دعای کمیل می‌گوید: خدایا یک خوبی‌ها را در دهان مردم می‌اندازی، ولی تو که می‌دانی من اینطور نیستم.
4- احسان به دیگران، عامل گشایش در کارها
7- در کارت گشایش می‌شود. گره باز کن، گره باز می‌کنم. قرآن می‌گوید: «فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏‏» (لیل/5) کسی که به مردم کمک کند، بیننده‌ها بحث را در آستانه‌ی عید نوروز نود گوش می‌دهید. خیلی خانه‌ها لباس نو ندارند، آذوقه ندارند، پول ندارند، مشکل دارند، اتاقشان کثیف است نمی‌توانند رنگ کنند. قرآن می‌گوید: «فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏» اگر عطا کنی، احسان کنی. «وَ اتَّقى» تقوا هم داشته باشی. آخر بعضی‌ها احسان می‌‌کنند تقوا ندارند. مثلاً پلو می‌دهد که در انتخابات رأی بیاورد. دانه می‌دهد که تخم‌مرغش را بردارد. علف می‌دهد که شیرش را بدوشد. نه! «أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏»‏ یعنی احسانش «فی سبیل الله» برای خدا باشد. رنگی نداشته باشد.
آمده نزد من در ستاد نماز و اصرار می‌کند یک مسجد می‌خواهیم بسازیم. می‌گویم: آقا اگر می‌خواهی یک مسجد بسازی، می‌گوید: می‌خواهم در جاده بسازم. فلان جاده ساعتی هفتصد تا ماشین می‌گذرد. مسجد کم دارد، یا ندارد. می‌گوید: نه من می‌خواهم در روستای خودمان بسازم که مردم روستایی بفهمند من این را ساختم. می‌گویم: آقا از من مشورت نکن. برو هرجا می‌خواهی بسازی، بساز. پس معلوم می‌شود برای خدا نمی‌خواهی بسازی. اگر مسجد برای مسافرها می‌سازی، این جاده مسافرش بیشتر است.
من سراغ دارم، الآن که می‌گویم می‌دانم کجا را می‌گویم.البته اسم نمی‌برم. سراغ دارم جایی را که نود گوسفند جلوی هیأت با کم و زیادش می‌کشند. حدود صد و پنجاه متری‌اش یک هیأت است که یک گوسفند هم ندارد. افغانی‌های شیعه آنجا جمع می‌شوند، یک دهه روضه می‌خوانند یک گوسفند هم ندارند. کارگر هستند. و صد و پنجاه متر آن طرف‌تر نود تا گوسفند می‌کشد. ما... اینکه امام زمان از مسجد‌الحرام شروع می‌کند، یعنی اول باید مسجد را درست کرد. یعنی باید از مکه شروع کرد. یعنی باید از حزب‌اللهی‌ها شروع کرد. امام زمان از مکه ظهور می‌کند یعنی چه؟ پیامش چیست؟ شاید پیامش این باشد که باید از اول از خودی‌ها شروع کنیم.
می‌گوید: «فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى» ‏(لیل/10) کسی اگر احسان کند، تقوا هم داشته باشد، فی سبیل‌الله باشد، گره‌هایش را باز می‌کنیم. روانش می‌کنیم. بیمه می‌شود. در همین دنیا پاداش می‌دهد. «لِلَّذینَ أَحْسَنُوا فی‏ هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَة» (نحل/30) کسانی که کمک کنند در همین دنیا خیر می‌بینند نه آخرت! «فی‏ هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَة» در همین دنیا، اینطور نیست که فقط قیامت باشد. خیلی‌ها که خیر می‌بینند در همین دنیا خیر می‌بینند.
کسی یک یادداشتی داشت به من داد. پسندیدم! گفت: راضی نیستم از رویش بنویسی. راضی نیستم فتوکپی‌اش را برداری. راضی نیستم در تلویزیون بگویی. یک خرده مطالعه کردم دیدم چیزهای خوبی است، ولی حالا می‌گوید: راضی نیستم به او دادم. خودش و دفترش همه پودر شد. و آدم هم داریم که یادداشت‌هایش را در اختیار همه می‌گذارد، و همه از آن استفاده می‌کنند. یک چیزی به شما بگویم برای طلبه‌ها و دانشجوها و اساتید دانشگاه و معلمین و شعرا و مداح‌ها و اینهایی که کار فرهنگی می‌کنند، صدا و سیما و اصلاً اگر یک چیزی را من تولید کردم، دیگران پخش کردند این برای قیامت من می‌ماند. حدیثی که من مطالعه کردم بگویم، معلوم نیست برای قیامت من هم باشد. چون یا برای پول است، البته من از تلویزیون هیچ پولی نمی‌گیرم. درسهایی از قرآن یک قران نگرفتم. ولی پست که گرفتم، بالاخره وقتی در تلویزیون هستم، مشهور می‌شوم. من را می‌شناسند. من یک مقامی کسب کردم. هرچه خودم بگویم، یا برای پول است، یا برای پست. معلوم نیست خدا در آن باشد. اما اگر یادداشت مرا شما برداشتی یک جایی گفتید، چون مردم که نمی‌دانند قرائتی چه کسی است. شما از یادداشت من استفاده کردی، مردم استفاده کردند، با امام صادق و حرف‌های امام صادق آشنا شدند. با فرمایشات امام صادق آشنا شدند. آنجا دیگر مردم با اسلام آشنا می‌شوند، قرائتی هم مطرح نیست. آن برای قیامت می‌ماند. هرکاری را که دیگران کردند ذخیره‌ی قیامت است. وگرنه حالا من بگویم، شبکه‌ی یک تولید کرده برای شبکه‌ی دو، شیراز تولید کرده به اصفهان بده. این شعر را من گفتم، مداح دیگری بخواند. آن جاهایی که خودمان مطرح هستیم، معلوم نیست قیامت باشد، شاید باشد شاید نباشد. پنجاه درصد است. اما اگر دیگری از ما استفاده کرد و اسم ما را نبرد، ولی مردم به خیر رسیدند، ولی مردم ما را نشناختند، آنجا که به خیر رسیدند و ما را نشناختند، آن را برای قیامتتان برایش حساب باز کنید. وگرنه من می‌توانم یک سطل زباله به شهرداری بدهم، بنویسم بانی این سطل زباله محسن قرائتی بر پدر و مادر کسی که ته سیگار بیاندازد لعنت! (خنده حضار) یک سطل زباله می‌گذارم هم خودم را مطرح می‌کنم و هم به همه فحش می‌دهم. اگر نفهمند چه کسی هستی برای قیامتت می‌ماند. صلواتی بفرستید. (صلوات حضار)
5- انفاق و صدقه، عامل دفع بلا
8- اگر احسان کردی بیمه می‌شوی، همین صدقه دفع بلا می‌کند. بهترین راه بیمه شدن کمک به فقرا است. ما را خانه‌ی یک آقایی بردند. نمی‌دانم چه بگویم. اصلاً آدم زبانش بسته است. این بزرگوار گفت که چون شما به درد تبلیغ می‌خوری، بلند شو یک دعایی بخوانم و تو را بیمه کنم. بلند شو بایست یک چیزی بخوانم و تو را بیمه کنم. ما هم گفتیم: چشم! گفت: بلند شو بایست. یک مرتبه دست‌هایش را آورد روی سر من چنین کرد (با بیان حرکت) گفتم: آقا اصلاً من می‌خواهم سگ مرا بخورد. (خنده حضار) می‌خواهم سگ مرا بخورد و تو این رقمی مرا بیمه نکنی. اینها بازی است. این حقه‌بازی‌ها چیست درآوردی؟ راه بیمه احسان به فقرا است. به فقرا کمک کن خدا بیمه‌ات می‌کند. زکات بده کشاورزی‌ات خوب می‌شود. نماز باران بخوان، باران می‌آید. صدقه بده، کمک به فقرا، یاد خدا، بیمه می‌شوی. آیت‌الکرسی، قرآن اینها بیمه می‌کند. خیلی از اینهایی که چیز می‌کنند این دکان است. گفتم: آقا من می‌خواهم سگ مرا بخورد، این رقمی... «قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَی‏» (بقره/256) قرآن می‌گوید: راه حق و باطل روشن است. نیازی به سوتکی و فوتکی نیست.
«مَا کَانَ الْمُؤْمِنُ فِی عَوْنِ أَخِیه‏» (کافی/ج2/ص200) حدیث داریم تا مادامی که انسان به فکر کمک به برادرش است می‌خواهد احسان کند، خدا هم با آنهاست. خوش عاقبت می‌شود. امام کاظم می‌فرماید: «إِنَّ خَوَاتِیمَ أَعْمَالِکُمْ قَضَاءُ حَوَائِجِ إِخْوَانِکُم‏ وَ الْإِحْسَانُ إِلَیْهِمْ مَا قَدَرْتُم‏» (بحارالانوار/ج72/ص379) اگر می‌خواهید عاقبت‌ بخیر شوید، آخر بعضی‌ها می‌گویند: دعا کن خدا عاقبت ما را بخیر کند. می‌گویم: یک چک بده. شب عید است یک چک بده با آن عاقبتت بخیر می‌شود. پولهایش را نگه داشته می‌گوید: التماس دعا! به همه می‌گوید: التماس دعا، یک قران هم به کسی نمی‌دهد. آقا التماس دعا نگو پول بده.
یک پدر بزرگی داشت به قم می‌آمد. قدیم قم حالا هم سفال فروشی دارد، منتهی سفال‌های سوتکی هم داشت. این سوت‌هایی هست که در زمین ورزش می‌زنند، فلزی است. آن زمان گلی بود. نوه‌ها دورش جمع شدند گفتند: پدر بزرگ قم می‌روی یک سوتک هم برای من بیاور. همه گفتند: یک سوتک، یک سوتک، یک سوتک، یکی از این نوه‌ها یک، یک قرانی کف دست پدر بزرگ گذاشت و گفت: آقاجان! یک سوتک هم برای من بیاور. گفت: سوتک تو صدا خواهد کرد. چون همراه با پول بود. اگر چک کشیدی و گفتی التماس دعا، دعایت مستجاب می‌شود. وگرنه به همه بگو: التماس دعا و یک قران به کسی نده. گاهی وقت‌ها ما فکر می‌کنیم اگر همه‌ی انگشت‌های ما انگشتر باشد، خدا ما را حفظ می‌کند. این عقیق یمنی است، این فیروزه مشهد است. نمی‌دانم این چیست. همه‌ی انگشت‌هایش پر از انگشتر است، فکر می‌کند این حفظش می‌کند. نه آقا یک انگشتر دست کن آن سه تا انگشتتر را به سه نفر دیگر بده خدا حفظت می‌کند. تو همه‌ی انگشت‌هایت را پر از انگشتر کردی، می‌خواهی اینها تو را حفظ کند. باید یک کمکی هم بکنی. «إِنَّ خَوَاتِیمَ أَعْمَالِکُمْ» اگر می‌خواهید خوش عاقبت شوید، احسان کنید. شب عید است. هرکسی تکان بخورد. همه تکان بخوریم خوب می‌شود.
یکوقتی در دانشگاه، دانشجوها آمدند گفتند: آب سرد است. ما دیدیم به مسئولین بگوییم، خواهند گفت: بنویس. او می‌گوید: به روابط عمومی بگو. او می‌گوید: به ذی‌حسابی بگو. او می‌گوید: به جمع‌بندی. او می‌گوید: به برنامه‌ریزی. کارهای اداری جان آدم درمی‌آید. گفتیم: بچه‌ها همه دست در کیسه کنید. از یک ریال تا ده هزار تومان. هرکس هرچه دارد بدهد، سریع در فاصله‌ی دو دقیقه نمی‌دانم شد یا نشد، دانشجوها پانصد هزار تومان دادند. دختر و پسر! پول چند تا آب گرمکن. بعد هم گفتم: یا این را وصل کنید، یا از دانشکده‌ی مهندسی یک مینی‌بوس دانشجوها می‌آیند خودشان هم وصل می‌کنند. این دانشجوها مهندسی نیستند پول می‌دهند، آنها هم وصل می‌کنند. اگر بسیح شویم در کشور ما فقر نیست. امام فرمود: اگر مردم زکات بدهند فقیری روی کره‌ی زمین باقی نمی‌ماند. امیرالمؤمنین فرمود: هرجا شکم گرسنه‌ای است، بغل او یک کسی دو پرس خورده است، با پپسی و کوکا می‌خواهد هضمش کند. ما خیلی می‌خوریم. به چاق‌ها که می‌گوییم: یک خرده خودت را لاغر کن، می‌گوید: چه بخورم که لاغر شوم؟ یعنی او هم که می‌خواهد لاغر شود، می‌خواهد بخورد. (خنده حضار) می‌گوید: چه بخورم که لاغر شوم؟ لاغری‌اش هم از نوع خوردن ‌می‌خواهد. اگر می‌خواهید خوش عاقبت شوید، به فقرا کمک کنید. خدا دوستتان دارد. قرآن می‌گوید: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنین‏» (بقره/195) کسی اهل احسان باشد، محسن یعنی نیکوکار! اگر کسی اهل احسان باشد، خدا او را دوست دارد.
9- در قیامت امنیت دارد. قرآن می‌فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ» (نمل/89) اگر کسی در دنیا به دیگران کمک کند، در قیامت از ناراحتی‌ها در امان است. خدا ده برابر پاداش می‌دهد. قرآن می‌گوید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها» (انعام/160) هرکس کار خیر بکند، ده برابر ثواب می‌برد.
6- احسان به دیگران، مایه‌ی آمرزش گناهان
10- از گناه‌ها پاک می‌شود. قرآن می‌گوید: «أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً» (مائده/12) اگر با وام به کسی کمک کردی، مشکلش را حل کردی، «لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُم‏» گناهانت را می‌بخشم. پس ببینید بیمه می‌شوی، گناهانت را می‌بخشد. محبوب خدا می‌شوی. روحت روان می‌شود. «فَسَنُیَسِّرُه‏» (لیل/7) یعنی روانت می‌کند. یعنی هرکاری برایت، هیچ کاری دیگر برایت مشکل نیست. می‌گویی: این چیزی نیست. خوش عاقبت می‌شوی، اینها همه انگیزه‌های احسان است.
11- از گردنه‌ها عبور می‌کنی. قرآن آیه دارد می‌گوید: «فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ،وَ مَا أَدْرَئکَ مَا الْعَقَبَةُ،فَکُّ رَقَبَةٍ،أَوْ إِطْعَامٌ فىِ یَوْمٍ ذِى مَسْغَبَة،یَتِیمًا ذَا مَقْرَبَةٍ،أَوْ مِسْکِینًا ذَا مَترَْبَةٍ» (بلد/11-16) الله اکبر! می‌گوید: از گردنه‌ها نمی‌خواهی بالا بروی. خیلی‌ها که می‌خواهند کوهنوردی کنند فکر می‌کنند اگر از کوه‌های سخت بالا بروند، مقام بالاتری دارند. همینطور هم هست. می‌گوید: اگر می‌خواهید روی قله‌ی کوه‌های سخت بروید، از گردنه‌ها عبور کنید، «فَکُّ رَقَبَةٍ» یک اسیر را آزاد کن. شب عید است، یکی از اینهایی که بدهکار هستند را آزاد کن و خدا جبران می‌کند.
بعضی‌ وقت‌ها خودت هم کمک نکن، بگو: آقا من این را می‌دهم شما هم کمک کنید. ممکن است پول شما خیلی نباشد. بنده به لطف خدا کتاب تفسیر نور، کتاب سال جمهوری اسلامی شد. رییس جمهور وقت پنجاه سکه به ما داد. چند روز به عید نوروز بود. ما یک خرده قرض داشتیم به یکی کسی دادیم. یک چند تا سکه را هم به رییس زندان زنگ زدیم، که آقا یکی از این زندانی‌هایی که به خاطر یک مبلغ کمی گرفتار است این سکه‌ها را بگیر و آزادش کن. بعد گفتم: هنر نیست یک قاشق ماست در دهان کسی بگذاری. یک شیر پیدا کن، این قاشق ماست را به شیرها بده، آن شیرها هم همه... بگویید... ماست شود. یک چند تا پولدار را به آنها تلفن کردیم گفتیم: آقا یک چند تا سکه رییس جمهور به ما داده. اینها را به شما می‌دهیم. شما پولدار هستید، من طلبه هستم. ولی شما هم بیایید کمک کنید، خلاصه تلفن و ملاقات با این و آن، و آنها هم وقتی دیدند ما چند تا سکه گذاشتیم یک ده تا سکه ما گذاشتیم. آنوقت آنها هم چند برابر دادند. شب عید نوروز 473 نفر از زندان آزاد شدند. یک لوتی‌گری بکنید. بگو: آقا من ده میلیون می‌دهم. از دم نفری دو میلیون بدهید. پنج میلیون من می‌دهم. از دم نفری صد هزار تومان بدهید. آقا هزار تومان من می‌دهم، شما هم نفری هزار تومان بدهید. این نخ‌های ریز اگر به هم تاب بخورد، طناب می‌شود. خیلی کار می‌شود کرد. اصلاً در کشور ما کاری نیست که نشود انجام داد. کار نشد ندارد. این را از قدیم گفتند. همه کاری می‌توانیم. بیایید شب عیدی، لااقل آنهایی که مجرم نیستند. حالا یک کسی چاقوکش است، تروریست است.آنها خوب، ولی افرادی هستند حالا رفته پایش را روی ترمز بگذارد روی گاز گذاشته است. خوابش برده است. دکانش سوخته است. یک مرض قلبی، بدنی پیدا کرده است، چند میلیون خرج عمل جراحی شده است. آدمی هم که پول ندارد می‌تواند کار بکند. شب عید دو روز همه‌ی دکترهای ایران مجانی بیمار ببینند. لازم هم نیست پول نقد بدهد. یک کسی به یک بازاری گفت: صد هزار تومان بده با شش ماه مدت! بازاری یک خرده فکر کرد و گفت: پول ندارم مدت هرچه بخواهی می‌دهم. (خنده حضار) آدم‌هایی هم که می‌میرند، پول می‌دهند برایش نماز استیجاری. می‌گویند:آقا این پول را بگیر یک سال نماز قضا بخوان. یا یکسال روزه قرضی بگیر. یک نفر می‌گفت: والله دیگر من حال نماز قضایی و روزه قضایی، حال نماز و روزه استیجاری ندارم دیگر پیر شدم. اما خواب استیجاری اگر کسی دارد به من بده. پول بده من برایش می‌خوابم. حالا ممکن است یک دکتر بگوید: آقا من فعلاً پول ندارم. ولی می‌توانید در آستانه‌ی عید نوروز دو ساعت هرچه مریض آمد پول نگیرید. به خصوص اگر اینها رنگ مذهبی داشته باشد که برای روز قیامت شما هم می‌ماند. رنگ مذهبی هم نداشته باشد کمک به مردم برای روز قیامت می‌ماند. انشاءالله!
7- بی‌توجهی به محرومان، عامل دوزخی شدن
12- اگر بی‌توجهی کنیم، جهنم می‌رویم. قرآن می‌گوید: اهل بهشت از اهل جهنم می‌پرسند: «ما سَلَکَکُمْ فی‏ سَقَرَ» (مدثر/42) چطور جهنمی شدید؟ می‌گویند: به چهار دلیل! «لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ» (مدثر/43) ما پای بند به نماز نبودیم. دو ساعت با هرکس و ناکسی حرف می‌زدیم، پنج دقیقه حال نماز خواندن را نداشتیم. چه گناهی کردیم که حرف زدن با مخلوق برای ما روان است، حرف زدن با خالق برای ما سنگین است. چه گناهی کردیم؟ حدیث داریم اولین سیلی که خدا به انسان می‌زند در مقابل گناهانش این است که از نماز لذت نمی‌برد. این بزرگترین سیلی است. بزرگترین سیلی مرد به زنش چیست؟ این است که زنش احساس کند این مرد او را نمی‌خواهد. دوستش ندارد. نمی‌خواهد با او حرف بزند. یا به عکس! مرد می‌گوید: زن من من را نمی‌خواهد. نمی‌خواهد با من حرف بزند. خیلی تلخ است. در قرآن «وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ» (بقره/174) داریم. اینهایی که می‌گویم حدیث است. حدیث داریم اولین سیلی که خدا به انسان می‌زند این است که مزه‌ی عبادت را از او می‌گیرد. چرا حال نداریم؟ دو ساعت حرف زدی. خوب پنج دقیقه هم با خدا حرف بزن. اصلاً مگر خدا را دوست نداری؟ اگر خدا را دوست داری چرا با او حرف نمی‌زنی؟ خدا دوست داشتنی است. دیدید دو سه روز هوای تهران چه شد، داشتیم خفه می‌شدیم؟ دیدید اگر برف نیاید، این برف‌هایی که می‌آید، اینها هندوانه‌ها و خربزه‌های تابستان ما است. کوه‌ها مأمور هستند این برف‌ها را نگه دارند.
بسیار خوب باقی‌اش بماند ولی شیوه‌های احسان:
8- احسان به دیگران در شکل‌ها و شیوه‌های گوناگون
1- سریع احسان کنید. قرض الحسنه یکی این است که سریع، «فَاسْتَبِقُوا» (بقره/148) «یُسارِعُون‏» (آل‌عمران/114) در هر شرایطی کمک کنیم. «فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ» (آل‌عمران/134) اینطور نیست که حالا خودمان هم گرفتار هستیم. اتفاقاً اگر گرفتاری باز هم کمک کن، ممکن است به خاطر همین کمک گرفتاری خودت هم حل شود. کسی آمد گفت: آقا من برای ازدواج بچه‌ام به هر دری می‌زنم نمی‌شود. چند سال است دنبال مورد می‌گردم. چه کنم؟ گفتم: نذر کن که اگر موردی حل شد، یک دختر را جهازیه بدهی، یک پسری را داماد کنی حالا یا کلاً یا بعضاً. یا کمکش کنی یا مطلقا همه‌ی خرجش را بدهی، یا مقداری خرجش را بدهی. گره را باز کن، گره‌ات باز می‌شود. گره را باز کن، گره باز می‌شود. سریع باشد. حتی اگر فقیر هم هستید باشد.
خدا در قرآن تعریف می‌کند، می‌گوید: حضرت موسی تحت تعقیب فرعون بود. وارد منطقه‌ی مدین شد، دید دو خانم کنار ایستادند. گفت: چرا کنار هستید؟ گفتند: ما می‌خواهیم بزغاله‌هایمان را آب بدهیم، لب چاه مرد است. تنه‌ی ما به تنه‌ی مردها می‌خورد. گفت: بده من بزغاله‌ها را آب بدهم. خدا تعریف می‌کند. می‌گوید: ببین موسی کمک به خلق کرد. احسان کرد ولو در حال فرار! ولو غریب! ولو گرسنه!ولو دست تنها! بدون پیش شرط! بدون اینکه نگاه به دخترها کند و عاشق شود. بدون اینکه وامدار باشد. یعنی در هر شرایطی باید کمک کنیم. حتی در حال نماز، حضرت امیر در نماز انگشترش را داد. نگفت: بنشین نمازم تمام شود. حتی در حال طواف! امام طواف می‌کرد، یک نفر هم از بیرون طواف می‌کرد چنین می‌کرد. امام فرمود: به تو نیست؟ گفت: چرا. گفت: خوب برو ببین چه کار دارد؟ گفت: آقا در حال طواف هستم، گفت: طواف را ول کن. طوافت را بشکن و برو ببین مردم چه مشکلی دارند. حتی در حال اعتکاف، امام صادق فرمود: مردی به امام حسن مراجعه کرد، مشکلی داشت. امام اعتکاف خودش را به هم زد، دنبال او رفت. اعتکاف یعنی سه روز از مسجد بیرون نیا. دو روز و نصفی مانده، نصف دیگر از آن مانده است. اما کسی کاری دارد می‌گوید: بیا، طوافت را، اعتکاف را بشکن. اعتکاف را بشکن. دیگر چه چیزی را گفتیم بشکن؟طواف را بشکن. نماز را در حال رکوع انگشترت را بده. یعنی در اهمیت کمک به احسان به فقرا اینقدر مهم است.
حالا لازم نیست کمک مالی هم باشد. فرصت بده. آقا بدهکار است. «فَنَظِرَةٌ إِلى‏ مَیْسَرَة» (بقره/280) بگو: آقا من نمی‌توانم پول به شما ببخشم. اما مثلاً دو ماه را سه ماه می‌کنم. یک ماه دیگر به شما مهلت می‌دهم. چیزی هم که دوست دارید بدهید. نه آن لباس‌هایی را که تنگ است و رنگش را نمی‌پسندی. از مد افتاده است. «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّون‏» (آل‌عمران/92) هرچه دوست داری بده. هرچه دوست داری بده. یا مثلاً که «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّه‏» (انسان/8) یک چیزی را بدهید که دوست دارید داشته باشید. نه چیزی را که دوست ندارید.
گاهی هم با زبان می‌شود کمک مردم کرد. شما با زبانت دلالی کنی. «مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً» (نساء/85) «شَفاعَةً حَسَنَةً» یعنی دلالی خیر بکنی. آدم با زبانش گاهی می‌تواند کمک کسی کند. به محتاج واقعی هم بدهیم. فقیر واقعی نه فقیر نما. بعضی‌ها هستند شکمشان سیر است روی حرص فقیری می‌کنند. نه! «لِلْفُقَراءِ الَّذینَ أُحْصِرُوا فی‏ سَبیلِ اللَّهِ» (بقره/273) یعنی واقعاً فقیر است، فقیر واقعی است. به فقیر واقعی سریع، بدون منت، بدون اذیت، از مالی که دوست داریم. شب عید است، هرکس هرچه می‌تواند کمک کند. کسی هم نگوید: نمی‌توانم کمک کنم. ببین اگر به من بگویند: چقدر می‌دوی؟ می‌گویم: من از الآن دیگر هیچی! خیلی چانه بزنی، می‌گویم: حالا شاید صد متر دویدم. اما یک گرگ دنبالم کند، سی کیلومتر می‌دوم. ببینید کسی نگوید: نمی‌توانم! هیچ‌کس نیست که نتواند. همه می‌توانیم. همه می‌توانیم! همه می‌توانیم.
اگر مثلاً فرض کنید که این یک جوانی است، دختری است، پسری است، هیچ کاری ندارد. هیچ پولی ندارد بدهد. خوب این پیرمرد و پیرزن دارند خانه‌شان را می‌شویند. بگو: آقا شیلنگ را به من بده من کمکت کنم. شما نمی‌توانید در خانه شویی کمک کنی؟ برف آمده، آقا شما پیرزنی، پیرمردی، اجازه بده من برف پشت بام را پایین بریزم. من می‌روم نان بگیرم، یک نان هم برای تو می‌گیرم. آقا طبقه‌ی چهارم هستیم، طبقه‌ی سومی، کیسه‌ی زباله رامی‌آوریم که کارمندهای شهرداری ببرند. در راه پله‌ها می‌بینی به طبقه‌ی دوم رسیدیم. خوب تو که داری نایلون خودت را می‌بری، نایلون همسایه‌ات را هم ببر. مگر نوکرش هستم؟ چشمش کور شود خودش بیاورد. بابا تو که داری پایین می‌روی، این کیسه‌ی زباله را هم می‌بری، آن را هم ببر. تو که داری می‌روی، خوب پوست خیار را کنار بزن. مگر من کارمند شهرداری هستم؟ اِ...
من خودم اینجا، در همین تهران یکبار شهردار شدم. داشتم می‌رفتم دیدم این کله‌پاچه‌ای تمام استخوان‌ها و سیراب شیردان‌هایی که نخورده بود را در جوی ریخت. ترمز زدم گفتم: چرا شما اینجا ریختی؟ گفت: مگر شما شهردار هستی؟ گفتم: بله شهردار هستم. چرا ریختی؟ همه‌ی ما شهردار هستیم. اگر دیدیم یکجایی آب پنیر شور را پای درخت می‌ریزند، درخت خشک می‌شود، باید نعره بکشیم. منکر است. نهی از منکر که فقط فکل نیست. این هم که درخت خیابان را می‌خشکاند این هم منکر انجام می‌دهد. البته فکل هم منکر است. حالا دخترهای فکلی نگویند: قرائتی گفت طوری نیست. نه آن هم گناه است. یک دانه مو هم نباید بیرون باشد. حکم شرعی‌اش این است. اما فقط آن نیست. ما خیلی‌وقت‌ها مذهبی هستیم قیافه‌ی ما هم مذهبی است، حزب‌اللهی است ولی راحت آب پنیر شور را پای درخت می‌ریزیم خشک می‌شود. راحت خیار می‌خوریم پوستش را می‌اندازیم هرکس افتاد، به درک! گاهی هم به خیال ثواب می‌رویم در حمام سدر می‌زنیم، یکی افتاد به درک که افتاد! غسل جمعه می‌کنیم و حال آنکه مردم غسل واجب دارد هی می‌گوید: آقا آفتاب زد، می‌گویم: صبر کن ببینم! این آقا دارد مستحب انجام می‌دهد، او واجبش را هی پا به زمین می‌زند. ما باید یک بازنگری بکنیم. باید خاک باغچه را عوض کنیم. یعنی درست و حسابی یک مسلمان واقعی شویم. فعلاً نه شرقی هستیم، نه غربی هستیم، ولی مسلمان درست و واقعی هم کار دارد تا شویم. آن مسلمانی که در قرآن گفته است.
خدایا به ما توفیق بده درست اسلام را بشناسیم. همه اسلام را بشناسیم. به همه اسلام عمل کنیم. مزه‌ی اسلام را بچشیم و به دیگران بچشانیم.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

 «سؤالات مسابقه»

1- قرآن در آیه‌ی 40 سوره‌ی نمل، به کدام جنبه‌ی ثروت و مال، اشاره می‌کند؟
1) نعمت خدا بودن
2) وسیله‌ی آزمایش الهی
3) مایه‌ی قهر و عذاب
2- بر اساس قرآن، آثار کار نیک به چه کسی باز می‌گردد؟
1) خود انسان
2) پدران و نیاکان
3) محیط و جامعه
3- آیه 10 سوره‌ی لیل به کدام اثر احسان به دیگران اشاره دارد؟
1) آمرزش گناهان
2) گشایش در کارها
3) آسایش و آرامش
4- بهترین راه بیمه شدن در برابر حوادث و بلایا چیست؟
1) دعا و مناجات
2) نیکی به والدین
3) کمک به فقرا
5- قرآن در انجام کار خیر، بر چه امری تأکید می‌ورزد؟
1) سرعت و سبقت
2) انفاق از دوست‌داشتنی‌ها
3) هر دو مورد

امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه
تاریخ پخش:  05/12/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

محضر مبارک امدادگران هستیم. کسانی که وقت حوادث قیام می‌کنند، ارتش و سپاه، امت و هلال احمر، آتش‌نشانی و ثبت و به هرحال دولت و ملت، بحث کمک در حوادث غیر مترقبه، زلزله، سیل، امداد رسانی، بحثی است که همه باید بسیج شویم.
قرآن راجع به زلزله می‌فرماید که اصلاً زمین باید دائماً زلزله شود. هرچه نمی‌شود خدا نگه داشته است. چون وقتی مغز زمین داغ است، این داغی مغز زمین دائماً باید پوست را تکان بدهد. می‌گوید: من نگه داشته‌ام. «إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا» (فاطر/41) «إِنَّ اللَّهَ» یعنی به درستی که خدا «یُمْسِکُ» نگه داشته. چه چیز را نگه داشته است؟ «یُمْسِکُ السَّماواتِ» هم آسمان‌ها را هم «وَ الْأَرْضَ» زمین را، خدا زمین را نگه داشت. یعنی چه؟ «أَنْ تَزُولا» از اینکه تکان بخورد. پس نگویید: چطور شد زلزله شد؟ باید بگوییم: میلیارد‌ها ساعت و دقیقه زلزله نمی‌شود، یکوقت هم یک دقیقه زلزله می‌شود. ما اصولاً چیزهای خوب را نمی‌گوییم. اگر بیست و نه شب سحری بخوریم، نمی‌گوییم: ما سحری خوردیم. اما یک شب سحری نخوریم، می‌گوییم: فهمیدی چه شد؟ دیشب ما سحری نخوردیم. پس بیایید یک الحمدلله پای تلویزیون بگویید. برای لحظه‌هایی که زلزله نیست و با خیال راحت زندگی می‌کنیم. «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ» هر آنی ما باید تکان بخوریم.
1- زلزله از لوازم طبیعی کره زمین
قرآن می‌گوید: «إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها» (زلزله/1) نمی‌گوید: «إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالاً» «زلزالها» یعنی زمین زلزله دارد. مثل اینکه آب جوش بخار دارد. مثل اینکه کره قطر دارد. همینکه کره بی‌قطر نمی‌شود، آب جوش بدون بخار نمی‌شود، زمین بی‌زلزله نمی‌شود. قرآن می‌گوید: من کوهها را قرار دادم و «وَ أَلْقى‏ فِی الْأَرْضِ رَواسِی‏» (نحل/15) «رواسی» یعنی کوه. من کوه را قرار دادم، «أَنْ تَمید» کوه گذاشتم که زمین شما را تکان ندهد. مثل سینی که روی دیگ آب جوش است، تکان می‌خورد. شما یک سنگ روی سینی می‌گذارید، که این سینی تکان نخورد. خداوند ما را به واسطه‌ی کوه از زمین‌لرزه دائمی حفظ کرده است. «وَ أَلْقى‏ فِی الْأَرْضِ رَواسِی‏»
«وَ الْجِبالَ أَوْتاداً» (نباء/7) می‌گوید: کوهها میخ است. میخ چه مقدار بیرون است؟ آن مقداری که از کوه می‌بینی نوک میخ است. بیشتر این کوه در زمین است. و این کوه چنگش در زمین افتاده است، برای اینکه زمین را از تکان خوردن جلوگیری کند. بنابراین زلزله یک چیز قطعی است،
یک سؤال را هم اینجا جواب بدهم. چرا عده‌ای زلزله می‌شود می‌میرند؟ ببینم مگر آمدیم که بمانیم؟! مثل اینکه نان بگوید: چرا من را از تنور بیرون آوردی؟ اصلاً آوردن اینجا داغت کنند در تنور، زلزله هم نباشد باید سرطان باشد. سقوط هواپیما باشد. تصادف ماشین باشد. میکروب باشد. برق‌گرفتگی باشد. اصلاً هیچ‌کس نیامده بماند. زلزله چرا ندارد. ما آمدیم برای یک مرحله‌ای، و باید از این مرحله برویم. «از جمادی مُردَم و نامی شدم» ما جماد بودیم. مواد زمین! این مواد غذایی زمین که جماد بود، گندم شد. گیاه شد. مواد غذایی زمین گیاه شد، بعد این گندم زیر سر آسیاب رفت له شد، آرد شد. آرد را با مشت و مال خمیرگیر یا ماشین زیر و رو کردند، این را در سرش زدند، به تنور زدند، داغش کردند زیر دندان له شد. باید این مراحل طی شود. چون اگر خواسته باشد، جماد انسان شود، باید از این مسیر بگذرد. یکبار دیگر... انسان که بود؟ انسان نطفه بوده است. نطفه چیست؟ غذای بابا و ننه... غذای بابا و ننه چیست؟ مواد غذایی خاک. پس اول خاک بودیم. مواد غذایی خاک، گندم و برنج و نخود و سبزی شدیم. بعد این مواد غذایی زیر دندان بابا و ننه رفت، نطفه شد. آن نطفه در رحم مادر رفت، انسان شد. ما باید برویم. بنابراین مردن چرا ندارد. «کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَه‏» (قصص/88) همه باید برویم. «إِنَّکَ مَیِّت‏» (زمر/30) خدا به پیغمبر می‌گوید: تو هم می‌میری! «إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ» (زمر/30)، «کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَه‏»
«کُلُّ مَنْ عَلَیْها فان‏» (الرحمن/26) این که می‌گوید: «کل» یعنی استثنا ندارد. «کُلُّ مَنْ عَلَیْها فان‏» قرآن می‌فرماید: «وَ إِنَّا لَجاعِلُونَ ما عَلَیْها صَعیداً جُرُزاً» (کهف/8) ما این زمین را به کویر تبدیل می‌کنیم. گل و بلبل، «زینَةً لَها» (کهف/7) «فاخرج...» «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلى‏... الَّذِى خَلَقَ فَسَوَّى‏... وَ الَّذِى أَخْرَجَ المَْرْعَى‏،فَجَعَلَهُ غُثَاءً أَحْوَى‏» (اعلی/4و5) من از زمین درخت را سبز می‌کنم، بعد همین درخت را برگ زرد می‌کنم. بعد سبزها باید زرد شوند. زنده‌ها باید بمیرند. جمادها باید گیاه شوند. گیاه‌ها باید انسان شوند. یعنی نظام، نظام تغییر و تحول است. این پاسخ این است که می‌گویند: چرا زلزله شد، عده‌ای مردند؟ زلزله نبود، سیل بود. سیل هم نبود، میکروب بود. میکروب هم نبود تصادف ماشین بود. بالاخره هیچ‌کس ماندنی نیست. حالا یکی شنبه، یکی هم یک شنبه! یکی سی سالگی، یکی چهل سالگی، پنجاه سالگی!
پس نکته‌ی اول: زلزله لازمه‌ی زمین است. این یک مورد. چون می‌گوید: «زِلْزالَها»، یعنی زمین زلزله دارد. دو تا مثال زدم. کره قطر دارد. آب جوش بخار دارد. لازمه‌اش است.
2- همه به نحوی باید بروند. حالا زلزله شد، نشد سقوط است. نشد تصادف است. نشد بیماری است و غیره. کسی بنا نیست بماند. از صدام جنایتکار تا امام خمینی. هیچ‌کس ماندنی نیست. «إِنَّکَ مَیِّت‏» پیغمبر تو هم باید  بروی.
2- عوامل مادی و معنوی وقوع زلزله
عوامل زلزله چیست؟ بعضی عوامل دست خود انسان است. بعضی آزمایش الهی است. بعضی هم گناهان است.
1- گاهی انسان فرمولهای علمی را مراعات نمی‌کند. این آهن شماره‌ی چند است، چقدر استحکام دارد؟ چند طبقه می‌شود روی این آهن ساخت؟ امور فنی را مراعات نمی‌کند. این یک مورد.
2- کار را به کارشناس نمی‌دهد. برای اینکه ارزانتر تمام شود به یک آدم ناشی می‌دهد.
3- مصالح مناسب تهیه نمی‌کند. یک چیزی برای شما بگویم.
امام چهارده سال نجف بود، گاهی شب جمعه‌ها می‌خواست کربلا زیارت برود، خوب تقریباً یک ساعت راه است. دستور می‌داد ماشین خوب تهیه کنید. یکی از علما گفت: آقا شما هیچ‌وقت کلمه‌ی خوب نمی‌گویی. نمی‌گویی: گوشت خوب، کباب خوب، برنج خوب، لباس خوب، فرش خوب، به ماشین که می‌رسی می‌گویی: ماشین خوب. ما حواسمان را جمع کردیم، شما همیشه کلمه‌ی خوب را درباره‌ی ماشین می‌گویید. امام فرمود: فرش خوب هم نبود آدم را نمی‌کشد. لباس خوب هم نبود آدم را نمی‌کشد. نان خالی آدم را نمی‌کشد. ولی ماشین قراضه آدم را می‌کشد. اینطور نیست که صرفه‌جویی کنیم.
هر آهنی، هر کارگری، هر مصالحی، روی حوض نرده نمی‌گذارد بچه‌اش در حوض می‌افتد. خوب خودت مقصر هستی. باید روی حوض نرده بگذاری. پشت بام نرده نمی‌گذاری بچه می‌افتد. مقصر خودت هستی. سیگار بکشی تنگی سینه پیدا می‌کنی، مقصر خودت هستی. در پارک با دختر آشنا شدی، خوشت آمده گرفتی، حالا از او کتک می‌خوری. تقصیر خودت است، می‌خواستی دختر از پارک نگیری. آدم باید دختر را از پارک انتخاب کند؟ ننه‌اش کیست؟ بابایش کیست؟ این دختر چه لقمه‌ای خورده است؟ کجا تربیت شده است؟
از شوهر خوشم آمد، دیدم خانه دارد، ماشین دارد، خانه‌اش فلانجا است. فامیلش فلان است، زن او شدم. خوب بابا این پسر مشروبات الکی هم می‌خورد، نباید زنش شوی. تارک‌الصلاة است نباید زن او شوی. دنبال خانه‌اش رفتی حالا بسم الله! درس نمی‌خواند رفوزه می‌شود. مراعات راهنمایی را نمی‌کند تصادف می‌کند.
بنابراین یکسری حوادث ربطی به خدا ندارد. مقصر خودمان هستیم. بگذارید قرآن بخوانم. «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُم‏» (شوری/30) یعنی مصیبت‌هایی که به شما می‌رسد به خاطر عملکرد خودتان است. مهندسین ناظر متأسفانه بعضی‌ها هستند. پول می‌گیرند اما نظارتشان را انجام نمی‌دهند. یا پول می‌گیرند یک جایی را امضاء می‌کنند. آن کسی که مجری طرح است، می‌گوید: آقا شتر دیدی ندیدی! بازرس شیر است. می‌رود در دامداری می‌بیند شیر... منتهی یک چک دویست هزار تومان، آن گاوداری، آن دامداری به این آقای بازرس می‌دهد، امضا می‌کند که بله همه چیزها درست است. بعد یکوقت می‌بینی جمعیتی مردند به خاطر اینکه این آقا خواسته یک چک دویست هزار تومانی بگیرد. این رشوه‌هایی که داده می‌شود، نظارت‌هایی که نمی‌شود، خیانت‌هایی که می‌شود، آزمایش مردم. این کم خردی خود ما است.
3- آزمایش الهی در حوادث طبیعی
گاهی وقت‌ها هم دست خداست. حالا خدا چرا آزمایش می‌کند؟ به خاطر اینکه اگر مردم آزمایش نشوند اصلاً معلوم نمی‌شود چه کسی صابر است، چه کسی شاکر است؟ باید حوادث باشد تا ببینیم چه کسی صبر کرد؟ چه کسی شکر کرد؟ چه کسی کمک کرد؟علاوه بر اینکه حوادث تلخ ما را به خدا رفیق می‌کند. انسان وقتی با خدا رفیق می‌شود که گیر کند، وقتی کشتی‌اش غرق می‌شود، «دَعَوَا اللَّه‏» یا الله! پشت کنکور دختر رفته در کنکور امتحان بدهد، مادرش یک تسبیح دو متری که هیچ‌وقت در عمرش دست نمی‌گیرد، «اللهم صل علی محمد و آل محمد»،«اللهم صل علی محمد و آل محمد» این هیچ‌وقت صلوات نمی‌فرستد، حالا برای کنکور دخترش عابد شده است. وقتی ما گیر کردیم یا الله می‌گوییم. قرآن می‌گوید: من شما را در پرس می‌گذارم. زیر پای شما را داغ می‌کنم، جیغ بزنید. می‌خواهم با خدا رفیق شوید. «إِذا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیْهِ تَجْئَرُون‏» (نحل/53) وقتی به سختی رسیدید، یا الله بگویید. پس این حوادث غفلت ما را برکنار می‌کند. ما را به سمت خدا می‌برد. این یک مورد. افرادی در حوادث صبر می‌کنند. افرادی در حوادث کمک‌رسانی می‌کنند. یعنی انسان‌ها در گردنه‌ها آزمایش می‌شوند. اگر زندگی همیشه یکطور باشد، مردم خوابشان می‌گیرد. اصلاً دوستان در حوادث شناخته می‌شوند.
این قبیل دوستان که می‌بینی *** مگسانند دور شیرینی
تا حوادث پیش نیاید آدم نمی‌فهمد. حوادث باعث رشد است. خدا صدام را لعنت کند. به ما حمله کرد، خیلی به ما ضربه زد. اما رشد هم خوب داشتیم. اگر ایران در بمباران زمین و آسمان و موشک‌های شرق و غرب واقع نمی‌شد، این رشدی که الآن در نیروهای مسلح است نبود. تضاد سبب تکامل است. حوادث و سرما است که ما را به فکر گرم کننده، گرما است که ما را به فکر وسیله‌ی سرد کننده، بیماری است که علم داروسازی است. پیشرفت‌های علمی و فنی و هنری ما خیلی‌ها به خاطر حوادث تلخ است. اگر حوادث تلخ نباشد، ما رشد علمی هم نمی‌کنیم. پس حوادث تلخ برکاتی هم دارد.
حوادث تلخ برکاتی دارد. 1- صبر مردم 2- تشکر مردم 3- عاطفه مردم تحریک می‌شود. توجه مردم به خدا، توجه مردم به همنوع، اینها همه در اثر حوادث است. زندگی یکنواخت، همه‌ی مردم مثل چوب کبریت یک اندازه کنار هم هستند. هیچ‌کس به فکر کنار دستی‌اش نیست. الآن در یک جعبه‌ی کبریت همه‌ی چوب کبریت‌ها یک اندازه آرام کنار هم خوابیدند. اصلاً آدم نمی‌فهمد که این چوب کبریت جوهرش چیست؟ ظرفیتش چیست؟ در حوادث تلخ و شیرین جوهر انسان کشف می‌شود. انسان رشد علمی و فکری و روحی پیدا می‌کند.
یک سری حوادث هم به خاطر گناه است. اول دعای کمیل می‌گوید: «اللهم اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَم‏» یکسری از گناهان نعمت را عوض می‌کند. «اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعاء» یکسری از گناهان باعث می‌شود که دعای آدم مستجاب نشود. «اللهم اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ الْبَلَاء» یکسری از گناهان، بلا را نازل می‌کنند.
پس علت حوادث چیست؟ 1- بی‌خردی انسان‌‌ها، 1- آزمایش الهی2- گناهان خودمان، این عوامل است. البته چون ما می‌خواهیم خیلی حرف بزنیم، همه را بلغور می‌کنیم.
4- نقش ایمان و تقوا در نزول برکات
عوامل جلوگیری: 1- ایمان
قرآن می‌فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا» (اعراف/96) اگر مردم مناطق اهل ایمان و تقوا داشتند، «لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ» آیه‌ی قرآن است ولی فارس‌ها هم می‌فهمند. «فَتَحنا»، «فتح» باز می‌کنیم. «عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماء» اگر ایمان و تقوا داشته باشید باران رحمت نازل می‌شود.
اگر کتاب آسمانی را محور قرار دهید، «وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِل‏» (مائده/66) تورات را که می‌دانید. کتاب یهودی‌ها، انجیل کتاب مسیحی‌ها، «ما أُنْزِلَ إِلَیْهِم‏» کتاب قرآن. اگر مردم کتاب آسمانی را به پادارند، «لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِم‏» (مائده/66) از زمین و آسمان برای اینها خیر و برکت می‌رسد.
تقوای فردی هم کافی نیست. «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا» همه باهم «وَ اتَّقَوْا» همه باهم. یک نفر مؤمن و با تقوا مشکل را حل نمی‌کند. اگر جامعه به سمت ایمان و تقوا آمد، خیر و برکت نازل می‌شود. از این معلوم می‌شود سرمایه‌گذاری روی معنویت اثر دارد. بخشی از بودجه‌ای که برای... من هیأت دولت هم این را گفتم. به وزرای محترم گفتم. شما پولی که برای حوادث غیر مترقبه می‌گذارید، برای صدقه بگذارید. آقا روزی ده تا، صد تا، گوسفند بکشید، به مناطق محروم بدهید. تقسیم کنید. این گرسنه‌هایی که گوشت گران گیرشان نمی‌آید یک آبگوشتی بخورند. بعد بگو: خدایا برای این صدتا گوسفندی که از بودجه‌ی حوادث غیر مترقبه است، خودت حوادث تلخ را برطرف کن. صدقه بدهید. به بیمه هم می‌گویم. اداره‌ی بیمه که ماشین و خانه و نمی‌دانم هر چیزی را که بیمه می‌کنند، رییس بیمه روزی ده تا گوسفند، روزی بیست گوسفند بکشد، منتهی گوشتش را به فقرا بدهد. اگر فقرا شکمشان سیر شود، خدا به خاطر این رحم، به تو هم رحم می‌کند.
من به هیأت دولت گفتم: یک سال بودجه‌ای که برای حوادث غیر مترقبه است، بیایید مدارسی که دهها هزار مدرسه داریم نمازخانه ندارد. شش سال است از انقلاب می‌رود، ما الآن دیگر نزد شاه عباس هم رو نداریم حرف بزنیم. شاه عباس خواهد گفت: من شاه عباس طاغوتی برای کربلای مستحبی شما کاروانسرا ساختم. شما سی سال است از انقلاب رفت، هنوز دهها هزار مدرسه و روستا دارید، که نمازخانه و مسجد ندارد. ما جلوی شاه‌عباس چه خاکی بر سرمان کنیم؟ حالا جلوی پیغمبر که آبرویمان رفته. پهلوی شهدا هم خیط هستیم. ما دیگر پهلوی شاه عباس هم رو نداریم حرف بزنیم. که خواهد گفت: من شاه طاغوتی کاروانسرای شاه عباسی ساختم، ولی شما حزب‌اللهی‌ها با اینکه پول نفت داشتید، هنوز مدارس شما... وقتی هم هیأت دولت و رییس جمهور در شهرها می‌رود، بودجه‌ی فرهنگی نماز آن رنگی که باید داشته باشد ندارد. البته خیلی کمک کردند. از کمک‌هایشان هم باید تشکر کنیم. اما زشت است بعد از سی سال بگوییم: هنوز دهها هزار روستا و شهرک و مدرسه داریم، یک سالن نمازخانه ندارد. بودجه‌ی تهاجم فرهنگی و بودجه‌ی حوادث غیر مترقبه را صرف نماز کنید، بازدهی دارد.
5- پرداخت خمس و زکات عامل حفظ اموال
زکات را بدهید بلا حذف می‌شود. «مَا تَلِفَ مَالٌ فِی بَرٍّ وَ لَا بَحْرٍ إِلَّا بِمَنْعِ الزَّکَاةِ» (بحارالانوار/ج93/ص20) نه یک حدیث و دو حدیث. یک هیأت حدیث داریم. که هرجا مالی تلف شد به خاطر این است که زکات ندادیم.
پدر من در بازار کاشان تاجر بود. 50 سال در بازار بود. می‌گفت: در عمرم ندیدم تاجری در کاشان ورشکست شود، مگر اینکه زکات و خمس نمی‌داد. می‌گفت: نداریم کسی را که خمس و زکات بدهد، ورشکست شود. خدا قول داده است. امام کاظم فرمود: پول حقی را ندهی، خدا مالت را آتش می‌زند، دو برابر در راه باطل. یعنی پنج میلیون بنا است در حق بدهی، نمی‌دهی یک خرج ده میلیونی در سفره‌ات می‌گذارد. یک جایی باید سی میلیون خمس بدهی، نمی‌دهی یک خرج شصت میلیونی در سفره‌ات می‌آید. این حدیث برای امام کاظم است. یکبار دیگر می‌گویم. هرکجا پول حقی را ندهید، دو برابرش را در راه باطل می‌دهید. اگر دولت مشکل نماز را بعد از سی سال حل نکند، اگر ملت مشکل نماز را بعد از سی سال حل نکند، اگر پیرزن‌ها و پیرمردهایی که دخترهایشان عروس شدند، پسرهایشان داماد شدند، هنوز یک سرمایه‌داری یک مسجد برای روستا نسازد، دو برابر این را وارثین می‌خورند و عیاشی می‌کنند.
یکی از خلفا آمد، خوابیده بود. یک کسی آمد با او بیعت کند. گفت: من حال ندارم با پای من بیعت کن. حال ندارم دست بدهم. پای ایشان را گرفت و بوسید و گفت: بله، کسی که با دست امام صادق بیعت نکند، باید با پای امثال منصور دوانقی بیعت بکند. بنا نیست کسی با زرنگی پیش رود. من این حرف را بارها زدم. بگذارید تکرار کنم. بنا است 822 کیلو شکر وارد بدن شما شود. آنجایی که به لقمه‌ی حرام می‌بینی صاحبخانه نیست تند تند دو تا سه تا باقلوا می‌خوری، فکر می‌کنی زرنگی! نخیر، دکتر می‌گوید: قندتان بالا رفته خانه‌ی خودتان هم دیگر قند نخورید. چون خانه‌ی من دو تا قند خوردی، دکتر می‌گوید: خانه‌ی خودت هم دیگر حق قند خوردن نداری. به زرنگی نیست. بیایید اینطور که ما می‌گوییم عمل کنید. بنده طلبه‌ای هستم می‌خواهم از قرآن وحدیث حرف بزنم. صدقه دفع بلا می کند. مسئولین بیمه حوادث عیر مترقبه بیایند روزی هزار تا گوسفند  بکشند، فقرا هم هفته‌ای یکبار آبگوشت بخورند. آنوقت خداوند به خاطر این یک خطر را از شما دور می‌کند. صدقه دفع با می‌کند. استغفار دفع بلا می‌کند. «اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً» (هود/52) عذرخواهی کنید، باران ریزش پیدا می‌کند. ایمان، تقوا، صدقه، دعا، استغفار.
6- فریب رفاه ظاهری را نخوریم
مسأله‌ی دیگر اینکه ممکن است یک جوان بگوید: آقای قرائتی چه می‌گویی؟ خیلی کشورها نه صدقه می‌دهند، نه دعا می‌کنند، نه ایمان دارند، نه تقوا، زندگی‌شان هم از ما بهتر است. این هم ممکن است یک کسی در ذهنش بیاید. شما که می‌گویی: حوادث غیر مترقبه به خاطر... اول اینکه آنهایی که در رفاه هستند، باید حساب کنیم که در چه پیش‌رفت و رفاهی هستند؟ در تکنولوژی، تکنولوژی پیشرفتش غیر از رفاه و آرامش روانی است.
بنده محسن قرائتی در اتریش بودم. در همان زمانی که من در اتریش بودم، یک همه‌پرسی کردند. از مردم اتریش که بیشترین مشکل شما چیست؟ انها هم بحث مترو و موبایل و نمی‌دانم فرودگاه و آب و گاز و برق و این حرف‌ها را نداشتند. 85 درصد آنها گفتند: مشکل ما این است که نظام خانواده از هم پاشیده است. زن گفت: شوهرم که بیرون می‌رود نمی‌دانم با چه کسی سینما می‌رود؟ با چه کسی می‌گردد و می‌خندد؟ شب که می‌آید آیا دیگر مرا دوست دارد یا با چهار تا زن دیگر بوده است؟ مرد گفت: زن من که بیرون می‌رود، چون آزادی است، نمی‌دانم شب که برمی‌گردد دیگر من را می خواهد یا آنکسی را که امروز با او سینما رفته را دوست دارد؟ بله لخت می‌شوند می‌گویند و می‌خندند. اما نظام خانواده از هم... این بلا نیست؟ اینطور نیست که کشورهای پیشرفته چون لوکس هستند رفاه هستند. آرامش ندارند. طلاق گرفتن، من این را از مرحوم مطهری نقل می‌کنم.
بعد هم آمریکا رفتم. خود من یک ماه آمریکا بودم. این را بررسی کردم. سخنرانی می‌کردم. یک طرف سخنرانی زن‌های مطلقه و یک طرف هم مردهای زن طلاق داده. مرحوم مطهری می‌گوید: طلاق گرفتن در آمریکا مثل تاکسی گرفتن در ایران است. شما فکر می‌کنید سوپر دولوکس هستند. از داخل پوک هستند. یعنی مثل کچلی که گلاه گیس می‌گذارد. نباید گفت: اوه... نه بابا! این یک عطسه کند کلاهش می‌افتد. (خنده حضار) مسأله‌ی رفاه چیز نیست.
7- تفرقه میان مردم، زلزله خطرناک اجتماعی
قرآن می‌گوید: «عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ» (انعام/65) بله عذاب از بالا، «أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُم‏» بله از پایین، «أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعا» یا تفرقه. خود تفرقه یک عذاب است. این به او لعنت می‌کند، او به این لعنت می‌کند. متأسفانه کشور ما هم همینطور شده است. گاهی وقت‌ها حزب‌اللهی‌ها به هم... مثلاً هیأت حسینی با هیأت عباسی با هم دعوا دارد. هردو یا حسین می‌گویند، هردو هم با هم دعوا می‌کنند. گاهی اصولگرا‌ها با هم اختلاف دارند. گاهی بین روحانیون اختلاف است. گاهی بین هیأت امنا اختلاف است. گاهی بین مسجدی‌ها، هیأتی‌ها، یعنی بین آنهایی که فکر می‌کنیم دیگر اینها مسأله ندارند. اختلاف بدترین زلزله است. مگر زلزله این است که خشت و آجر خراب شود. زلزله این است که خودت خراب شوی. این زلزله واقعی است. قرآن در چند آیه می‌گوید: «زُلْزِلُوا» (بقره/214) اینها خانه‌شان خراب نشد. در روحشان تزلزل پیدا شد. تزلزل روحی خطرش از تزلزل آجرها بیشتر است. اگر آجرها پایین ریخت آدم جایش را می‌سازد، اما اگر روحش... شما نسبت به من سوء ظن پیدا کردی. من هم نسبت به شما سوء ظن پیدا کردم. اگر ما دو تا زلزله‌ی روحی پیدا کنیم در زلزله‌ی روحی دیگر هیچ‌ کار نمی‌شود کرد. من شما را قبول ندارم. شما من را قبول نداری. تزلزل سیاسی، تزلزل اجتماعی خطرش بیش از این زلزله‌هایی است که ما می‌دانیم. مقاوم‌سازی باید آنجا هم واقع شود. خوب یک صلواتی بفرستید (صلوات حضار)
سؤال: چرا کشورهایی که اهل دعا و دین نیستند زندگی‌شان در رفاه است؟
پاسخ: 1- رفاهشان ظاهری است. آنها هم مشکلات معنوی دارند. اصلاً عاطفه نیست. عاطفه نیست.
یک کشوری رفته بودیم. الله اکبر! پدرش که می‌مرد. می‌رفتند به دولت می‌دادند این را می‌سوزاند و آردش را در یک قوطی می‌کرد. می‌گفت: این قوطی پدرت! آنوقت یک زمین داشت، قوطی پدرش و مادرش و همه‌ی قوطی‌ها را کنار هم می‌گذاشت و خاک می‌کرد. انسان یک کسی را هفتاد سال، هشتاد سال، زحمت کشیده بزرگش کرده، بعد گردش را در یک قوطی می‌کنند. پسر بدون اینکه هیچ احساسی داشته باشد قوطی را زیر خاک می‌کند. شما به این زندگی می‌گویی؟ مثل ماشین بنزینش می‌زنی او هم برایت راه می‌رود. هیچ بنزین و باک به شما علاقه‌ای ندارد، بنزینش می‌زنی برایت راه می‌رود. زندگی ماشینی خیلی چیزها از درونش رفته است. گل هست ولی بو ندارد. گل کاغذی است. گل مصنوعی است. انگور هست ولی آب ندارد. این یک مورد.
2- کشورهای اسلامی اسم اسلام دارند. مگر با اسم شکر دهان شما شیرین می‌شود؟ نباید بگوییم: کشورهای اسلامی عقب هستند. به کجای اسلام عمل می‌کنند؟ بانکهای ما اسلامی است؟ همسرداری ما اسلامی است؟ آموزش و پرورش ما اسلامی است؟ مگر با اسم، هرکس عکس امام را بالای سرش گذاشت، این دیگر در خط امام است؟ هرکس گفت: من در خط امام هستم، در خط امام است؟ اسم اسلام که کافی نیست بگوییم. چون این کشور اسلامی است پس نباید مشکل داشته باشد. اسم اسلام هست، روح اسلام نیست.
مسأله‌ی دیگر گاهی رفاه یک قهر الهی است. چون رفاه باعث غفلت و غرور و طغیان می‌شود. چه کسی گفت که ماشین خوب باعث عزت شماست؟ همین ماشین خوب باعث می‌شود که شما بلند شوی تفریح بروی سرنگون شوی. اگر ماشین نداشتی این کار را نمی‌کردی. بسیاری از مواقع داشتن‌ها اسباب دردسر است. پس ببینید تفرقه، فروپاشی نظام خانوادگی، غفلت، غرور، طغیان، اینها هم از بلاهایی است که کشورهای در رفاه اینها را دارند.
8- جایگاه امدادرسانی در اسلام
مسأله‌ی امدادرسانی خیلی مسأله‌ی مهمی است. پاداش امدادگران، قرآن بخوانم. قرآن می‌گوید: کسی یک نفر را زنده کند انگار همه‌ی مردم را زنده کرده است. «وَ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعا» (مائده/32) کسی یک نفر را زنده کند، انگار همه‌ی مردم را زنده کرده است. این یک مورد.
2- امداد رسانی کار انبیاء است. پیغمبرها «اضْرِبْ بِعَصاکَ الْحَجَر» (بقره/60) «اضْرِبْ بِعَصاکَ الْبَحْر» (شعرا/63) پیغمبرها بودند که امدادرسانی می‌کردند. امیرالمؤمنین عمری کشاورزی کرد، همه‌ی اموالش را وقف کرد. بهترین امدادرسانی وقف است. گاهی امدادرسانی لحظه‌ای است. گاهی دائمی است. گاهی امداد فنی و حرفه‌ای است. می‌گویند: هرکسی را دوست نداری ماهی به او بده. به او ماهی بده بخورد. هرکسی را دوست نداری این رقمی کمکش کن. برای امداد رسانی ماهی به او بده. هرکسی را دوست داری، تور به او بده که خودش ماهی بگیرد. هرکسی را خیلی خیلی دوست داری، تور بافی یاد او بده. همینکه ما بتوانیم به یک جوان بیکار کار بدهیم، یک دختر را خیاط کنیم. یک پسر را مکانیک کنیم. امداد رسانی دائمی، نه امدادرسانی که حالا خرما بدهیم، چادر بدهیم. این یک امداد رسانی واجب است و لحظه‌ای. امداد رسانی دائمی! پولت را از بانک بیرون بکش به ده نفر وام بده. برای آنها ایجاد شغل بکن. ذوالقرنین خدا تعریفش را کرده است، امداد رسانی کرده است. حدیث داریم اگر کسی مشکل مسلمانی را حل کند، از ده تا حج مستحبی ثوابش بیشتر است. حدیث داریم قدم که برای کمک به مردم برمی‌داری انگار در سعی صفا و مروه راه می‌روی.
قرآن به امدادرسانی سفارش کرده است. «وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِر» (مائده/2) امداد گاهی موقت است، گاهی دائمی است. امدادهای هنری، امدادهای فنی، امدادهای عاطفی، امدادهای دائمی، امدادهای دراز مدت، حتی کمک به حیوان، کمک به انسان، من راجع به نحوه‌ی امداد باز هم حرف دارم. یک بحثی دارم که چطور قرآن می‌گوید: حضرت موسی به دو سه بزغاله آب داد خدا تعریف او را می‌کند. اما ممکن است ما به هفتاد میلیون آب و برق و گاز و انرژی بدهیم، خدا از ما تعریف نمی‌کند. چرا امدادهای... چه امدادهایی را خدا می‌خواهد؟ یک چیزی در قرآن است. بیست لطیفه در آن است. انشاءالله من در جلسه‌ی بعد می‌گویم.
خدایا کشور ما و همه‌ی ما... ضمناً امداد رسانی فقط برای مسلمان‌ها نیست. برای غیر مسلمان‌ها هم نیست باید به همه کمک کرد. حضرت ابراهیم یک دعا برای مؤمنین کرد. خدا گفت: این دعا را مستجاب نمی‌کنم. ابراهیم گفت: خدایا به مؤمنین رزق بده. خدا فرمود: این دعا را مستجاب نمی‌کنم. یعنی چه به مؤمنین رزق بده؟ چه مؤمن، چه کافر! من به همه رزق می‌دهم. آیه‌اش را بخوانم. «وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَن‏» (بقره/126) «مَنْ آمَن‏» یعنی چه؟ کسی که ایمان دارد، «وَ ارْزُقْ» رزقش بده. خدا فرمود: این چه دعایی است می‌کنی؟ «وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُه‏» (بقره/126) من کافر هم باشد رزقش می‌دهم. حساب مؤمن و قیامت برای قیامت است. مؤمن و کافر!در دنیا کافر هم باید نان بخورد و آب و برق و گاز داشته باشد. این چه دعایی است که ما به مؤمنین... باید به آنهایی که می‌گفتند: نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران! غزه و لبنان که مسلمان هستند. ما اگر انسانی هرجای کره‌ی زمین گرسنه بود باید کمکش کنیم. در کمک، اسلام مطرح نیست. انسان مطرح است. کمک‌رسانی برای انسان‌هاست، نه برای مسلمین. از بدترین شعارهایی که در ایران داده شد که هیچ‌ مبنای عقلی و دینی ندارد، همین نه غزه و نه لبنان... اینها خیلی گول خوردند که این شعار را دادند. حالا دیگر انشاءالله بیدار می‌شوند. قرآن می‌گوید: «وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُه‏» ابراهیم گفت: به مؤمنین رزق بده. خدا فرمود: ابدا! به کافرین هم رزق می‌دهم. پس امداد رسانی برای همه‌ی بشر است. این یک مورد. انواعی دارد. موقت، دائمی، درازمدت، به حیوان، به انسان، فنی، هنری، علمی، حالا نحوه‌ی امداد را در جلسه‌ی بعد می‌گویم.
خدایا کشور ما را و همه‌ی دنیا را از همه‌ی خطرها حفظ کن. اگر عوامل بی خردی ما است، جلوی سیل خانه می‌سازیم. امور فنی را دقت نمی‌کنیم. مهندس ناظر پول می‌گیرد و نظارت انجام نمی‌دهد. مصالح نامربوط تولید می‌کنیم. کار را به کارشناس نمی‌دهیم. خدایا هر بی‌خردی در ما است برطرف بفرما. اگر بلاها وسیله‌ی آزمایش ما است، خدایا صبری به ما بده که در بلاها دین فروشی نکنیم. توفیق امداد خالصانه که هم نجات امت در دنیا در آن باشد، هم برای ما ذخیره‌ی قیامت باشد. اینگونه امداد را توفیقش را به همه‌ی ما مرحمت بفرما. 

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

«سؤالات مسابقه»

1- از نظر قرآن، چه چیزی مانع زلزله دائمی زمین است؟
1) دریاها
2) جنگل‌ها
3) کوه‌ها
2- قرآن در آیه‌ی 30 سوره‌ی شوری، منشأ مصیبت‌ها را چه می‌داند؟
1) آزمایش الهی
2) عملکرد انسان‌ها
3) طبیعت جهان
3- بر اساس قرآن، عامل نزول برکات الهی چیست؟
1) ایمان و تقوا
2) توبه و استغفار
3) هر دو مورد
4- در آیه‌ی 65 سوره‌ی انعام، چه چیزی عذاب الهی شمرده شده است؟
1) تفرقه میان مردم
2) جدایی مردم از دانشمندان
3) جدایی میان همسران
5- از نظر قرآن، امدادرسانی به آسیب‌دیدگان، برابر چه کاری است؟
1) زنده کردن یک انسان
2) زنده کردن هزار انسان
3) زنده کردن جامعه انسانی

امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه
تاریخ پخش:  05/12/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

محضر مبارک امدادگران هستیم. کسانی که وقت حوادث قیام می‌کنند، ارتش و سپاه، امت و هلال احمر، آتش‌نشانی و ثبت و به هرحال دولت و ملت، بحث کمک در حوادث غیر مترقبه، زلزله، سیل، امداد رسانی، بحثی است که همه باید بسیج شویم.
قرآن راجع به زلزله می‌فرماید که اصلاً زمین باید دائماً زلزله شود. هرچه نمی‌شود خدا نگه داشته است. چون وقتی مغز زمین داغ است، این داغی مغز زمین دائماً باید پوست را تکان بدهد. می‌گوید: من نگه داشته‌ام. «إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا» (فاطر/41) «إِنَّ اللَّهَ» یعنی به درستی که خدا «یُمْسِکُ» نگه داشته. چه چیز را نگه داشته است؟ «یُمْسِکُ السَّماواتِ» هم آسمان‌ها را هم «وَ الْأَرْضَ» زمین را، خدا زمین را نگه داشت. یعنی چه؟ «أَنْ تَزُولا» از اینکه تکان بخورد. پس نگویید: چطور شد زلزله شد؟ باید بگوییم: میلیارد‌ها ساعت و دقیقه زلزله نمی‌شود، یکوقت هم یک دقیقه زلزله می‌شود. ما اصولاً چیزهای خوب را نمی‌گوییم. اگر بیست و نه شب سحری بخوریم، نمی‌گوییم: ما سحری خوردیم. اما یک شب سحری نخوریم، می‌گوییم: فهمیدی چه شد؟ دیشب ما سحری نخوردیم. پس بیایید یک الحمدلله پای تلویزیون بگویید. برای لحظه‌هایی که زلزله نیست و با خیال راحت زندگی می‌کنیم. «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ» هر آنی ما باید تکان بخوریم.
1- زلزله از لوازم طبیعی کره زمین
قرآن می‌گوید: «إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها» (زلزله/1) نمی‌گوید: «إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالاً» «زلزالها» یعنی زمین زلزله دارد. مثل اینکه آب جوش بخار دارد. مثل اینکه کره قطر دارد. همینکه کره بی‌قطر نمی‌شود، آب جوش بدون بخار نمی‌شود، زمین بی‌زلزله نمی‌شود. قرآن می‌گوید: من کوهها را قرار دادم و «وَ أَلْقى‏ فِی الْأَرْضِ رَواسِی‏» (نحل/15) «رواسی» یعنی کوه. من کوه را قرار دادم، «أَنْ تَمید» کوه گذاشتم که زمین شما را تکان ندهد. مثل سینی که روی دیگ آب جوش است، تکان می‌خورد. شما یک سنگ روی سینی می‌گذارید، که این سینی تکان نخورد. خداوند ما را به واسطه‌ی کوه از زمین‌لرزه دائمی حفظ کرده است. «وَ أَلْقى‏ فِی الْأَرْضِ رَواسِی‏»
«وَ الْجِبالَ أَوْتاداً» (نباء/7) می‌گوید: کوهها میخ است. میخ چه مقدار بیرون است؟ آن مقداری که از کوه می‌بینی نوک میخ است. بیشتر این کوه در زمین است. و این کوه چنگش در زمین افتاده است، برای اینکه زمین را از تکان خوردن جلوگیری کند. بنابراین زلزله یک چیز قطعی است،
یک سؤال را هم اینجا جواب بدهم. چرا عده‌ای زلزله می‌شود می‌میرند؟ ببینم مگر آمدیم که بمانیم؟! مثل اینکه نان بگوید: چرا من را از تنور بیرون آوردی؟ اصلاً آوردن اینجا داغت کنند در تنور، زلزله هم نباشد باید سرطان باشد. سقوط هواپیما باشد. تصادف ماشین باشد. میکروب باشد. برق‌گرفتگی باشد. اصلاً هیچ‌کس نیامده بماند. زلزله چرا ندارد. ما آمدیم برای یک مرحله‌ای، و باید از این مرحله برویم. «از جمادی مُردَم و نامی شدم» ما جماد بودیم. مواد زمین! این مواد غذایی زمین که جماد بود، گندم شد. گیاه شد. مواد غذایی زمین گیاه شد، بعد این گندم زیر سر آسیاب رفت له شد، آرد شد. آرد را با مشت و مال خمیرگیر یا ماشین زیر و رو کردند، این را در سرش زدند، به تنور زدند، داغش کردند زیر دندان له شد. باید این مراحل طی شود. چون اگر خواسته باشد، جماد انسان شود، باید از این مسیر بگذرد. یکبار دیگر... انسان که بود؟ انسان نطفه بوده است. نطفه چیست؟ غذای بابا و ننه... غذای بابا و ننه چیست؟ مواد غذایی خاک. پس اول خاک بودیم. مواد غذایی خاک، گندم و برنج و نخود و سبزی شدیم. بعد این مواد غذایی زیر دندان بابا و ننه رفت، نطفه شد. آن نطفه در رحم مادر رفت، انسان شد. ما باید برویم. بنابراین مردن چرا ندارد. «کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَه‏» (قصص/88) همه باید برویم. «إِنَّکَ مَیِّت‏» (زمر/30) خدا به پیغمبر می‌گوید: تو هم می‌میری! «إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ» (زمر/30)، «کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَه‏»
«کُلُّ مَنْ عَلَیْها فان‏» (الرحمن/26) این که می‌گوید: «کل» یعنی استثنا ندارد. «کُلُّ مَنْ عَلَیْها فان‏» قرآن می‌فرماید: «وَ إِنَّا لَجاعِلُونَ ما عَلَیْها صَعیداً جُرُزاً» (کهف/8) ما این زمین را به کویر تبدیل می‌کنیم. گل و بلبل، «زینَةً لَها» (کهف/7) «فاخرج...» «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلى‏... الَّذِى خَلَقَ فَسَوَّى‏... وَ الَّذِى أَخْرَجَ المَْرْعَى‏،فَجَعَلَهُ غُثَاءً أَحْوَى‏» (اعلی/4و5) من از زمین درخت را سبز می‌کنم، بعد همین درخت را برگ زرد می‌کنم. بعد سبزها باید زرد شوند. زنده‌ها باید بمیرند. جمادها باید گیاه شوند. گیاه‌ها باید انسان شوند. یعنی نظام، نظام تغییر و تحول است. این پاسخ این است که می‌گویند: چرا زلزله شد، عده‌ای مردند؟ زلزله نبود، سیل بود. سیل هم نبود، میکروب بود. میکروب هم نبود تصادف ماشین بود. بالاخره هیچ‌کس ماندنی نیست. حالا یکی شنبه، یکی هم یک شنبه! یکی سی سالگی، یکی چهل سالگی، پنجاه سالگی!
پس نکته‌ی اول: زلزله لازمه‌ی زمین است. این یک مورد. چون می‌گوید: «زِلْزالَها»، یعنی زمین زلزله دارد. دو تا مثال زدم. کره قطر دارد. آب جوش بخار دارد. لازمه‌اش است.
2- همه به نحوی باید بروند. حالا زلزله شد، نشد سقوط است. نشد تصادف است. نشد بیماری است و غیره. کسی بنا نیست بماند. از صدام جنایتکار تا امام خمینی. هیچ‌کس ماندنی نیست. «إِنَّکَ مَیِّت‏» پیغمبر تو هم باید  بروی.
2- عوامل مادی و معنوی وقوع زلزله
عوامل زلزله چیست؟ بعضی عوامل دست خود انسان است. بعضی آزمایش الهی است. بعضی هم گناهان است.
1- گاهی انسان فرمولهای علمی را مراعات نمی‌کند. این آهن شماره‌ی چند است، چقدر استحکام دارد؟ چند طبقه می‌شود روی این آهن ساخت؟ امور فنی را مراعات نمی‌کند. این یک مورد.
2- کار را به کارشناس نمی‌دهد. برای اینکه ارزانتر تمام شود به یک آدم ناشی می‌دهد.
3- مصالح مناسب تهیه نمی‌کند. یک چیزی برای شما بگویم.
امام چهارده سال نجف بود، گاهی شب جمعه‌ها می‌خواست کربلا زیارت برود، خوب تقریباً یک ساعت راه است. دستور می‌داد ماشین خوب تهیه کنید. یکی از علما گفت: آقا شما هیچ‌وقت کلمه‌ی خوب نمی‌گویی. نمی‌گویی: گوشت خوب، کباب خوب، برنج خوب، لباس خوب، فرش خوب، به ماشین که می‌رسی می‌گویی: ماشین خوب. ما حواسمان را جمع کردیم، شما همیشه کلمه‌ی خوب را درباره‌ی ماشین می‌گویید. امام فرمود: فرش خوب هم نبود آدم را نمی‌کشد. لباس خوب هم نبود آدم را نمی‌کشد. نان خالی آدم را نمی‌کشد. ولی ماشین قراضه آدم را می‌کشد. اینطور نیست که صرفه‌جویی کنیم.
هر آهنی، هر کارگری، هر مصالحی، روی حوض نرده نمی‌گذارد بچه‌اش در حوض می‌افتد. خوب خودت مقصر هستی. باید روی حوض نرده بگذاری. پشت بام نرده نمی‌گذاری بچه می‌افتد. مقصر خودت هستی. سیگار بکشی تنگی سینه پیدا می‌کنی، مقصر خودت هستی. در پارک با دختر آشنا شدی، خوشت آمده گرفتی، حالا از او کتک می‌خوری. تقصیر خودت است، می‌خواستی دختر از پارک نگیری. آدم باید دختر را از پارک انتخاب کند؟ ننه‌اش کیست؟ بابایش کیست؟ این دختر چه لقمه‌ای خورده است؟ کجا تربیت شده است؟
از شوهر خوشم آمد، دیدم خانه دارد، ماشین دارد، خانه‌اش فلانجا است. فامیلش فلان است، زن او شدم. خوب بابا این پسر مشروبات الکی هم می‌خورد، نباید زنش شوی. تارک‌الصلاة است نباید زن او شوی. دنبال خانه‌اش رفتی حالا بسم الله! درس نمی‌خواند رفوزه می‌شود. مراعات راهنمایی را نمی‌کند تصادف می‌کند.
بنابراین یکسری حوادث ربطی به خدا ندارد. مقصر خودمان هستیم. بگذارید قرآن بخوانم. «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُم‏» (شوری/30) یعنی مصیبت‌هایی که به شما می‌رسد به خاطر عملکرد خودتان است. مهندسین ناظر متأسفانه بعضی‌ها هستند. پول می‌گیرند اما نظارتشان را انجام نمی‌دهند. یا پول می‌گیرند یک جایی را امضاء می‌کنند. آن کسی که مجری طرح است، می‌گوید: آقا شتر دیدی ندیدی! بازرس شیر است. می‌رود در دامداری می‌بیند شیر... منتهی یک چک دویست هزار تومان، آن گاوداری، آن دامداری به این آقای بازرس می‌دهد، امضا می‌کند که بله همه چیزها درست است. بعد یکوقت می‌بینی جمعیتی مردند به خاطر اینکه این آقا خواسته یک چک دویست هزار تومانی بگیرد. این رشوه‌هایی که داده می‌شود، نظارت‌هایی که نمی‌شود، خیانت‌هایی که می‌شود، آزمایش مردم. این کم خردی خود ما است.
3- آزمایش الهی در حوادث طبیعی
گاهی وقت‌ها هم دست خداست. حالا خدا چرا آزمایش می‌کند؟ به خاطر اینکه اگر مردم آزمایش نشوند اصلاً معلوم نمی‌شود چه کسی صابر است، چه کسی شاکر است؟ باید حوادث باشد تا ببینیم چه کسی صبر کرد؟ چه کسی شکر کرد؟ چه کسی کمک کرد؟علاوه بر اینکه حوادث تلخ ما را به خدا رفیق می‌کند. انسان وقتی با خدا رفیق می‌شود که گیر کند، وقتی کشتی‌اش غرق می‌شود، «دَعَوَا اللَّه‏» یا الله! پشت کنکور دختر رفته در کنکور امتحان بدهد، مادرش یک تسبیح دو متری که هیچ‌وقت در عمرش دست نمی‌گیرد، «اللهم صل علی محمد و آل محمد»،«اللهم صل علی محمد و آل محمد» این هیچ‌وقت صلوات نمی‌فرستد، حالا برای کنکور دخترش عابد شده است. وقتی ما گیر کردیم یا الله می‌گوییم. قرآن می‌گوید: من شما را در پرس می‌گذارم. زیر پای شما را داغ می‌کنم، جیغ بزنید. می‌خواهم با خدا رفیق شوید. «إِذا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیْهِ تَجْئَرُون‏» (نحل/53) وقتی به سختی رسیدید، یا الله بگویید. پس این حوادث غفلت ما را برکنار می‌کند. ما را به سمت خدا می‌برد. این یک مورد. افرادی در حوادث صبر می‌کنند. افرادی در حوادث کمک‌رسانی می‌کنند. یعنی انسان‌ها در گردنه‌ها آزمایش می‌شوند. اگر زندگی همیشه یکطور باشد، مردم خوابشان می‌گیرد. اصلاً دوستان در حوادث شناخته می‌شوند.
این قبیل دوستان که می‌بینی *** مگسانند دور شیرینی
تا حوادث پیش نیاید آدم نمی‌فهمد. حوادث باعث رشد است. خدا صدام را لعنت کند. به ما حمله کرد، خیلی به ما ضربه زد. اما رشد هم خوب داشتیم. اگر ایران در بمباران زمین و آسمان و موشک‌های شرق و غرب واقع نمی‌شد، این رشدی که الآن در نیروهای مسلح است نبود. تضاد سبب تکامل است. حوادث و سرما است که ما را به فکر گرم کننده، گرما است که ما را به فکر وسیله‌ی سرد کننده، بیماری است که علم داروسازی است. پیشرفت‌های علمی و فنی و هنری ما خیلی‌ها به خاطر حوادث تلخ است. اگر حوادث تلخ نباشد، ما رشد علمی هم نمی‌کنیم. پس حوادث تلخ برکاتی هم دارد.
حوادث تلخ برکاتی دارد. 1- صبر مردم 2- تشکر مردم 3- عاطفه مردم تحریک می‌شود. توجه مردم به خدا، توجه مردم به همنوع، اینها همه در اثر حوادث است. زندگی یکنواخت، همه‌ی مردم مثل چوب کبریت یک اندازه کنار هم هستند. هیچ‌کس به فکر کنار دستی‌اش نیست. الآن در یک جعبه‌ی کبریت همه‌ی چوب کبریت‌ها یک اندازه آرام کنار هم خوابیدند. اصلاً آدم نمی‌فهمد که این چوب کبریت جوهرش چیست؟ ظرفیتش چیست؟ در حوادث تلخ و شیرین جوهر انسان کشف می‌شود. انسان رشد علمی و فکری و روحی پیدا می‌کند.
یک سری حوادث هم به خاطر گناه است. اول دعای کمیل می‌گوید: «اللهم اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَم‏» یکسری از گناهان نعمت را عوض می‌کند. «اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعاء» یکسری از گناهان باعث می‌شود که دعای آدم مستجاب نشود. «اللهم اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ الْبَلَاء» یکسری از گناهان، بلا را نازل می‌کنند.
پس علت حوادث چیست؟ 1- بی‌خردی انسان‌‌ها، 1- آزمایش الهی2- گناهان خودمان، این عوامل است. البته چون ما می‌خواهیم خیلی حرف بزنیم، همه را بلغور می‌کنیم.
4- نقش ایمان و تقوا در نزول برکات
عوامل جلوگیری: 1- ایمان
قرآن می‌فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا» (اعراف/96) اگر مردم مناطق اهل ایمان و تقوا داشتند، «لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ» آیه‌ی قرآن است ولی فارس‌ها هم می‌فهمند. «فَتَحنا»، «فتح» باز می‌کنیم. «عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماء» اگر ایمان و تقوا داشته باشید باران رحمت نازل می‌شود.
اگر کتاب آسمانی را محور قرار دهید، «وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِل‏» (مائده/66) تورات را که می‌دانید. کتاب یهودی‌ها، انجیل کتاب مسیحی‌ها، «ما أُنْزِلَ إِلَیْهِم‏» کتاب قرآن. اگر مردم کتاب آسمانی را به پادارند، «لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِم‏» (مائده/66) از زمین و آسمان برای اینها خیر و برکت می‌رسد.
تقوای فردی هم کافی نیست. «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا» همه باهم «وَ اتَّقَوْا» همه باهم. یک نفر مؤمن و با تقوا مشکل را حل نمی‌کند. اگر جامعه به سمت ایمان و تقوا آمد، خیر و برکت نازل می‌شود. از این معلوم می‌شود سرمایه‌گذاری روی معنویت اثر دارد. بخشی از بودجه‌ای که برای... من هیأت دولت هم این را گفتم. به وزرای محترم گفتم. شما پولی که برای حوادث غیر مترقبه می‌گذارید، برای صدقه بگذارید. آقا روزی ده تا، صد تا، گوسفند بکشید، به مناطق محروم بدهید. تقسیم کنید. این گرسنه‌هایی که گوشت گران گیرشان نمی‌آید یک آبگوشتی بخورند. بعد بگو: خدایا برای این صدتا گوسفندی که از بودجه‌ی حوادث غیر مترقبه است، خودت حوادث تلخ را برطرف کن. صدقه بدهید. به بیمه هم می‌گویم. اداره‌ی بیمه که ماشین و خانه و نمی‌دانم هر چیزی را که بیمه می‌کنند، رییس بیمه روزی ده تا گوسفند، روزی بیست گوسفند بکشد، منتهی گوشتش را به فقرا بدهد. اگر فقرا شکمشان سیر شود، خدا به خاطر این رحم، به تو هم رحم می‌کند.
من به هیأت دولت گفتم: یک سال بودجه‌ای که برای حوادث غیر مترقبه است، بیایید مدارسی که دهها هزار مدرسه داریم نمازخانه ندارد. شش سال است از انقلاب می‌رود، ما الآن دیگر نزد شاه عباس هم رو نداریم حرف بزنیم. شاه عباس خواهد گفت: من شاه عباس طاغوتی برای کربلای مستحبی شما کاروانسرا ساختم. شما سی سال است از انقلاب رفت، هنوز دهها هزار مدرسه و روستا دارید، که نمازخانه و مسجد ندارد. ما جلوی شاه‌عباس چه خاکی بر سرمان کنیم؟ حالا جلوی پیغمبر که آبرویمان رفته. پهلوی شهدا هم خیط هستیم. ما دیگر پهلوی شاه عباس هم رو نداریم حرف بزنیم. که خواهد گفت: من شاه طاغوتی کاروانسرای شاه عباسی ساختم، ولی شما حزب‌اللهی‌ها با اینکه پول نفت داشتید، هنوز مدارس شما... وقتی هم هیأت دولت و رییس جمهور در شهرها می‌رود، بودجه‌ی فرهنگی نماز آن رنگی که باید داشته باشد ندارد. البته خیلی کمک کردند. از کمک‌هایشان هم باید تشکر کنیم. اما زشت است بعد از سی سال بگوییم: هنوز دهها هزار روستا و شهرک و مدرسه داریم، یک سالن نمازخانه ندارد. بودجه‌ی تهاجم فرهنگی و بودجه‌ی حوادث غیر مترقبه را صرف نماز کنید، بازدهی دارد.
5- پرداخت خمس و زکات عامل حفظ اموال
زکات را بدهید بلا حذف می‌شود. «مَا تَلِفَ مَالٌ فِی بَرٍّ وَ لَا بَحْرٍ إِلَّا بِمَنْعِ الزَّکَاةِ» (بحارالانوار/ج93/ص20) نه یک حدیث و دو حدیث. یک هیأت حدیث داریم. که هرجا مالی تلف شد به خاطر این است که زکات ندادیم.
پدر من در بازار کاشان تاجر بود. 50 سال در بازار بود. می‌گفت: در عمرم ندیدم تاجری در کاشان ورشکست شود، مگر اینکه زکات و خمس نمی‌داد. می‌گفت: نداریم کسی را که خمس و زکات بدهد، ورشکست شود. خدا قول داده است. امام کاظم فرمود: پول حقی را ندهی، خدا مالت را آتش می‌زند، دو برابر در راه باطل. یعنی پنج میلیون بنا است در حق بدهی، نمی‌دهی یک خرج ده میلیونی در سفره‌ات می‌گذارد. یک جایی باید سی میلیون خمس بدهی، نمی‌دهی یک خرج شصت میلیونی در سفره‌ات می‌آید. این حدیث برای امام کاظم است. یکبار دیگر می‌گویم. هرکجا پول حقی را ندهید، دو برابرش را در راه باطل می‌دهید. اگر دولت مشکل نماز را بعد از سی سال حل نکند، اگر ملت مشکل نماز را بعد از سی سال حل نکند، اگر پیرزن‌ها و پیرمردهایی که دخترهایشان عروس شدند، پسرهایشان داماد شدند، هنوز یک سرمایه‌داری یک مسجد برای روستا نسازد، دو برابر این را وارثین می‌خورند و عیاشی می‌کنند.
یکی از خلفا آمد، خوابیده بود. یک کسی آمد با او بیعت کند. گفت: من حال ندارم با پای من بیعت کن. حال ندارم دست بدهم. پای ایشان را گرفت و بوسید و گفت: بله، کسی که با دست امام صادق بیعت نکند، باید با پای امثال منصور دوانقی بیعت بکند. بنا نیست کسی با زرنگی پیش رود. من این حرف را بارها زدم. بگذارید تکرار کنم. بنا است 822 کیلو شکر وارد بدن شما شود. آنجایی که به لقمه‌ی حرام می‌بینی صاحبخانه نیست تند تند دو تا سه تا باقلوا می‌خوری، فکر می‌کنی زرنگی! نخیر، دکتر می‌گوید: قندتان بالا رفته خانه‌ی خودتان هم دیگر قند نخورید. چون خانه‌ی من دو تا قند خوردی، دکتر می‌گوید: خانه‌ی خودت هم دیگر حق قند خوردن نداری. به زرنگی نیست. بیایید اینطور که ما می‌گوییم عمل کنید. بنده طلبه‌ای هستم می‌خواهم از قرآن وحدیث حرف بزنم. صدقه دفع بلا می کند. مسئولین بیمه حوادث عیر مترقبه بیایند روزی هزار تا گوسفند  بکشند، فقرا هم هفته‌ای یکبار آبگوشت بخورند. آنوقت خداوند به خاطر این یک خطر را از شما دور می‌کند. صدقه دفع با می‌کند. استغفار دفع بلا می‌کند. «اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً» (هود/52) عذرخواهی کنید، باران ریزش پیدا می‌کند. ایمان، تقوا، صدقه، دعا، استغفار.
6- فریب رفاه ظاهری را نخوریم
مسأله‌ی دیگر اینکه ممکن است یک جوان بگوید: آقای قرائتی چه می‌گویی؟ خیلی کشورها نه صدقه می‌دهند، نه دعا می‌کنند، نه ایمان دارند، نه تقوا، زندگی‌شان هم از ما بهتر است. این هم ممکن است یک کسی در ذهنش بیاید. شما که می‌گویی: حوادث غیر مترقبه به خاطر... اول اینکه آنهایی که در رفاه هستند، باید حساب کنیم که در چه پیش‌رفت و رفاهی هستند؟ در تکنولوژی، تکنولوژی پیشرفتش غیر از رفاه و آرامش روانی است.
بنده محسن قرائتی در اتریش بودم. در همان زمانی که من در اتریش بودم، یک همه‌پرسی کردند. از مردم اتریش که بیشترین مشکل شما چیست؟ انها هم بحث مترو و موبایل و نمی‌دانم فرودگاه و آب و گاز و برق و این حرف‌ها را نداشتند. 85 درصد آنها گفتند: مشکل ما این است که نظام خانواده از هم پاشیده است. زن گفت: شوهرم که بیرون می‌رود نمی‌دانم با چه کسی سینما می‌رود؟ با چه کسی می‌گردد و می‌خندد؟ شب که می‌آید آیا دیگر مرا دوست دارد یا با چهار تا زن دیگر بوده است؟ مرد گفت: زن من که بیرون می‌رود، چون آزادی است، نمی‌دانم شب که برمی‌گردد دیگر من را می خواهد یا آنکسی را که امروز با او سینما رفته را دوست دارد؟ بله لخت می‌شوند می‌گویند و می‌خندند. اما نظام خانواده از هم... این بلا نیست؟ اینطور نیست که کشورهای پیشرفته چون لوکس هستند رفاه هستند. آرامش ندارند. طلاق گرفتن، من این را از مرحوم مطهری نقل می‌کنم.
بعد هم آمریکا رفتم. خود من یک ماه آمریکا بودم. این را بررسی کردم. سخنرانی می‌کردم. یک طرف سخنرانی زن‌های مطلقه و یک طرف هم مردهای زن طلاق داده. مرحوم مطهری می‌گوید: طلاق گرفتن در آمریکا مثل تاکسی گرفتن در ایران است. شما فکر می‌کنید سوپر دولوکس هستند. از داخل پوک هستند. یعنی مثل کچلی که گلاه گیس می‌گذارد. نباید گفت: اوه... نه بابا! این یک عطسه کند کلاهش می‌افتد. (خنده حضار) مسأله‌ی رفاه چیز نیست.
7- تفرقه میان مردم، زلزله خطرناک اجتماعی
قرآن می‌گوید: «عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ» (انعام/65) بله عذاب از بالا، «أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُم‏» بله از پایین، «أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعا» یا تفرقه. خود تفرقه یک عذاب است. این به او لعنت می‌کند، او به این لعنت می‌کند. متأسفانه کشور ما هم همینطور شده است. گاهی وقت‌ها حزب‌اللهی‌ها به هم... مثلاً هیأت حسینی با هیأت عباسی با هم دعوا دارد. هردو یا حسین می‌گویند، هردو هم با هم دعوا می‌کنند. گاهی اصولگرا‌ها با هم اختلاف دارند. گاهی بین روحانیون اختلاف است. گاهی بین هیأت امنا اختلاف است. گاهی بین مسجدی‌ها، هیأتی‌ها، یعنی بین آنهایی که فکر می‌کنیم دیگر اینها مسأله ندارند. اختلاف بدترین زلزله است. مگر زلزله این است که خشت و آجر خراب شود. زلزله این است که خودت خراب شوی. این زلزله واقعی است. قرآن در چند آیه می‌گوید: «زُلْزِلُوا» (بقره/214) اینها خانه‌شان خراب نشد. در روحشان تزلزل پیدا شد. تزلزل روحی خطرش از تزلزل آجرها بیشتر است. اگر آجرها پایین ریخت آدم جایش را می‌سازد، اما اگر روحش... شما نسبت به من سوء ظن پیدا کردی. من هم نسبت به شما سوء ظن پیدا کردم. اگر ما دو تا زلزله‌ی روحی پیدا کنیم در زلزله‌ی روحی دیگر هیچ‌ کار نمی‌شود کرد. من شما را قبول ندارم. شما من را قبول نداری. تزلزل سیاسی، تزلزل اجتماعی خطرش بیش از این زلزله‌هایی است که ما می‌دانیم. مقاوم‌سازی باید آنجا هم واقع شود. خوب یک صلواتی بفرستید (صلوات حضار)
سؤال: چرا کشورهایی که اهل دعا و دین نیستند زندگی‌شان در رفاه است؟
پاسخ: 1- رفاهشان ظاهری است. آنها هم مشکلات معنوی دارند. اصلاً عاطفه نیست. عاطفه نیست.
یک کشوری رفته بودیم. الله اکبر! پدرش که می‌مرد. می‌رفتند به دولت می‌دادند این را می‌سوزاند و آردش را در یک قوطی می‌کرد. می‌گفت: این قوطی پدرت! آنوقت یک زمین داشت، قوطی پدرش و مادرش و همه‌ی قوطی‌ها را کنار هم می‌گذاشت و خاک می‌کرد. انسان یک کسی را هفتاد سال، هشتاد سال، زحمت کشیده بزرگش کرده، بعد گردش را در یک قوطی می‌کنند. پسر بدون اینکه هیچ احساسی داشته باشد قوطی را زیر خاک می‌کند. شما به این زندگی می‌گویی؟ مثل ماشین بنزینش می‌زنی او هم برایت راه می‌رود. هیچ بنزین و باک به شما علاقه‌ای ندارد، بنزینش می‌زنی برایت راه می‌رود. زندگی ماشینی خیلی چیزها از درونش رفته است. گل هست ولی بو ندارد. گل کاغذی است. گل مصنوعی است. انگور هست ولی آب ندارد. این یک مورد.
2- کشورهای اسلامی اسم اسلام دارند. مگر با اسم شکر دهان شما شیرین می‌شود؟ نباید بگوییم: کشورهای اسلامی عقب هستند. به کجای اسلام عمل می‌کنند؟ بانکهای ما اسلامی است؟ همسرداری ما اسلامی است؟ آموزش و پرورش ما اسلامی است؟ مگر با اسم، هرکس عکس امام را بالای سرش گذاشت، این دیگر در خط امام است؟ هرکس گفت: من در خط امام هستم، در خط امام است؟ اسم اسلام که کافی نیست بگوییم. چون این کشور اسلامی است پس نباید مشکل داشته باشد. اسم اسلام هست، روح اسلام نیست.
مسأله‌ی دیگر گاهی رفاه یک قهر الهی است. چون رفاه باعث غفلت و غرور و طغیان می‌شود. چه کسی گفت که ماشین خوب باعث عزت شماست؟ همین ماشین خوب باعث می‌شود که شما بلند شوی تفریح بروی سرنگون شوی. اگر ماشین نداشتی این کار را نمی‌کردی. بسیاری از مواقع داشتن‌ها اسباب دردسر است. پس ببینید تفرقه، فروپاشی نظام خانوادگی، غفلت، غرور، طغیان، اینها هم از بلاهایی است که کشورهای در رفاه اینها را دارند.
8- جایگاه امدادرسانی در اسلام
مسأله‌ی امدادرسانی خیلی مسأله‌ی مهمی است. پاداش امدادگران، قرآن بخوانم. قرآن می‌گوید: کسی یک نفر را زنده کند انگار همه‌ی مردم را زنده کرده است. «وَ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعا» (مائده/32) کسی یک نفر را زنده کند، انگار همه‌ی مردم را زنده کرده است. این یک مورد.
2- امداد رسانی کار انبیاء است. پیغمبرها «اضْرِبْ بِعَصاکَ الْحَجَر» (بقره/60) «اضْرِبْ بِعَصاکَ الْبَحْر» (شعرا/63) پیغمبرها بودند که امدادرسانی می‌کردند. امیرالمؤمنین عمری کشاورزی کرد، همه‌ی اموالش را وقف کرد. بهترین امدادرسانی وقف است. گاهی امدادرسانی لحظه‌ای است. گاهی دائمی است. گاهی امداد فنی و حرفه‌ای است. می‌گویند: هرکسی را دوست نداری ماهی به او بده. به او ماهی بده بخورد. هرکسی را دوست نداری این رقمی کمکش کن. برای امداد رسانی ماهی به او بده. هرکسی را دوست داری، تور به او بده که خودش ماهی بگیرد. هرکسی را خیلی خیلی دوست داری، تور بافی یاد او بده. همینکه ما بتوانیم به یک جوان بیکار کار بدهیم، یک دختر را خیاط کنیم. یک پسر را مکانیک کنیم. امداد رسانی دائمی، نه امدادرسانی که حالا خرما بدهیم، چادر بدهیم. این یک امداد رسانی واجب است و لحظه‌ای. امداد رسانی دائمی! پولت را از بانک بیرون بکش به ده نفر وام بده. برای آنها ایجاد شغل بکن. ذوالقرنین خدا تعریفش را کرده است، امداد رسانی کرده است. حدیث داریم اگر کسی مشکل مسلمانی را حل کند، از ده تا حج مستحبی ثوابش بیشتر است. حدیث داریم قدم که برای کمک به مردم برمی‌داری انگار در سعی صفا و مروه راه می‌روی.
قرآن به امدادرسانی سفارش کرده است. «وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِر» (مائده/2) امداد گاهی موقت است، گاهی دائمی است. امدادهای هنری، امدادهای فنی، امدادهای عاطفی، امدادهای دائمی، امدادهای دراز مدت، حتی کمک به حیوان، کمک به انسان، من راجع به نحوه‌ی امداد باز هم حرف دارم. یک بحثی دارم که چطور قرآن می‌گوید: حضرت موسی به دو سه بزغاله آب داد خدا تعریف او را می‌کند. اما ممکن است ما به هفتاد میلیون آب و برق و گاز و انرژی بدهیم، خدا از ما تعریف نمی‌کند. چرا امدادهای... چه امدادهایی را خدا می‌خواهد؟ یک چیزی در قرآن است. بیست لطیفه در آن است. انشاءالله من در جلسه‌ی بعد می‌گویم.
خدایا کشور ما و همه‌ی ما... ضمناً امداد رسانی فقط برای مسلمان‌ها نیست. برای غیر مسلمان‌ها هم نیست باید به همه کمک کرد. حضرت ابراهیم یک دعا برای مؤمنین کرد. خدا گفت: این دعا را مستجاب نمی‌کنم. ابراهیم گفت: خدایا به مؤمنین رزق بده. خدا فرمود: این دعا را مستجاب نمی‌کنم. یعنی چه به مؤمنین رزق بده؟ چه مؤمن، چه کافر! من به همه رزق می‌دهم. آیه‌اش را بخوانم. «وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَن‏» (بقره/126) «مَنْ آمَن‏» یعنی چه؟ کسی که ایمان دارد، «وَ ارْزُقْ» رزقش بده. خدا فرمود: این چه دعایی است می‌کنی؟ «وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُه‏» (بقره/126) من کافر هم باشد رزقش می‌دهم. حساب مؤمن و قیامت برای قیامت است. مؤمن و کافر!در دنیا کافر هم باید نان بخورد و آب و برق و گاز داشته باشد. این چه دعایی است که ما به مؤمنین... باید به آنهایی که می‌گفتند: نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران! غزه و لبنان که مسلمان هستند. ما اگر انسانی هرجای کره‌ی زمین گرسنه بود باید کمکش کنیم. در کمک، اسلام مطرح نیست. انسان مطرح است. کمک‌رسانی برای انسان‌هاست، نه برای مسلمین. از بدترین شعارهایی که در ایران داده شد که هیچ‌ مبنای عقلی و دینی ندارد، همین نه غزه و نه لبنان... اینها خیلی گول خوردند که این شعار را دادند. حالا دیگر انشاءالله بیدار می‌شوند. قرآن می‌گوید: «وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُه‏» ابراهیم گفت: به مؤمنین رزق بده. خدا فرمود: ابدا! به کافرین هم رزق می‌دهم. پس امداد رسانی برای همه‌ی بشر است. این یک مورد. انواعی دارد. موقت، دائمی، درازمدت، به حیوان، به انسان، فنی، هنری، علمی، حالا نحوه‌ی امداد را در جلسه‌ی بعد می‌گویم.
خدایا کشور ما را و همه‌ی دنیا را از همه‌ی خطرها حفظ کن. اگر عوامل بی خردی ما است، جلوی سیل خانه می‌سازیم. امور فنی را دقت نمی‌کنیم. مهندس ناظر پول می‌گیرد و نظارت انجام نمی‌دهد. مصالح نامربوط تولید می‌کنیم. کار را به کارشناس نمی‌دهیم. خدایا هر بی‌خردی در ما است برطرف بفرما. اگر بلاها وسیله‌ی آزمایش ما است، خدایا صبری به ما بده که در بلاها دین فروشی نکنیم. توفیق امداد خالصانه که هم نجات امت در دنیا در آن باشد، هم برای ما ذخیره‌ی قیامت باشد. اینگونه امداد را توفیقش را به همه‌ی ما مرحمت بفرما. 

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

«سؤالات مسابقه»

1- از نظر قرآن، چه چیزی مانع زلزله دائمی زمین است؟
1) دریاها
2) جنگل‌ها
3) کوه‌ها
2- قرآن در آیه‌ی 30 سوره‌ی شوری، منشأ مصیبت‌ها را چه می‌داند؟
1) آزمایش الهی
2) عملکرد انسان‌ها
3) طبیعت جهان
3- بر اساس قرآن، عامل نزول برکات الهی چیست؟
1) ایمان و تقوا
2) توبه و استغفار
3) هر دو مورد
4- در آیه‌ی 65 سوره‌ی انعام، چه چیزی عذاب الهی شمرده شده است؟
1) تفرقه میان مردم
2) جدایی مردم از دانشمندان
3) جدایی میان همسران
5- از نظر قرآن، امدادرسانی به آسیب‌دیدگان، برابر چه کاری است؟
1) زنده کردن یک انسان
2) زنده کردن هزار انسان
3) زنده کردن جامعه انسانی

سیمای جاهلیت در قرآن
تاریخ پخش:  28/11/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

چون بحث در هفته‌ی وحدت که مربوط به میلاد پیغمبر اسلام است پخش می‌شود، یک نگاهی بکنیم به اینکه پیغمبر ما چه کرده است. سیمای جاهلیت در قرآن و نهج‌البلاغه.
اول اینکه پیغمبر مردم را از جهل به علم، از تفرقه به وحدت، از توّحش به تمدّن، از بت به خداپرستی، از قتل به برادری، دعوت کرد.
1- وحدت و برادری در پرتو اسلام
قرآن می‌فرماید: «کُنْتُمْ أَعْداء» شما تشنه‌ی خون همدیگر بودید. «کُنْتُمْ عَلى‏ شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّار» (آل‌عمران/103) لب گودی و دره‌ی آتش بودید، «فَأَنْقَذَکُمْ» شما را نجات داد. «کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُم‏» (آل‌عمران/103) قلب‌هایتان را به هم نزدیک کرد، «فَأَصْبَحْتُم‏ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً» (آل‌عمران/103) وحدت عامل اخوت است. نعمت اتحاد بزرگترین نعمت‌های الهی است. تفرقه پرتگاه و گودال آتش است. دو تا قبیله بودند، اوس و خزرج! 120 سال اینها با هم دعوا داشتند. خداوند اینها را به هم جوش داد. از تفرقه به وحدت! دیگر چه کرد؟
ارث در جاهلیت! زن‌ها و یتیم‌ها را از ارث محروم می‌دانستند. یعنی اگر کسی می‌مرد به زن ارث نمی‌دادند. به یتیم ارث نمی‌دادند. خودشان چپاول می‌کردند. قرآن می‌فرماید: «وَ تَأْکُلُونَ التُّراثَ أَکْلاً لَمًّا» (فجر/19) ارث را می‌بلعیدید، همه را یکجا جمع می‌کردید و قورت می‌دادید، بدون اینکه ببینید حق چه کسی چقدر است؟ شما نگاه کنید، چپاول حق زن، چپاول حق یتیم، رسید به جایی که شاگرد مکتب اسلام حضرت امام به قول یکی از علمای ایران، می‌گفت: آمد در سالن نماز بخواند، دید پشت در کفش است، گفت: بگویید: فرادی بخوانند. گفتیم: چرا؟ گفت: منتظر جماعت هستند، من خواسته باشم، بیایم باید پایم را روی کفش مردم بگذارم. و من پایم را روی کفش مردم نمی‌گذارم. گفتند: آقا کفش‌ها را کنار می‌زنیم. بفرمایید! فرمود: کفش‌ها را کنار بزنید که من بیایم جماعت بخوانم، وقتی برمی‌گردند باید دنبال لنگه کفششان بگردند. وقت مردم تلف می‌شود. بگویید: فرادی بخوانند. یعنی از نماز جماعت می‌گذرد، برای اینکه حق کسی ضایع نشود.
حتی صدای بلندگوی مسجد قرآن می‌گوید: «ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَة» (اعراف/55) دعا می‌کنید، یواش دعا کنید، بعد می‌فرماید که: «وَ لا تَعْتَدُوا» یعنی در دعا کردن تن صدایتان را بلند نکنید. من می‌خواهم مناجات کنم. مناجات کن! چرا پشت بلندگو؟ فقط در اذان ما اجازه داریم صدایمان بلند شود. ولو همسایه‌ها هم بیدار شدند طوری نیست. اذان، آن هم آدم خوش صدا.  قبل از اذان به اسم مناجات، به اسم قرآن، به اسم هیئت، عزاداری، با هیچ اسمی نمی‌شود مردم را از خواب بیدار کرد.
2- ارث زنان در دوران جاهلیت
به زن‌ها ارث نمی‌دادند. به یتیم‌ها ارث نمی‌دادند، «کلاََّ  بَل لَّا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ،وَ لَا تحََضُّونَ عَلىَ‏ طَعَامِ الْمِسْکِینِ،وَ تَأْکُلُونَ الترَُّاثَ أَکْلًا لَّمًّا» (فجر/17-19) خوب «أَکْلًا لَّمًّا»، «لمًّا» یعنی ضمیمه کردن چیزی به چیزی. یعنی همه را با هم قورت می‌دادند. یعنی حق و ناحق را با هم می‌خوردند. یعنی در درآمدهای خود باید دقت کنیم. هر نانی خوردنی نیست. هر پولی تصرف کردنی نیست.
قرآن یک آیه دارد می‌گوید: اگر افراد مشرک آمدند برای مسجد پول بدهند، پول آنها را قبول نکن. گاهی وقت‌ها براساس دروغ ما یک کار خیر می‌کنیم. مثلاً یک قانونی است که اگر منطقه‌ای، روستایی، شهری زکات داد. دولت هم برای تشویق همان مقداری که مردم زکات دادند، همان مقدار رویش بگذارد خرج همان روستا کنند. بعضی از این قانون سوء استفاده کردند. دروغ گفتند. یعنی چه؟ مثلاً می‌خواستند یک حسینیه بسازند، گفتند: آقا این بیست میلیون زکات است. دولت هم گفت: پس بیست میلیون هم من رویش می‌گذارم. چهل میلیون شد. چهل میلیون را حسینیه ساختند و حال آنکه اصلاً در آن منطقه زکات وجود ندارد، یعنی نه گندمی بود، نه جویی بود، نه خرمایی، نه شتری، نه گوسفندی، نه گاوی! منطقه منطقه‌ی زکاتی نبود. به دروغ گفت: زکات که بیست میلیون از دولت بگیرد، یعنی حسینیه براساس دروغ! مسجد براساس دروغ! راه و جاده و کتابخانه براساس دروغ! البته من نمی‌گویم، همه. اما یکی هم نباید باشد. «لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى‏» (توبه/108) آن مسجدی که پایه‌هایش براساس تقوا است «أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ» (توبه/108) حق داری در آن نماز بخوانی. ممکن است کسی بگوید: من می‌خواهم با این پول کار خیر بکنم، این پول قابل نیست. نباید بگیریم.
پس سیمای پس از جاهلیت را بنویسم.
1- حل اختلافات 120 ساله‌ی قبایل
2- محروم نکردن زنان و یتیمان از ارث
3- افرادی خود زن را به ارث می‌بردند. مثلاً زن هم مثل قالیچه می‌ماند. مثل پول می‌ماند. یکی از خرافات زمان جاهلیت بود. الآن هم خرافه زیاد است. در روشنفکر‌ها خرافه است. در هیئت‌ها، در روستاها، در شهرها، در دانشگاه‌ها، در حوزه‌ها، در مسجدها، هنوز هم... هرچیزی که در متن قرآن و روایات معتبر نباشد، و هرچیزی که فتوای مراجع پای آن نباشد خرافه است.
3- دوری از سلیقه‌های فردی در امور دینی
ما نمی‌توانیم دینمان را سلیقه‌ای انجام دهیم. حالا من خوشم آمده اینطور کنم. همان که گفتند. اگر گفتند: این را یکبار بگو، مثلاً در دعای کمیل می‌گوید: «ظَلَمتُ نَفسی» شما هی بگو: «ظَلَمتُ نَفسی»، «ظَلَمتُ نَفسی»، «ظَلَمتُ نَفسی»، تو می‌خواهی خودت بگویی، بگو. ده بار بگو. اما اگر دعا می‌خوانی، دعا یکبار بیشتر نگفت. اگر بنا بود بیشتر بگوید، خوب خودش می‌گفت.گاهی ده بار به ما گفتند بگویید: «یا رب، یا رب، یا رب» خودش گفته: ده بار بگو. چشم! اگر گفتند: سی و چهار متری گنج است، شما بگو: حالا چرا سی و چهار متر؟ یک مرتبه بگو: سی و پنج متر! خوب بکنی به گنج نمی‌رسی. در طب آمپول را اگر در رگ بزنی، مفید است. حالا یک میلی‌متر آن طرف رگ بزنی، شفا که نمی‌دهد دردش را هم بیشتر می‌کند. دستور را باید همانطور که گفتند عمل کنیم. می‌گوید: این قرص را بعد از غذا بخور. قبل از غذا بخوری اثر بد دارد. این قرص را بین دو غذایت بخور. فاصله‌ی این قرص با قرص بعدی باید چهار ساعت باشد. پنج ساعت باشد اثرش را از دست می‌دهد. سه ساعت هم باشد از دست می‌دهد. این هستی فرمول دارد. هم طبیعتش فرمول دارد. هم دینش فرمول دارد. نمی‌شود سلیقه‌ای انجام داد.
ما گاهی وقت‌ها یک کاری را می‌کنیم نمی‌دانیم ریشه‌اش کجاست. مثل اینکه مثلاً به سه امام سلام می‌کنیم. من نفهمیدم این کجاست. در جلسات اول رو به قبله می‌ایستیم، «السلام علیک یا اباعبدالله» بسیار خوب! بعد سمت مشهد «السلام علیک یا علی‌بن موسی الرضا»، دو مرتبه سمت قبله برای امام زمان «السلام علیک یا مهدی یا بقیة الله» ببینم مگر ما چهارده تا معصوم نداریم؟ چرا شما به سه تا سلام می‌کنی؟ اگر درجه‌بندی است خوب مقام پیغمبر از امام حسین که بالاتر است. مقام امیرالمؤمنین و فاطمه‌ی زهرا از امام رضا و امام حسین که بالاتر است. اگر پدر و پسری حساب می‌کنی، که موسی‌بن جعفر پدر امام رضا است. روی چه مبنایی شما فقط به سه امام سلام می‌کنی؟
دیروز در سازمان تبلیغات جلسه‌ای بود. سران هیئت‌های مذهبی آمدند. گفتم: وقتی سلام می‌دهیم به چهارده معصوم سلام کنیم ولی خلاصه، که خیلی طول نکشد. به این صورت: «السلام علیک یا رسول الله، السلام علیک یا امیرالمؤمنین، السلام علیک یا فاطمه، السلام علیک یا حسن‌بن علی، السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین» یکی یکی امام‌ها را سلام بدهیم تا آخر «السلام علیک یا مهدی و رحمة الله و برکاته» زمان کمتر ولی به چهارده امام سلام کنیم. نباید گزینشی باشد.
ما هرکاری می‌کنیم دلیل می‌خواهد. امام رضا فرمود: لب من که تکان می‌خورد، یک چیزی می‌گوید. از من بپرسید این حدیثی که خواندی به چه دلیل؟ تا من بگویم حدیث‌های من ریشه‌اش در قرآن است. یعنی چه؟ یعنی آنچه ما اهلبیت می‌گوییم، این ریشه‌اش در قرآن است. از خودمان نمی‌گوییم. امام رضا می‌گوید: حرف‌های من باید ریشه در قرآن داشته باشد. ما هم باید حرف‌هایمان ریشه داشته باشد. یا در قرآن یا در روایات یا در فتوای مراجع!
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» ای مؤمنین! «لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ کَرْها» (نساء/19) خانم‌ها را به ارث نبرید. حالا در تفاسیر دو تا معنا شده است. یا خود خانم را به ارث می‌بردند، می‌گفتند: این قالیچه برای تو، این خانم هم برای ما. زن را هم مثل قالیچه تقسیم می‌کردند که توهین به زن بود. یا اینکه نمی‌خواست با زنش زندگی کند، منتهی چون می‌دید زن پولدار است، می‌گفت: حالا یک مدتی با او زندگی کنیم، بلکه بمیرد، ارث ببریم. یعنی به خاطر ارثش...
به یک کسی گفتند: سینما فیلم چه بود؟ گفت: من نمی‌دانم چه بود. گفتند: پس چرا رفتی؟ گفت: من یکجای تاریک می‌خواستم دیدم آنجا تاریکی است، رفتم از تاریکی استفاده کنم. کار به فیلمش ندارم. بعضی‌ها نمی‌خواهند با زن زندگی کنند. فقط می‌بینند زن پولدار است، می‌گویند: حالا با او زندگی کنیم، برای اینکه از پدر زن یک خیری ببینیم.یا زن بمیرد، ارثش را به ما بدهد. یا پدرش بمیرد، سهم زن را بگیریم. می‌گوید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» پیغمبر چه کرد؟ «لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ کَرْها»
4- حقوق زن در اسلام
اسلام خیلی به گردن زن‌ها حق دارد. خیلی! به گردن همه حق دارد، به گردن زنها بیشتر حق دارد. اگر ما بدانیم، اگر دخترهای ما، زن‌های ما بدانند که پیغمبر چه عزتی به این خانم‌ها داده، «وَ لِلنِّساءِ نَصیب‏» (نساء/7) آیه‌ی قرآن است. «نساء» یعنی خانم‌ها «نصیب» دارند. زنها حق دارند. حق رأی دارند. حق تحصیل دارند. حق مشورت دارند. حق انتخاب دارند. هیچ پدری حق ندارد دامادی را به دختر تحمیل کند. باید خود دختر انتخاب کند. حق درآمد دارند. می‌شود زن میلیاردر باشد. کسی نباید بگوید: پولت را به من بده. زن مالک است. حق مالکیت دارد. تمام حقوقی که مرد دارد، زن هم دارد. یکجاهایی ممکن است اسلام از زن‌ها کم کرده. ولی آن هم حکیمانه است. من این را چند بار گفتم. منتهی یک چیزی را خواسته باشی تمام دخترهای ایران بفهمند، باید چند بار در چند نوبت آدم بگوید، تا هر نوبتی یکی دو میلیون، پنج میلیون، کمتر بیشتر بشنوند، تا همه فهمیده باشند.
5- حکمت نصف بودن ارث و دیه‌ی زن
مثلاً می‌گویند: چرا ارث زن نصف است؟ ببینید خانم! فرض کنید کره‌ی زمین سی تومان پول دارد. بیست تومانش را به پسرها می‌دهیم، ده تومانش را به دخترها می‌دهیم. اینجا ممکن است دختر خانم بگوید: چرا ارث ما نصف است؟ اسلام چه می‌گوید؟ می‌گوید: دختر خانم ده تومان که داری هیچ خرجی به گردن تو نیست. این ده تومان را برو پس‌انداز کن. بعد به دخترها می‌گوید: برو با این پسر ازدواج کن، این دختر از اینجا پاک می‌شود و می‌رود کنار پسر ازدواج می‌کند. پسر بیست تومان داشت، این بیست تومان وارد زندگی هردو می‌شود. یا خانه می‌خرد، یا فرش می‌خرد، یا ماشین می‌خرد، نمی‌دانم هرچه... این پول را وارد زندگی می‌کند، دختر خانمی که با این پسر ازدواج کرده، از این بیست تومان ده تومان هُش می‌کشد.ده تومان هم یواشکی دارد. اسمش ده تومان است، منتهی ده تومانی که خرج ندارد. مثل اینکه مثلاً می‌گویند: یکی پنجاه لیتر بنزین دارد و دیگری صد لیتر بنزین. منتهی می‌گویند: برو پنجاه لیترت را پنهان کن، سوار آن ماشین شو که صد لیتر دارد.
یک مورد دیگر مثلاً می‌گویند چرا اگر کسی مردی را بکشد، صد تا شتر دیه دارد؟ زن را بکشد پنجاه شتر؟ نصفش را من می‌گویم، نصفش را شما بگویید... مگر خون مرد رنگین‌تر است؟ این هم به نفع زن است. چرا؟ اگر کسی زن من را بکشد، پنجاه تا شتر به من می‌دهند. یعنی یک کیسه‌ام پر از پول می‌شود. اما اگر کسی من را بکشد، تمام کیسه‌های خانم من پر از پول می‌شود. چون پول صد تا شتر را در جیبش می‌کنند. اگر خانم من را کسی بکشد، یک جیب من پر از پول می‌شود چون پنجاه تا شتر است. اما اگر کسی من را بکشد، پول صد تا شتر را به او می‌دهند. خوب این به نفع زن است. زن‌ها نمی‌فهمند! (خنده حضار) به نفعش است. این هم یک مسأله.
یکجا می‌گویند: چرا دخترها نه سالگی نماز می‌خوانند، پسرها پانزده سالگی؟ می‌گوییم: بین نه سال، پانزده سال، خوب... این هم ماجرایش این است. دختر خانم‌ها از دوازده سالگی تا پنجاه دو دو سالگی. البته میانگین من می‌گویم. میانگین چقدر می‌شود؟ از دوازده سالگی دخترها در ماه هفت روز، هشت روز، نمی‌توانند نماز بخوانند. یا هفت روز، یا شش روز، یا پنج روز. یک چهارم ماه را نماز نمی‌خوانند. از دوازده سالگی شروع می‌شود، تا 52 سالگی. چند سال می‌شود؟ چهل سال! چهل سال، یک چهارمش چقدر می‌شود؟ ده سال. خانم‌ها ده سال از نماز محروم هستند. یعنی هر ماهی پنج شش روز، شش هفت روز، هفت هشت روز. یک چهارم عمرشان نماز نباید بخوانند. یعنی از دوازده سالگی که آن مسأله شروع می‌شود تا پنجاه و دو سالگی. چهل سال هست. یک چهارم چهل سال، ده سال نماز نمی‌خوانند. اسلام گفته: دختر خانم ده سال نمی‌توانی نماز بخوانی. اما شش سال زودتر نماز را شروع کن. مثل ماشینی که با سرعت صدو چهل می‌رود، یک ماشین با سرعت صد و بیست می‌رود. به صد و بیست می‌گوییم: شما یک ربع زودتر حرکت کن. دختر شش سال زودتر نماز را شروع می‌کند. چهار سال هم البته میانگین‌ها، حالا یک زن زودتر بمیرد، تصادف است. معمولاً میانگین روی کره‌ی زمین، کار به ایران هم ندارم. در دنیا میانگین عمر زن‌ها چهار سال بیش از مردها است. یعنی آدم قبرستان که می‌رود زن‌ها سر قبر شوهرهایشان نشستند. (خنده حضار) میانگین چهار سال عمر زن‌ها بیشتر است. چهار سال بعد از شوهرش زنده است. شش سال هم زودتر شروع می‌کند، شش سال زودتر یعنی از نه سالگی تا پانزده سالگی می‌شود شش سال، شش سال زودتر نماز را شروع کن. چهار سال هم بعداً اضافه کن، شوهرت مرده است. شش سال و چهار سال ده سال، با آن ده سال چه؟ اسلام همه‌ی دستوراتش حکیمانه است. من یکوقت گفتم انسان انسانی را بکشد صد تا شتر. هر عضوی هم که جفت است، صد تا شتر. یعنی دو تا دست صد تا شتر. یک دست پنجاه تا. دو تا ابرو صد تا، یکی پنجاه تا. دو تا چشم صد تا، یکی پنجاه تا. دو تا گوش صد تا، دو تا کلیه، دو تا پا، هر عضوی که جفت است، جفتش را ببری صد تا شتر، یعنی پول یک انسان کامل، انسان کامل صد تا شتر. عضوهایی هم که جفت هستند، صد تا شتر است. یکی پنجاه تا! به لب که می‌رسد می‌گوید: لب بالا چهل تا شتر، لب پایین شصت تا. می‌گویند: اِ... خوب لب هم که جف است. چرا این جفت مثل باقی جفت‌ها نیست؟ که دو تا صد تا، یکی پنجاه تا! می‌گوید: خوب بین لب پایین و بالا را ببری، لب بالا را ببری، دندان‌ها پیدا می‌شود. اگر لب پایین را ببری، هم دندان‌ها پیدا می‌شود و هم نمی‌توانی آب بخوری. هی آب‌ها پایین می‌ریزد. یعنی ضربه به لب پایین بیش از لب بالا است. چون ضربه بیشتر است، لب بالا چهل تا، لب پایین... چه دارم می‌گویم؟ می‌خواهم بگویم: اسلام دستوراتش یک حکمتی دارد. گفته: خانم حجاب داشته باش. خودت را حراج نکن! کسی حق دارد به تو نگاه کند که خرجی تو را بدهد. هرکس خرج تو را داد، به تو نگاه کند. مردم الکی مفت ببینند. مگر حراجی است؟ مفت کسی نباید ما را ببیند. من خودم را می‌پوشانم خودم را نشان کسی نمی‌دهم. به نفع است. یعنی ارزش تو است. حجاب ارزش است. حجاب یعنی من نرخ دارم. اینطور نیست که الکی مثل حلوای نذری هرکسی آمد یک انگشت بخورد، اینطور که نیست. (خنده حضار) من حلوای نذری نیستم. من یک انسانی هستم، اگر کسی از من لذت ببرد، باید نوکر من هم باشد. صبح تا شب باید جان بکند، آب و گاز و خانه و زندگی... زندگی من را تأمین کند. همینطور کنار خیابان من خودم را آرایش کنم، مردم من را الکی ببینند. خوب اینکه حراجی است. حراج شدن عزت زن نیست، حجاب عزت زن است. اسلام خیلی به گردن همه حق دارد، به گردن زنها بیشتر.
6- سوء استفاده از زنان در دوران جاهلیت
خوب سراغ زمان جاهلیت برویم. عرض کنم به حضور شما «وَ لِلنِّساءِ نَصیب‏» کسی حق ندارد افراد تحت امرش را به فساد دستور بدهد. «وَ لا تُکْرِهُوا فَتَیاتِکُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنا» (نور/33) افرادی بودند که با کمال تأسف مثل بعضی از مجرمینی که گاهی آدم می‌شنود، مثلاً از بچه‌ی کوچکش، از دخترش، از پسرش، از همسرش سوء استفاده می‌کند، برای اینکه مثلاً به مواد برسد. یا به فلان خلاف برسد. اصلاً دخترش را زنش را به یدک می‌کشد برای اینکه مثلاً یکجایی بتواند از آن... می‌گوید: کسی حق ندارد دخترش را، کنیزش را، به کار حرام وادار کند برای اینکه مثلاً «لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَیاةِ الدُّنْیا» (نور/33) من زبانم در تلویزیون بسته است بگویم. اجمالاً کلی می‌گویم. افرادی در زمان جاهلیت بودند، بچه‌هایشان را، کنیزشان را، افراد تحت امرشان را وادار به خلافکاری می‌کردند که به پول برسند. افرادی هستند مثلاً سه تا بچه دارد، هر بچه‌اش را سر یک چهارراه می‌گذارد، یکی کبریت می‌فروشد، یکی آدامس، یکی شیشه پاک می‌کند. همه‌ی بچه‌هایش را پخش می‌کند به گدایی، که آخر شب یک پولی گیرش بیاید. می‌گوید: چرا چنین می‌کنید؟ بچه امانت است. چرا از افراد تحت امرتان سوء استفاده می‌کنید؟ اصلاً من دخترم را خانه‌ی شما خیاطی فرستادم. چرا به او می‌گویید: اتاق را جارو کن؟ بچه‌ام را فرستادم مکانیکی یاد بگیرد. چرا به او می‌گویی: برو ظرف‌ها را بشوی؟ اگر کسی تحت امر شماست، برای یک کار دیگر، شما به کار دیگر وادار می‌کنی. ممنوع!
بت پرستی! «وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُب‏» (مائده/3) در جاهلیت دو رقم بت داشتیم. بت‌هایی که شکل داشت، مثل مجسمه چشم و ابرو و گردن و دست و پا. بت‌هایی که شکل داشت، اینها را «اصنام» می‌گفتند. «صنم» بت! بت‌هایی که نه، سنگ خالی بود. اینها را «نُصُب» می‌گفتند. می‌آمدند گوسفندشان را قربان این سنگ‌ها می‌کردند و خونش را به این سنگ‌ها می‌مالیدند. گوشتش حرام است. «وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُب‏»...
7- آثار طبیعی گناه در فرد و جامعه
یک سری از گناهان را علنی انجام می‌دهند. الآن در اروپا هم اینطور است. در آمریکا هم اینطور است. می‌گوید: اگر زن و مردی توافق کردند زنا کردند، مشکلی نیست. اگر تجاوز به عنف شد، مشکل است. یعنی اگر هردو راضی بودند، حرام خدا حلال می‌شود؟ در غرب چه تفکری است؟ که اگر دو نفر راضی بودند دیگر گناه بی‌گناه! چه اشکالی است؟ چه تفکری است؟ اگر دو نفر ناراضی بودند، حرام می‌شود؟ اگر دو نفر راضی بودند، حرام خدا حلال می‌شود؟ اثرات گناه سر جایش است. مثلاً سیگار تلخ است. حالا بنده راضی هستم، سیگار تلخ را به دوستم می‌دهم. او هم سیگار تلخ... اگر دو نفر راضی بودند سیگار تلخ به هم دادند، این سیگار شیرین می‌شود؟ دیگر دودش برای ریه ضرر ندارد؟ تنگی سینه نمی‌آورد؟ هرکس می‌خواهد سیگار بکشد، اسکناس آتش بزند. چون اگر اسکناس آتش بزنی، پولت از بین رفته است. اما اگر اسکناس را دادی، سیگار خریدی، سیگار آتش زدی، هم پول رفته هم ریه‌ات رفته. چطور ما حاضر نیستیم اسکناس را آتش بزنیم؟ ولی حاضر هستیم دو برابر اسکناس آتش زدن ظلم کنیم. این پول را می‌دهیم سیگار می‌شود، سیگار تبدیل به دود می‌شود. یعنی یک واسطه اضافه می‌کنیم در عوض به جای اینکه اسکناس آتش بگیرد، هم اسکناس رفت، هم ریه‌مان رفت. حالا اگر توافق کنیم دیگر ریه سالم است؟ با توافق که مشکل حل نمی‌شود.
اگر بنده یک شرابی را بخورم. فکر کردم آب است خوردم. مست نمی‌شوم؟ شما اگر دست روی سیم برق گذاشتی، نمی‌دانی برق است. برق تو را نمی‌گیرد؟ آثار وضعی کار به علم و جهل ندارد. شما را برق می‌گیرد. چه بدانی سیم برق دارد، چه ندانی. شراب مست می‌کند، چه بدانی، چه ندانی. نمک شور می‌کند، حالا بگویی: آقا من نمی‌دانستم نمک است، فکر کردم شکر است. یعنی حقیقت اشیا با علم و جهل ما فرقی نمی‌کند. «قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَن‏» (اعراف/33) گناهان ظاهری، گناهان باطنی، ما خیلی‌وقت‌ها گناهان ظاهری را انجام نمی‌دهیم، می‌گوییم: پلیس است، بایست و ترمز کن. پلیس نیست. برو! ببینید ما کاری به قانون نداریم، کار داریم جریمه شویم یا نشویم. اگر از ترس جریمه خوب شدیم، این ارزش نیست. ارزش برای کسی است که تمدن و علم و انسانیت و انصافش...
خدا دکتر بهشتی را رحمت کند. یک شب ساعت دور و بر دوازده شب بود، ایشان یک ماشینی داشت، در آن نشست و ما هم مهمانش بودیم. پشت فرمان بود. جایی می‌رفتیم. رسید لب یک چهارراه ایستاد. گفتم: آقای بهشتی نصف شب است، هیچ سمتی ماشین نمی‌آید برو! گفت: قانون می‌گوید: باید بایستیم. گفتم: بابا شما که نظام شاهنشاهی را قبول نداری. گفتم: من نظام را قبول ندارم. اما نظم را قبول دارم. نظام را قبول ندارم اما نظم را قبول دارم.
یک گناهان مخفی، الآن اگر به ما بگویند: گناهکار کیه؟ می‌گوییم: من گناهی نکردم. نه آدم کشتم و نه از دیوار کسی بالا رفتم. اما در پادگان‌ها این غذاهایی که برای سربازها می‌پزند. خوب می‌پزند یا بد؟ اگر بد پختند جوری که سرباز تشخیص داد، که این ظرف غذا را کنار بگذارد برود نان بربری بخرد خالی بخورد، نان خالی بربری بهتر از این پلو و عدس است. این پیداست که مسئولین آشپزخانه و فرماندهانشان باید حواسشان را جمع کنند. اینها گناهان مخفی است. چاقو روی کسی نکشیدند اما همین پلو و عدسی که بد پختند، گناه است. خانمی که شیلنگ دست می‌گیرد آب اضافه مصرف می‌کند، گناه کرده است. گناه کبیره! اسراف گناه کبیره است. نمی‌دانم برایتان گفتم یا نگفتم؟ اگر هم گفتم یکبار دیگر می‌گویم.
یک گچی دست من بود، در برنامه تلویزیون روی تخته می‌نوشتم. یک گچ کوچک تقریباً به اندازه‌ی یک سانت، دو سانت! این گچ افتاد. من یک گچ دیگر برداشتم. یک بچه‌ی دبستانی نوشت: آقای قرائتی تو هم اسراف کردی! گچ افتاد خم شو گچ را بردار با باقی بنویس. بی‌اعتنایی کردی یک گچ نو برداشتی. پیداست تو هم اسراف می‌کنی. من گفتم: درست است. یک بچه‌ی ده ساله یک شیخ شصت و پنج ساله را نصیحت کرد. اگر هم من گوش ندادم پیداست متکبر هستم. باید بگویم: حق با تو است. تو درست می‌گویی. هیچ اشکالی ندارد یک سرباز جرأت کند برود به فرمانده بگوید: آقا این غذای شما...
حدود شاید بیست سال پیش بود. خانه‌مان در پادگان بود. یکشب یک سرباز یک غذا آورد گفت: حاج آقا! ببین این غذا را می‌توانی بخوری؟ من دیدم پیاز پخته است و آب زردچوبه! گفتم: گوشت ندارد. گفت: والله گوشت نداشت. گفتم: لپه ندارد؟ گفت: والله لپه نداشت. فقط آب و پیاز پخته و زردچوبه! گفتم: هرشب که اینطور نیست. حالا امشب اینطور است. گفت: بله امشب اینطور است. حالا خودت می‌توانی بخوری؟ دیدم نمی‌شود خورد! من کاسه‌ی آبگوشت را از این سرباز گرفتم و در خانه‌ی فرماندهی رفتم. ساعت تقریباً یازده شب بود. بنده‌ی خدا خوابیده بود. در را زدم، گفتم: یک سرباز این آبگوشت را آورده، و می‌گوید: این قابل خوردن است؟ آخر وقتی سرباز این غذا را خورد، فردا آخوند عقیدتی سیاسی سر کلاس می‌رود و می‌گوید: بحث امروز، بحث عدالت! (خنده حضار) این سرباز هم همه‌ی سلول‌های بدنش فحش می‌دهد. (خنده حضار) چون ببین وقتی آب پیاز خورد، آب پیاز دیگر بحث عدالت به آن نمی‌چسبد. کاشی وقتی می‌چسبد که پشتش سیمان باشد. کاشی روی کاهگل بند نمی‌شود. بحث عدالت روی آب زردچوبه بند نمی‌شود. لااقل آن شب‌هایی که غذای پادگان بد است، آن شب آقایان دیگر درس ندهند. (خنده حضار) عدالت!
امیرالمؤمنین خانمی را دید که دو تا بچه دارد. سه تا خرما دارد. یک خرما را به این داد، یک خرما را به دیگری داد. آن خرمای وسطی را خیلی با دقت نصف کرد. خیلی با دقت نصف کرد، نصف به این بدهد و نصف به او. حضرت امیر فرمود: خانم! تو به خاطر این روحیه‌ی عدالتی که داری اهل بهشت هستی که می‌خواهی بین بچه‌هایت... مادرها نباید بین بچه‌هایشان فرق بگذارند. با کمال تأسف بعضی پدر و مادرها یک بچه را بیشتر از باقی بچه‌ها دوست دارند. و از کتاب من لا یحضر حدیث بخوانم که اگر کسی بین بچه‌هایش فرق بگذارد حتی در ارث گناه کبیره کرده است. مثلاً بگوید: به این بچه دو میلیون بده، به آن بچه یک میلیون. گناه کبیره کرده است. ما پول آب نمی‌دهیم ولی شما شیر آب را که برای وضو باز کردی، ببند. این شیر را باز می‌کند، همانطور دست و صورت را می‌شوید و آب هم می‌رود. بابا خانه‌ی خودت هم باشد، این کار را می‌کنی؟ از اسراف!
8- دوری از تعصّب و لجاجت جاهلانه
تعصب، «حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّة» (فتح/26) تعصب، هم خوب داریم و هم بد. اگر روی حرف حق تعصب داشتی، این می‌شود غیرت دینی... روی منطق تعصب دارد. بگو: آقا دلیل من این است. چون دلیل من درست است، روی دلیلم مقاومت می‌کنم. این خوب است. تعصب به حق است. تعصبی که بد است این است که آدم حرف چرندی بزند، روی حرف چرندش هم پافشاری کند. اگر حرفت منطقی است، تعصب داشته باش. نگو: آقا تعصب نداشته باش، ول کن. نخیر تعصب دارم!
جاهلیت چند رقم داریم. «ظَنَّ الْجاهِلِیَّةِ» (آل‌عمران/154)،«تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّة» (احزاب/33)، «حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّة» قرآن می‌گوید: تفکر جاهلی، تبرج جاهلی، جلوه‌گری جاهلی، تعصب جاهلی. تفکر جاهلی، تعصب جاهلی، تبرج جاهلی. یعنی خودنمایی‌های جاهلی! چون تعصب باعث می‌شود که انسان حق را نپذیرد. در زمان جاهلیت روی بت تعصب داشتند. می‌گفتند: «اصْبِرُوا عَلى‏ آلِهَتِکُم‏» (ص/6) روی همین بت‌ها مقاومت کنید. «صَبَرْنا عَلَیْها» (فرقان/42) روی همین بتها مقاومت می‌کنیم. «وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ» (کافرون/3)
تقلید کورکورانه، اسلام می‌گوید: «قُلْ هاتُوا بُرْهانَکُمْ» (بقره/111) دلیل بیاورید. تقلید کورکورانه! چه کسی گفت: ما این کار را بکنیم؟ فکر می‌کنیم جامعه شناسی و روانشناسی آنهایی را که خارج هستند ما باید دوبله کنیم. فکر می‌کنیم مدیریت همان کتاب‌های غربی است. فکر می‌کنیم حقوق همان حقوقی است که باید از فرانسه بیاید. اسلام را نشناختیم. درباره‌ی حقوق، درباره‌ی مدیریت، درباره‌ی علوم انسانی، قرآن و روایات پر از مطلب است. منتهی به ما گفتند: مگر شما می‌فهمید؟ الآن نیروی هوایی، نیروی زمینی، ارتش، سپاه، وزارت دفاع، این ابتکاراتی که دارد، اصلاً زمان شاه می‌گفتند: تو نمی‌فهمی! اصلاً مگر ایرانی می‌فهمد؟ مگر ایرانی می‌شود؟ در این سی سال بعد از انقلاب معلوم شد ایرانی هم خوب می‌فهمد. هم خیلی... یکوقتی خلبان‌های ما را فقط آمریکا آموزش می‌داد. خلبان موفق آن کسی بود که آمریکایی باشد. بعد گفتند: پاکستانی، الآن به شکر خدا نیروی هوایی ما از صفر تا صد، یعنی تمام مراحل آموزش‌هایش ایرانی است و با همه‌ی خلبان‌های دنیا رقابت می‌کنند. این بود که به ما می‌گفتند: تحقیر شدیم. می‌گفتند: شما نمی‌فهمید.
خدایا، روح امام و شهدا که به ما یاد دادند می‌فهمیم، خوب هم می‌فهمیم، می‌توانیم، خوب هم می‌توانیم، قوی هستیم خوب هم قوی هستیم. عزیز هستیم، خوب هم عزیز هستیم. کسانی که این عزت و فهم را به ما تزریق کردند و ما را بیدار کردند، خدایا روحشان را از ما راضی و ما را پاسدار خون‌ها و خدماتشان قرار بده.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

«سؤالات مسابقه»

1- آیه‌ی 103 سوره‌ی آل عمران به کدام نعمت وجود پیامبر اشاره دارد؟
1) آزادی از کفر و شرک
2) ایجاد الفت و وحدت
3) برقراری حکومت و عدالت
2- بر اساس قرآن، شیوه‌ی دعا و مناجات باید چگونه باشد؟
1) با صدای آرام و آهسته
2) با صدای بلند و آهنگین
3) گاهی آرام و گاهی بلند
3- آیه 19 سوره‌ی فجر به کدام ویژگی دوران جاهلیت اشاره دارد؟
1) رباخواری
2) چپاول اموال مردم
3) خوردن ارث یتیمان
4- آیه‌ی 7 سوره‌ی نساء بر چه امری تأکید دارد؟
1) حقوق مالی مردان
2) حقوق مالی زنان
3) هر دو مورد
5- قرآن، در آیه‌ی 33 سوره‌ی احزاب، کدام ویژگی جاهلیت را مذمت می‌کند؟
1) جلوه‌گری جاهلی
2) تفکر جاهلی
3) تعصب جاهلی

 زندگی امام خمینی(ره) در سایه‌ی قرآن
تاریخ پخش:  21/11/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

 چون سی سال از انقلاب گذشته است و بعضی از جوان‌ها، که تشریف دارند، هنوز متولد نشده بودند. من یک گذری به وضع انقلاب داشته باشم، منتها چون معلم قرآن هستم، خواستم حرکت امام را در پرتو آیات قرآن بگویم و سی عنوان دارم. اگر هر عنوانی یک دقیقه طول بکشد، انشاء الله می‌توانم تمام بحثم را انجام بدهم.
به مناسبت بیست و دوم بهمن 89، موضوع بحثمان این است: حرکت امام در سایه‌ی قرآن، به مناسبت درسهایی از قرآن! 1- کودکی امام 2- طلبگی امام 3- حوزه‌ی علمیه 4- مدرّس شدن امام 5- مرجعیّت امام 6- آغاز مبارزه حالا این‌ها را بگویم.
1- شهادت پدر امام و یتیمی در دوران کودکی
اما کودکی امام! امام یتیم بود. در کودکی پدر بزرگوارش را شهید کردند. بچه‌های یتیم که پای تلویزیون هستید، بدانید: می‌شود انسان بابا بالای سرش نباشد، به بالاترین درجه هم برسد. کتابی چاپ شده است، یتیمانی که به بالاترین درجات رسیده‌اند. صدها یتیم در این کتاب آمده است که این‌ها یتیم بوده‌اند، گاهی احساس نکنید ما که فقیریم، ما که روستایی هستیم، من که کامپیوتر ندارم، من که...، من که...! قرآن یک آیه دارد، می‌گوید: دریا شور و شیرین دارد. «هذا عَذْبٌ فُراتٌ» این شیرین است. «وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ» (فرقان/53) «مِلْحٌ» می‌دانید یعنی چه؟ نمک! «مِلْحٌ أُجاجٌ» این آب نمک دارد، آن آب شیرین است. اما می‌گوید گیر نباشید که چه آبی شیرین است و چه آبی شور، اگر تو غوّاص باشی، در هر دو لؤلؤ و مرجان هست. تو اگر صیّاد باشی، در هر دو ماهی هست. تو اگر ناخدا باشی، در هر دو می‌توانی قایقرانی کنی، کشتیرانی کنی! یعنی چه؟ یعنی شرایط حرف اول را نمی‌زند. جوهر حرف اول را می‌زند. عرضه داری یا نه؟ اینقدر آدم داریم که کم کتاب دارد ولی چون عرضه دارد دانشمند شده است، و اینقدر آدم داریم که در کتابخانه‌ها، بین کامپیوترها، خبری جایی ...بگویید... نیست. هر جا من می‌گویم بگویید نصفش را... من رسم کلاسداری‌ام این است که نصف حرف‌هایم را می‌گذارم آن‌ها بزنند. این دو فایده دارد، یکی اینکه این وسط من یک نفسی می‌کشم، یکی هم اینکه احساس می‌کنم درس را مشارکتی انجام می‌دهیم. امکانات مهم هست، اما حرف اول را نمی‌زند. آن چیزی که حرف اول را می‌زند، جوهر انسانیت است. جوهر انسانیت است. امام یتیم بود ولی به کجا رسید! دوم «أَ لَمْ یَجِدْکَ یَتیماً فَآوى‏» (ضحی/6)
2- تلاش و هجرت امام برای تحصیل علم
طلبگی! یک آیه داریم در قرآن که توبیخ می‌کند، چرا کوچ نمی‌کنید؟ فقیه بشوید، مردم را هشدار بدهید، «فَلَوْ لا نَفَرَ» (توبه/122) آیه نفر به آن می‌گویند. «فَلَوْ لا نَفَرَ» چرا کوچ نمی‌کند از هر گروهی یک کسی برود؟ طلبگی! ایشان کوچ کرد، از خمین به اراک و از اراک به حوزه. حوزه‌ی قم کجاست؟ مصداق این آیه است! «فیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا» (توبه/108) بعضی کارها، خود کار ارزش دارد، بعضی کارها، علاقه‌ی به آن هم ارزش دارد. مثلاً علاقه‌ی به امیرالمؤمنین! حبّ امیرالمؤمنین! «یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا» دوست دارم خوب بشوم. همین خودش یک ارزش است. ولو آدم خوبی نیست، ولی خوب‌ها را دوست دارد. از طرفی یک سری گناه‌ها را تا گناه نکنی، گناه نیست. امّا راجع به آبروی مردم، می‌گوید اگر دوست هم داشته باشی آبروی کسی را بریزی، همین که دوست داری آبروی کسی را بریزی، دوست داشتنش گناه است. «یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَة فِی الَّذینَ آمَنُوا» (نور/19) دوست دارد آبروی مردم بریزد. اگر کسی خوشش بیاید، مثلاً یک عکسی دارد، تکثیر می‌کند، با موبایل اس‌ام‌اس می‌زند، فتوکپی می‌گیرد، نقل می‌کند... یک بار دیگر می‌گویم. کارهای ما عمل کردنش ثواب دارد، یا عقوبت و کیفر دارد. اما بعضی از گناهان عمل کردنش نیست، دوست داشتنش هم مهم است. دوست دارم آبروی کسی را بریزم. ولو با گفتن «سبحان الله». شما می‌آیی و می‌گویی: فلانی چه کرد و چه کرد! عجب! «سبحان الله»، «سبحان الله» یعنی باقی‌اش را بگو ببینیم. عجب! «لا اله الا الله» یعنی باقی‌اش را هم بده بیاید. همین «لا اله الا الله» گفتن گناه دارد. چون ظاهرش «لا اله الا الله» است، باطنش این است که دوست داری پرده بیش‌تر کنار برود بفهمی چه خبر است. «یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا» دوست دارند اینها پاک باشند.
در حوزه! کم کم امام مدرس شد. مسجدی است به نام مسجد سلماسی، در قم معروف است. سال‌ها امام در این مسجد که در گوشه‌ی قم بود، مسجد ساده، چه مطهری‌هایی را تربیت کرد. کم کم مرجع شد. قرآن یک آیه دارد به پیغمبرش می‌گوید. می‌گوید: «وَ رَفَعْنا لَکَ ذِکْرَکَ» (شرح/4) ما نام تو را گرامی داشتیم. عزت دست خداست. چهل و سه رادیو در زمان جنگ به امام جسارت می‌کردند. ولی عزت و ذلت به دست خداست. «اِلَهی بِیَدِکَ لَا بِیَدِ غَیْرِکَ زِیَادَتِی وَ نَقْصِی» (بحارالانوار/ج91/ص96) زیادی دست خداست، نقص هم دست خداست. همه خواستند یوسف را در چاه بیاندازند که یوسف محو بشود، یوسف عزیز شد. شاه گفت احدی عکس امام خمینی را چاپ نکند، هیچ مرجعی به اندازه امام خمینی عکسش چاپ نشد. در همه‌ی اسکناس‌ها هست. رضاشاه گفت: احدی فاتحه برای آشیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه‌ی علمیه‌ی قم نگیرد. هیچ مرجعی به اندازه‌ی آشیخ عبدالکریم حائری سر قبرش فاتحه نمی‌خوانند. زلیخا درها را بست، هیچ کس نفهمد، همه فهمیدند. خدا هست. اینطور نیست که اگر شما محاسبات را بکنی، خدا در محاسبات شما گیر کند.
یک بار ما در هواپیما بودیم، مهماندار گفت: تا چند لحظه‌ی دیگر هواپیما در فرودگاه می‌نشیند، به او گفتم: بگو انشاءالله! گفت: انشاءالله نمی‌خواهد، کامپیوتر نشان می‌دهد. گفتم: هواپیمایی که سقوط می‌کند، کامپیوتر ندارد؟ گفتم: پس اگر خدا بخواهد سقوط کند، هواپیما با کامپیوترش سقوط می‌کند. چون همه‌ی هواپیماهایی که سقوط می‌کند، آن‌ها هم کامپیوتر دارد، این نگاهش به کامپیوتر که خورد، دیگر از خدا غافل شد. نباید ما بگوییم حالا که چنین داریم و چنین داریم و چنین داریم... جنگ ما یک جنگی بود که محاسبات دنیایی در آن خیلی رنگ نداشت. اف14 و اف 16 و نیرو و قدرت‌های شرق و غرب و... همه یک سمت بودند، اراده‌ی خدا هم یک سمت بود. «وَ رَفَعْنا لَکَ ذِکْرَکَ»
3- مبارزه حضرت امام با طاغوت و شهامت در راه خدا
آغاز مبارزه! «اذْهَبْ إِلى‏ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‏» (طه/24) قرآن می‌گوید: موسی! باید به سراغ فرعون بروی. موسی که بود؟ چوپان بود. یک چوپان، رفت پهلوی کسی که ادعای خدایی می‌کند. چه با چه؟ «اذْهَبْ إِلى‏ فِرْعَوْنَ»‏، «فَإِنَّکَ بِأَعْیُنِنا» (طور/48) خدا ما را می‌بیند. «وَ لا تَنِیا فی» عربی‌هایی که می‌خوانم قرآن است. «وَ لا تَنِیا فی‏ ذِکْری» (طه/42) کوتاه نیایید. «اذْهَبْ إِلى‏ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‏» آخر مگر من چقدر جمعیت دارم؟ می‌فرماید: «إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئینَ» (حجر/95) ما تو را کفایت می‌کنیم. دنیا چه می‌گوید؟ هر چه می‌خواهد بگوید، بگوید. «یُجاهِدُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِم‏» (مائده/54) زیاد قرآن می‌خوانم به خاطر این است که می‌خواهم این حرکت امام از آغاز تا آخر که برمی‌گردد به ایران همه‌اش در سایه‌ی قرآن باشد، بحثش صد در صد قرآنی است. منتها خوب یک جوری من سعی می‌کنم خدا لطف کند روان بگویم که مثلاً یک بچه‌ی ده ساله، هشت ساله هم بفهمد.
شهامت! «لا یَخْشَوْنَ أَحَداً»، «الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً» (احزاب/39) «لا یَخْشَوْنَ أَحَداً» از احدی نترس، ما اگر امام را نمی‌دیدیم، می‌گفتیم: این آیه مصداق ندارد. آخر از احدی کسی نترسد؟ مگر می‌شود؟
یک چاقوکش تهران بود، می‌گفت: همه‌ی چاقوکش‌ها از من می‌ترسند، بعد می‌گفت: من از زنم می‌ترسم، بعد می‌گفت: زنم از سوسک می‌ترسد، مگر می‌شود کسی از احدی نترسد؟
«لا یَخْشَوْنَ أَحَداً» از احدی نترسد. من جوان بودم، شاید بیست و دو یا سه سالم بود، خودم از امام شنیدم، فرمود: والله در عمرم نترسیدم! «لا یَخْشَوْنَ أَحَداً»
زندان! وقتی تهدید به زندان شد، یوسف گفت: «رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ» (یوسف/33) خدایا زندان برای من بهتر است، از اینکه بیرون زندان باشم و گرفتار زلیخا بشوم. اگر بناست بیرون زندان باشم، رژیم شاهنشاهی را بپذیرم، زندان بهتر است. حضرت قاسم، پسر امام حسن مجتبی(ع) 13 ساله بود، در کربلا با عمویش بود. گفت: اگر رژیم بنی‌امیه بناست حکومت کند مرگ از عسل شیرین‌تر است. چه دانشکده‌ای است که فارغ‌التحصیلش این مقدار رشد کرده است؟ بچه‌ی 13 ساله تحلیل سیاسی دارد. می‌گوید: اگر رژیم، رژیم بنی‌امیه باشد، مرگ از عسل شیرین‌تر است. «رَبِّ السِّجْنُ» امام هم فرمود: من زندان می‌روم، «رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ»
4- مقاومت و پایداری امام در دوران تبعید به ترکیه و عراق
تبعید شد! قرآن درباره‌ی تبعید می‌گوید که مردان خدا «أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ» (آل‌عمران/195) از دیارشان، از خانه‌شان «أُخْرِجُوا» خارج کردند. یعنی این‌ها را آواره کردند. به ترکیه فرستادنش. اگر لیموترش گیرت آمد، از همان لیموترش لیمونات درست کن، به شرط این که جوهر داشته باشی. این‌هایی که عرضه دارند، از پوست پرتقال مربّا درست می‌کنند. از لیموترش... این‌ها که بی‌عرضه‌ها هستند پشت میز می‌نشینند و کاری هم از آن‌ها ساخته نیست. آدم‌های جوهردار منتظر میز و حکم نیستند.
من این را از حاج آقا مصطفی شنیدم. چون طلبه‌ی نجف بودم که امام ترکیه بودند، بعد امام نجف آمدند، ما یک مینی بوس گرفتیم و رفتیم به دیدن امام. رفتیم مسافرخانه‌ای که امام رفته بود. چون امام را از ترکیه آوردند بغداد پیاده کردند، رهایش کردند. گفتند آزادی هر جا برو! حاج آقا مصطفی تلفن زد به پسر آیت الله العظمی خویی که ما آمده‌ایم بغداد و حالا می‌رویم کاظمین، شما یک خانه‌ای برای ما اجاره کن، بیاییم نجف! تا این را ما شنیدیم، چند تا طلبه شدیم، ده پانزده تا، یک مینی بوس گرفتیم، رفتیم کاظمین، رفتیم مسافرخانه، گفتیم: آقا اینجا است؟ گفت: من وقتی فهیمیدم ایشان همان آیت الله خمینی است که در ایران قیام کرده است، دیدم زشت است که در مسافرخانه باشد، او را به خانه‌ی خودم بردم، حالا ما هنوز هم شک داریم، نمی‌دانیم راست است یا... گفتیم: برویم آقا را ببینیم! تقاضا کردیم، رفتیم خانه‌اش، رفت در اتاق، برگشت  گفت: خوابیده است. گفتم: ببین! با عمامه که نمی‌خوابد، برو عمامه‌اش را بردار و بیاور. اول ببینیم راست است یا دروغ! رفت آن اتاق عمامه‌ی امام را آورد و خوب خاطرمان جمع شد. چه شب لذیذی بود آن شب، ما تقریباً تا صبح نخوابیدیم. صبح رفتیم حرم امام کاظم(ع) و خدمت امام بودیم رفتیم سامرا! خدمت امام رفتیم کربلا، آمدیم نجف... حاج آقا مصطفی می‌گفت. این حرف را من از حاج آقا مصطفی شنیدم در کاظمین، فرمود: امام وقتی به ترکیه تبعید شد، بلند شد در اتاق پرده را کنار بزند، از نور استفاده کند، آن مأمور حکومت ترکیه آمد و گفت که شما نباید از نور بیرون استفاده کنید، لامپ را روشن کنید. پرده را کشید و اجازه نداد که امام از نور خورشید استفاده کند. امام در اتاقی که حق استفاده از نور را نداشت، یک دور تحریرالوسیله برای فقه نوشت.
امان از جوهر! جوهر که باشد، آدم با برگ درخت هم نماز می‌خواند، جوهر نباشد، بقچه‌ی سجادیه هم سه کیلو باشد، آدم نماز نمی‌خواند. جوهر باشد، آدم با مقوا خودش را باد می‌زند و مطالعه می‌کند. جوهر نباشد، آدم پای کولرگازی هم رفوزه می‌شود. ما مشکلمان... دنبال جوهر بگردیم. دنبال کامپیوتر نگردیم. امکانات، امکانات! هر چه امکانات بیش‌تر می‌شود، بی‌حالی هم بیش‌تر می‌شود در بعضی جاها. امام در اتاقی که نورخورشد... از نور خورشید ممنوع بود... «فَأْوُوا إِلَى الْکَهْفِ» (کهف/16) قرآن می‌گوید: اصحاب کهف در غار رفتند، اما «یُهَیِّئْ لَکُمْ مِنْ أَمْرِکُمْ مِرفَقاً»
خوب! یک سال و خورده‌ای ترکیه بود، ایشان را به نجف تبعید کردند.هدف چه بود؟ هدف این بود که در نجف اینقدر مرجع تقلید و علما هستند، دیگر حنای امام رنگی ندارد. این امام در ایران درخشیده است. آنجا برود در مراجع دیگر قاطی می‌شود و خیلی دیگر... مثل یک ماشینی که مثلاً می‌گویند: در این روستا این ماشین، ماشین قیمتی است. بیاید در تهران اینقدر ماشین گران در تهران هست که دیگر این جلوه نمی‌کند. می‌خواستند عزت ایشان را بشکنند. شد؟ اما اینطور شد؟
بنده درس یک استادی در نجف می‌رفتم که وقتی اسم امام را بردم، گفتند: بله! یک سید انقلابی! مثلاً در حد فرض کنید نواب صفوی(ره). همین استادی که این را به من گفت، که بله یک عالم، یک سید انقلابی است، می‌گفت: بله، ما قم که بودیم، دو تا روح الله پای درس آقای بروجردی بودند، یکی حاج آقا روح الله کمالوند، خرم آبادی، یکی هم حاج آقا روح الله خمینی، این دو تا روح الله بودند، از شاگردان برجسته‌ی مثلاً آقای بروجردی بودند، به عنوان یک مثلاً یک آدم برجسته و انقلابی، اما از همین آقا شنیدم، که وقتی امام را دید، درس امام را دید، آمد سر درس گفت، گفت هر کس سر درس هر مرجعی می‌رود، برود، اما یک درس هم باید درس امام باشد. امام چیز دیگر است. رفتند خاموشش کنند، گُل کرد. جوهر داشت.
زینب کبری(س) جوهر داشت. امام زین العابدین(ع) جوهر داشت. در کاخ یزید، کاری کرد زینب کبری(س) که زن یزید علیه یزید شد. امام زین العابدین(ع) در کاخ یزید در شام کاری کرد که پسر یزید علیه یزید  شد. در کنار خرابه جوری صحبت کرد، در مسجد جوری صحبت کرد، جوهر داشتند. این خبرنگاری که لنگه کفش به بوش پرتاب کرد، اسلحه‌اش خیلی قوی نبود، جگرش بالا بود، جوهر داشت. جوهر که داشته باشی، با لنگه کفش هم می‌شود دنیا را تکان داد. جوهر نداشته باشی...
بخشی از کارها، امکانات است، بخشی از کارها... من خیلی روی جوهر تکیه دارم، در دنیای آخوندی من دیدم در دنیای آخوندی، یک نفر مثل آیت الله مجتهدی تهران، تو کوچه و پس کوچه‌ها... مدرسه‌ی آقای مجتهدی تو کوچه پس کوچه‌هاست. ماشین مشکل آن‌جا می‌رود. تو کوچه‌های تنگ تهران، دو سه هزار تا طلبه‌ی فاضل می‌سازد. و آدم هم داریم، حوزه‌ی علمیه‌اش، چه لوستری، چه کاشی‌کاری‌ای، چه مناری، چه گنبدی، سی تا طلبه‌ی به درد بخور تربیت نکردند. حرف اول و آخر را اراده‌ی خدا و جوهر انسان می‌زند.
یک وقت خدای نکرده جسارت به حوزه‌ی نجف نشود. حوزه‌ی نجف روی چشم ما، ولی افرادی که در نجف امام را ندیده بودند و چون ندیده بودند شناختی هم نداشتند. وقتی دیدند موسی عصا را انداخت و اژدها شد، همه ایمان آوردند به موسی! «وَ أُلْقِیَ السَّحَرَةُ ساجِدینَ» (اعراف/120) وقتی درس امام در نجف شروع شد، همه‌ی آقایان تسلیم شدند. «آمَنَّا بِرَبِّ هارُونَ وَ مُوسى» (طه/70) حوزه‌ی نجف را زنده کرد. «دَعاکُمْ لِما یُحْییکُم‏» (انفال/24) یک آدم بدردبخور در یک روستا باشد...
زیارت حضرت امیر! 14 سال بود، سالی هم 356 روز! 14 تا 365 روز ببینید چقدر می‌شود. هر شب سر ساعت دقیق ایشان می‌رفت حرم، و هر شب زیارت جامعه می‌خواند. مرتب! «مَنِ اعْتَصَمَ بِکُمْ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللَّه»، «وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ» (آل‌عمران/101)
5- نقش یاران حضرت امام در پیروزی انقلاب
یاران امام! در ایران امام یارانی داشت، که شاه هر چه این‌ها را زندان کرد، شکنجه کرد، یک موزه‌ی تاریخ، موزه‌ی عبرت هست آنجا شکنجه‌گاه بوده است. بد نیست آدم برود و آنجا را ببیند. چه آدم‌هایی را برده‌اند و چه شکنجه‌هایی کرده‌اند. اصلاً در صف می‌ایستادند که کتک بخورند. می‌گفت: کتکش یک سمت، این توی صف ایستادنش بیش‌تر اذیتمان می‌کرد. آخر آدم در صف بایستد برای کتک خوردن؟ کتک‌هایش را بلال‌ها خوردند، ابوذرها خوردند، ما به پلوهایش رسیدیم. همین نیروی هوایی، ستاری‌ها داشت، خضرایی‌ها داشت، اردستانی‌ها داشت، ما روی خون داریم زندگی می‌کنیم.
خدا هدایت کند کسانی که این خون‌ها را فراموش می‌کنند. اگر مغرض هستند، و قابل هدایت نیستند، خدا قلع و قمعشان کند. افرادی که روی خون زندگی می‌کنند و این طور بدمستی می‌کنند.
یارانی امام خمینی داشت، مانند یاران موسی! فرعون گفت: شما به موسی ایمان آوردید؟ من شما را اینجا آوردم که با سحر و جادو آبروی موسی را بریزید، معجزه‌ی موسی را دیدید، ایمان آوردید؟ «لَأُقَطِّعَنَّ» (اعراف/124) قطعه قطعه‌تان می‌کنم. «لَأُصَلِّبَنَّکُم‏» به درخت آویزانتان می‌کنم. گفتند: «فَاقْضِ» (طه/72) قضاوت کن. دستور بده ما را تکه‌تکه کنند. «إِنَّما تَقْضی‏ هذِهِ الْحَیاةَ الدُّنْیا» امام یارانی داشت... دوازده سال بعضی از علماء زندان بودند. مثل آیت الله انواری. چه علمایی در زندان شهید شدند. مثل آیت الله غفاری، آیت الله سعیدی. چه غیر... چه اساتید دانشگاه شکنجه‌هایی شدند. مقام معظم رهبری، تبعیدی، زندانی، شکنجه. آقای هاشمی همینطور، آقای باهنر همینطور، بهشتی همینطور، طالقانی همینطور، دو تا و ده تا و بیست تا نیست که آدم اسم ببرد. گفتند: «فَاقْضِ» ما را تکه‌تکه کن، ما دست از امام برنمی‌داریم. که قرآن هم می‌گوید: ساحرهایی که ایمان آورده بودند، گفتند: «فَاقْضِ ما أَنْتَ قاضٍ إِنَّما تَقْضی‏ هذِهِ الْحَیاةَ الدُّنْیا»
خوب صدام امام را از عراق بیرون کرد. «لَنُخْرِجَنَّکَ یا شُعَیْبُ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَکَ مِنْ قَرْیَتِنا» (اعراف/88) قرآن می‌گوید: به شعیب پیغمبر گفتند تو اخلال‌گر هستی، «أَ صَلاتُکَ تَأْمُرُکَ أَنْ نَتْرُکَ ما یَعْبُدُ آباؤُنا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فی‏ أَمْوالِنا ما نَشؤُا»‌ (هود/87) شعیب! تو می‌خواهی ما را به خاطر نمازی که می‌خوانی ما را ممنوع می‌کنی؟ شعیب! تبعیدت می‌کنیم. بکنید. مؤمن مثل آیینه است. آیینه را بزنی بشکنی، ذره ذره‌اش هم بکنی، باز ذره‌اش را برداری، باز می‌گوید: اینجا سیاه است. یعنی آیینه سالم باشد، می‌گوید: اینجا سیاه است. تکه‌تکه‌اش هم بکنی، قطعاتش را هم برداری، همان قطعه‌ی کوچک می‌گوید: اینجا سیاه است. «المؤمن مرآة المؤمن» مؤمن آیینه است، یعنی مؤمن با شکسته شدن دست از هدفش برنمی‌دارد. اینطور نیست که حالا اگر تخم مرغ گران شود، دست از انقلاب بردارد، مثلاً یک چیزی ارزان شود، یک چیزی گران شود.
6- استقامت در راه حق، نه لجاجت بر حرف خود
«قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» (احقاف/13) منتها این را اشتباه کردند. بعضی‌ها الان یک هدفی دارند، یک خط سیاسی دارند، روی خط خودشان استقامت می‌کنند. نه خط خدا «قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» نه اینکه چون این کلمه را گفتم، حالا هم روی این کلمه استقامت می‌کنم. باز هم می‌گویم... این خیلی مهم است. اگر گفتی خدا و ایستاده‌ای، آن ارزش دارد. بنده یک چیزی را گفته‌ام، یک حرفی است در ایران و حرف  غلطی است. می‌گویند: حرف مرد یکی است. این درست نیست. حرف مرد یکی نیست. حرف مرد حق است، اگر هشت تا حرف زد، دید هشت تا غلط است، باید حرف نهم را بزند. بنده می‌گویم اینجا تقلب شده است. می‌گوییم: خیلی خوب! بیایید صندوق‌ها را بشمارید. حاضری اگر صندوق را شمردیم و تقلب نشده بود، بگویی؟ گفت: نه! من گفته‌ام تقلب، باز هم خواهم گفت: تقلب! حالا این را که می‌گویی: تقلب است، شمردیم، تقلب نبود. می‌گوید: نه! تقلب هم نبود، باز هم من می‌گویم: تقلب! ببینید، اگر «قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» «اللَّهُ» بگو و استقامت کن، نه اینکه روی حرف خودت استقامت کن.
فرق بین لجاجت و استقامت چیست؟ استقامت، استقامت در راه حق است. لجاجت، استقامت در حرفی است که من زدم، من گفتم زنم را طلاق می‌دهم، حالا هم باید طلاق بدهم. بابا تو غلط کردی زنت را طلاق می‌دهی. اینجا وارسی کردیم، حق با خانم بود. نه چون من گفتم، حالا که رفت خانه‌ی باباش، دیگر سراغش نمی‌روم. برگرد و بگو: بیخود گفتم باز هم می‌روم سراغش! خانم من اشتباه کردم. از شما معذرت می‌خواهم. تمام شد و رفت. نامردی تو که لجبازی می‌کنی. هر مقاومتی درست نیست. آدم گاهی به خانمش یک حرفی می‌زند. بعد می‌فهمد که اشتباه کرده است. باید برگردد. اگر یک بار دیگر انتخابات بشود، باز هم رأی نیاورم، باز هم می‌گویم: تقلب! چه منطقی است؟ یا من باید بشوم، یا می‌گویم: تقلب! یک بار دیگر هم انتخابات بشود، باز هم می‌گویم: تقلب!
ساحرها آمدند وقتی دیدند کار موسی سحر و جادو نیست، ایمان آوردند. ما هم باید وقتی دیدیم... صبح کافر بودند، غروب شهید شدند. یعنی ساعت 8 کافر بودند، ساعت 9 معجزه‌ی موسی را دیدند، 9 و پنج دقیقه ایمان آوردند، عصری شهید شدند. صبح کافر، عصر شهید!
خدا رحمت کند شهید محراب آیت الله مدنی را، کسی که فامیلش بهایی بود، هدایتش کرد و آمد مسلمان شد. بعد این مسلمان طلبه شد، رفت نجف و طلبه‌ی فاضلی شد. برگشت و به ایران آمد و در جبهه شهید شد. یعنی از انحراف مطلق، به عزت مطلق! انسان نباید یک حرفی که زد بایستد. گفتم به خانمم... برمی‌گردم. قالی فروشی می‌کنیم، می‌بینیم نمی‌صرفد، برو ملامین فروشی! اِ من پرستیژم تاجر ابریشم بوده است، تاجر قالی بوده است، حالا بروم و ملامین بفروشم؟ دمپایی بفروشم؟ بابا در تجارت قالی شکست خوردی، خوب برو یک شغل دیگر عوض کن. 
7- خنثی شدن توطئه‌های دشمنان در برابر حرکت امام
نجات از عراق! «وَ أَرادُوا بِهِ کَیْداً فَجَعَلْناهُمُ الْأَخْسَرینَ» (انبیاء/70) خواستند امام را در عراق حنایش را کمرنگ کنند، امام عراق را زنده کرد. جوهر داشت. رفت به کویت برود، راهش ندادند. قرآن می‌گوید: «فَأَبَوْا أَنْ یُضَیِّفُوهُما»‌ (کهف/77) موسی و یک پیغمبر دیگر، وارد یک قریه‌ای شدند، یک تکه نان خواستند، کسی نان به این دو پیغمبر نداد. موسی و خضر! «فَأَبَوْا أَنْ یُضَیِّفُوهُما»‌ حکومت کویت امام را به کویت راه نداد. فرانسه رفت، فرانسه که رفت، تمام خبرنگارها بلندگوی امام شدند، صدای امام را به دنیا پخش کردند. «وَ مِنَ الشَّیاطینِ مَنْ یَغُوصُون لَهُ‏» (انبیاء/82) قرآن می‌گوید: حضرت سلیمان یک مشت جن داشت، این جن‌ها کمکش می‌کردند. «الشَّیاطینِ» اینجا مراد جنی‌ها هستند. چون «کانَ مِنَ الْجِنِّ»، «وَ مِنَ الشَّیاطینِ مَنْ یَغُوصُون لَهُ‏» خبرنگارهای غیرمسلمان صدای امام را به دنیا پخش کردند.
امام پیروز شد، «یَدْخُلُونَ فی‏ دینِ اللَّهِ أَفْواجاً» (نصر/2) گروه گروه اعلام همبستگی! اولین گروه نیروی هوایی بود. و این افتخار برای شما هست. شاه فرار کرد، «کَمْ تَرَکُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ» (دخان/25) قرآن می‌گوید که این‌ها با کاخ و اینها در رفتند. طاغوت فروپاشید، قرآن می‌گوید: «فَجَعَلَهُمْ جُذاذاً» (انبیاء/58) ابراهیم آمد و همه‌ی بت‌ها را قطعه قطعه کرد. هویدا وقتی می‌خواست اعدام شود، گفت: لعنت بر شاه! سگ‌های خودش را فراری داد، من را گیر شما انداخت. قرآن می‌گوید: تمام دوستی‌ها تبدیل به دشمنی می‌شود، مگر دوستی متّقین‌! «الْأَخِلاَّءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلاَّ الْمُتَّقین‏» (زخرف/67) نظام شاهنشاهی فرو پاشید، ارزش‌ها جلو آمد، وقت من دارد تمام می‌شود. ملت یکپارچه شدند. ناخالصی‌ها، لیبرال‌ها، منافقین، افرادی که یک بویی از اسلام شنیده بودند، داغ شده بودند، اما پخته نشده بودند. فرق بین داغ و پخته چیست؟ هر داغی سرد می‌شود، اما هیچ پخته‌ای خام نمی‌شود. افرادی بودند در انقلاب که داغ شدند، اما پخته نشدند و مغزشان خام ماند. معلوم می‌شود که اینها هم ناخالص هستند. «وَ اللَّهُ مُخْرِجٌ ما کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ» (بقره/72) قرآن می‌گوید: ناخالصی‌های درون را ما لو دادیم. و حمایت‌های غیبیمان را به مخلصین سرازیر کردیم.
8- اقتدار نظام اسلامی در سایه‌ی خون شهداء و حضور مردم
کم کم روز به روز نظام اسلامی... قرآن می‌گوید: «فَاسْتَوى‏ عَلى‏ سُوقِه‏» (فتح/29) مثل درختی که روی پای خودش بایستد، نظام اسلامی. و الان بعد از سی سال، قدرت الآنمان از قدرت دو سال پیش، دو سال پیش از چهار سال پیش، چهار سال پیش از شش سال پیش، روز به روز از نظر، از هر جهت ما، از هر جهت روز به روز ما الحمدلله قوی‌تر می‌شویم. دنیا روی ما حساب می‌کند.
سلام و صلوات بر امام و بر شهداء، شهدای نیروی هوایی، نیروی زمینی، نیروی دریایی، سپاه، بسیج، شهدای مردمی، ائمه‌ی جمعه‌ی شهید، این انقلاب روی خون ایستاده است. خیانت به انقلاب، خیانت به عزیزترین افراد است. بحث من نصفه شد. ولی حالا وقت تمام شده است. شب بیست و دوم بهمن، حالا برنامه‌های دیگر هم لابد تلویزیون دارد و از آن استفاده می‌کنید. چند تا دعا کنم.
خدایا! به آبروی شهدا، این انقلاب را به انقلاب حضرت مهدی متصل کن. ناخالصی‌های این انقلاب را برطرف کن. گول‌خورده‌ها را نجات بده! لجبازها را از سواری بر خر شیطان پیاده کن. لجبازهای وابسته را که با عقربک شرق و غرب حرکت می‌کنند و قابل هدایت نیستند، خودت این‌ها را به حسابشان برس! مقام معظم رهبری، مرزداران ما، قوای مسلح ما،‌ جوانان ما، ناموس ما، نسل ما، عقاید و افکار ما، آبروی ما، عزت ما، استقلال ما و هر چه که به ما مرحمت کرده‌ای، در سایه‌ی امام زمان حفظ بفرما! ما را سرباز امام زمان قرار بده. دشمن شاد نکن. به خانواده‌های شهداء، جانبازان، اسراء، صبر جمیل مرحمت بفرما.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

«سؤالات مسابقه»

1- آیه‌ی 122 سوره‌ی توبه به چه امری سفارش می‌کند؟
1) هجرت برای کسب مال
2) هجرت برای تحصیل علم
3) هجرت برای حفظ دین
2- قرآن، بر کدام ویژگی مبلغان دین تأکید می‌ورزد؟
1) ترس از خدا
2) نترسیدن از غیر خدا
3) هر دو مورد
3- آیه 195 سوره‌ی آل عمران به کدام شیوه‌ی حاکمان ظالم اشاره دارد؟
1) تبعید مردان خدا
2) زندانی کردن مخالفان
3) ترور مجاهدان راه خدا
4- آیه 13 سوره‌ی احزاب از چه امری تمجید می‌کند؟
1) مقاومت در راه عقیده
2) استقامت در راه خدا
3) دوری از تعصّب و لجاجت
5- حضرت امام، چه مقدار به زیارت حضرت علی(ع) در نجف می‌رفت؟
1) همه ایام هفته
2) هفته‌ای یکبار
3) در مناسبت‌های مذهبی

رسول خدا، امام مجتبی و امام رضا(علیهم‌السلام)
تاریخ پخش:  14/11/89

بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

بیننده‌ها زمانی پای تلویزیون نشستند که ایام سوگواری شهادت امام رضا و امام حسن و رحلت پیغمبر است. سه معصوم عزیز که چون اولین کاری هم که پیغمبر در مدینه کرد ساختن مسجد و وقف آن بود، بحث هفته‌ی وقف را هم روی این ایام گذاشتیم.
من راجع به وقف تقریباً سی، چهل تا نکته را در جلسه‌ی قبل گفتم که حالا می‌خواهم راجع به پیغمبر صحبت کنم، ممکن است در لابه لایش هم باز حرف‌هایی از هفته‌ی گذشته هرچه خدا یاد من انداخت می‌گویم. ولی بحث من راجع به پیغمبر، امام رضا و امام حسن است. و من نمی‌دانم در سی دقیقه چطور سه تا معصوم را بگویم. فشرده می‌گویم.
1- آزار رسول خدا و یارانش در مکه
بسم الله الرحمن الرحیم. زجرهای پیامبر اکرم:
1- با شخصش، با شخصیتش چه کردند؟ با کتابش، با خانواده‌اش، با پیروانش، با دخترش، با دامادش، با شعارش، با پایگاهش، با شعارش، به همه‌ی اینها ظلم کردند. حالا یکی یکی.
با خودش؛ در جنگ احد لب حضرت پاره شد. دندان حضرت شکست. خاکستر سرش ریختند. در جنگ  نزدیک‌ترین افراد به دشمن، شخص پیغمبر بود.
با شخصیتش؛ چه تهمت‌هایی زدند؟ شاعر، ساحر، مجنون، کاهن، «یُعَلِّمُهُ بَشَر» (نحل/103) یک بشری به او یاد داده است. «أَعانَهُ عَلَیْهِ قَوْمٌ آخَرُون‏» (فرقان/4) یک قومی، یک باندی دارند پشت پرده کمکش می‌کنند. «أَساطیرُ الْأَوَّلین‏» (انعام/25)
با کتابش؛ گفتند: «أَساطیرُ الْأَوَّلین‏» یعنی اینها اسطوره و افسانه است. افسانه‌ی پیشینیان است. «لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ» (فصلت/26) عربی‌هایی که می‌خوانم قرآن است. گوش به حرف قرآن ندهید.
با خانواده‌اش؛ آیات افک! نسبت بد دادن. سوء ظن بد بردن.
با پیروانش؛ گفتند: پیروان پیغمبر خل هستند. وقتی می‌گفتند: «آمِنوا» (بقره/13) ایمان بیاورید. می‌گفتند: «أَ نُؤْمِنُ» ما ایمان بیاوریم؟ «کَما آمَنَ السُّفَهاء» (بقره/13) همانطور که افراد بی‌خرد ایمان آوردند ما هم مثل عوام برویم ایمان بیاوریم؟ «أَ نُؤْمِنُ» یعنی به طرفدارانش می‌گفتند که اینها بی‌خرد هستند.
با دخترش؛ حضرت زهرا(س)، از سیلی زدن، آتش آوردن، لگد زدن، سقط کردن نوزاد در شکم.
با دامادش؛ کاری کردند که امیرالمؤمنین فرمود: بیست و پنج سال در خانه انگار تیغ در چشمم است. انگار استخوان در گلویم است. یکی از یاران پیغمبر که از دنیا رفت، امیرالمؤمنین بالای سرش حاضر شد. گفت: به پیغمبر سلام مرا برسان و به پیغمبر بگو که با علی چه کردند! کسی دو تا شاهد داشته باشد در دادگستری حقش را می‌گیرد. امیرالمؤمنین صد هزار شاهد در غدیر خم داشت نتوانست حقش را بگیرد.
با پایگاهش؛ مسجد، یک مسجد ضرار ساختند. منافقین آمدند یک مسجد ساختند، به اسم مسجد می‌خواستند توطئه کنند.
با شعارش؛ صدای اذان که بلند می‌شد، «وَ إِذا نادَیْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ اتَّخَذُوها هُزُواً» (مائده/58) وقتی صدای اذان بلند می‌شد اینها مسخره می‌کردند. حضرت می‌فرمود: «ما أوذی نبی مثل ما أوذیت» (مناقب/ج3/ص247) هیچ پیغمبری به اندازه‌ی من اذیت نشد. پیغمبر ما الگو است.
2- کمالات پیامبر در امور فردی و خانوادگی
هنوز دنیا به هیچ یک از کمالات پیغمبر نرسیده است. دندان‌پزشک‌های ما سفارش مسواک می‌کنند. اما پیغمبر ما مسواکش پشت گوشش بود. وقتی از دنیا رفت، بلندش کردند دیدند زیر سرش مسواک است. مسئولین بهداشت ما ضد عفونی می‌کنند، اما پیغمبر ما تابستان لباس‌هایش را در دیگ می‌جوشاند. دکترهای تغذیه‌ی ما مراعات بهداشت را می‌کنند، اما باز هم غذای بیرون را می‌خورند. پیغمبر ما غذای بیرون را نمی‌خورد. می‌گفت: این مرغ را نمی‌دانم چه غذایی خورده است؟ جوجه می‌گرفت در خانه دانه می‌داد، بزرگ که می‌شد می‌کشت و می‌خورد. یعنی می گفت: نگران هستم غذای بیرون بهداشتی نباشد. قوای مسلح ما احترام می‌گذارند. اما پیغمبر ما به زمینی رسید کفشهایش را کند. گفتند: یا رسول الله چرا کفشهایت را کندی؟ فرمود: اینجا زمینی است که مسلمان‌ها روی آن تیراندازی می‌کنند. زمینی که سرباز اسلامی در آن تیراندازی یاد بگیرد، مثل مسجد مقدس است. من به احترام مسجد کفشم را کندم. هیچ کمالی روی کره‌ی زمین نیست مگر اینکه اعلی درجه‌اش را...
الآن بیشترین پولی که خرج آرایش می‌کنند، شبی است که عروس می‌خواهد در حجله برود. آنجا بالاترین پول را برای آرایش صورت عروس می‌دهند. در عین حال که خیلی پول برای آرایش می‌دهند، آنوقت پیراهن عروس گرانتر از صورت عروس است. یعنی قیمت پیراهن بیش از پول آرایشگاه است. ولی پیغمبر ما هزار و چهار صد سال پیش بوی عطر صورتش گرانتر از بوی پیراهنش بود. یعنی الآن بعد از هزار و چهار صد سال حتی عروس‌های ما پیراهنشان گرانتر از آرایششان است. پیغمبر ما هزار و چهارصد سال پیش عطرش گرانتر از پیراهنش بود.
پیغمبر ما سجده می‌کرد، کوچولوها روی کمرش بازی می‌کردند. سجده را طول داد. بعد از نماز گفتند: یا رسول الله چرا سجده را طول دادی؟ فرمود: کمرم میدان ورزش بود. خواستم بازی بچه‌ها به هم نخورد. کدام یکی از امور تربیتی‌ها، چه پدری، چه مادری، چه روانشناس کودکی به این مرحله رسیده است؟ همسرداری‌اش، بهداشتش، جبهه‌هایش، اشکش، اخلاصش، عفوش، روز فتح مکه تمام مخالفینش را در یک دقیقه بخشید. یوسف هنرش این بود که برادرانش را بخشید. یوسف دوازده نفر را بخشید. پیغمبر ما در یک روز همه‌ی مردم مکه را بخشید. این خیلی مهم است. یعنی ما یک چیزی می‌گوییم و یک چیزی می‌شنویم. خدایا به آبروی پیغمبر ما را از بهترین امت پیغمبر قرار بده. به آبروی پیغمبر به ما توفیق بده تو را، تو را که نمی‌شود شناخت. آن مقداری که می‌شود، اعلی درجه شناخت نسبت به خودت، پیغمبرت، قرآنت، اهلبیت پیغمبر، بالاترین درجه معرفت و مودت و اطاعت را نسبت به اینها به ما مرحمت بفرما.
3- حضور زنان در ساختن مسجدالنبی
خوب برویم سراغ امام رضا. چون باید سه شاخه صحبت کنیم. حالا چون هفته‌ی وقف هم هست، این جمله یادم آمد بگویم. پیغمبر وقتی وارد مدینه شد، اولین کارش مسجد بود. خودش هم در مسجد گل‌کشی می‌کرد، سنگ‌کشی می‌کرد. زن‌ها هم شریک شدند. یک روز زنها گفتند: آقا! ما هم مسلمان هستیم می‌خواهیم در مسجد سازی کمک کنیم. فرمود: چون با مردها مخلوط می‌شوید، یک روز می‌گوییم: مردها نیایند، زن‌ها حمل و نقل مصالح کنند. در خندق اولین کلنگ را پیغمبر به زمین زد. هرجای زمین هم سفت بود پیغمبر را صدا می‌زدند که تو بیا کمک کن. ما چه می‌کنیم؟ فوقش یک تکه زمین وقف می‌کنیم. امام حسین علی اصغر وقف کرد. علی اکبر وقف کرد. اینها تمام هستی‌شان را وقف کردند. خدیجه همه‌ی اموالش را وقف دین کرد. اما سراغ امام رضا برویم.
عرض کنم به حضور شما که یک روز مأمون به امام رضا گفت: بیا ولیعهد من باش. من خلیفه هستم. تو جانشین من! امام رضا فرمود: این خلیفه‌گی را خدا به تو داده یا خودت غصب کردی؟ اگر خدا به تو داده، چیزی را که خدا به تو داده حق نداری به دیگری بدهی. اگر هم دزدیدی، مال دزدی بخشیدن ندارد. خیلی قشنگ است. چطور اینها از دین حمایت می‌کردند.
گاهی وقت‌ها یاران اهل بیت با طنز اینها را محکوم می‌کردند. با طنز! خیلی قشنگ است. یکی از اینها وارد جلسه شد. یک آدم عادی بود. پایین بنشیند یا بالا بنشیند رفت روی تخت که نباید بنشیند به نظر آنها نشست. او را پایین آوردند و یک سیلی هم فرض کنید به او زدند. بلند بلند گریه کرد. گفتند: حالا این سیلی اینقدر گریه دارد؟ گفت: من یک دقیقه جای خلیفه نشستم به من کتک زد. این خلیفه یک عمری است جای پیغمبر نشسته است. این باید گریه کند. یعنی با طنز ثابت می‌کردند که حکومت شما غصبی است.
امام رضا یک زمانی دید بین امین و مأمون پسران هارون‌الرشید دعوا است. گفت: «اللهم اشغل الظالمین بالظالمین» اینها خودشان به جان هم افتادند، درگیری سگ و گربه، ما از این فرصت استفاده کنیم یک سری بزنیم. چند تا سفر برویم. ولذا سفرهای امام رضا به بصره، به کوفه، حتی به ایران آمد. با طرفدارانشان ملاقات‌هایی داشت. مکتب اهلبیت را ترویج می‌کرد. امام رضا چه کسی بود؟
4- توجه ویژه‌ی امام رضا(علیه‌السلام) به نماز و قرآن
دعبل یک کسی بود که شعرهایش، شعرهای حماسی و مذهبی بود. مکتبی بود. حکومت بنی عباس می‌خواست او را بگیرد و اعدامش کند. 20 سال چوب دارش روی دوشش و فراری بود. بیست سال، چه شعرایی داشتیم؟ بیست سال آوارگی! یک روز امام رضا فرمود: من می‌خواهم یک جایزه به تو بدهم. پیراهنش را کند و داد. گفت: «احْتَفِظْ بِهَذَا الْقَمِیصِ» این پیراهن را خوب نگهدار. «فَقَدْ صَلَّیْتُ فِیهِ أَلْفَ لَیْلَةٍ» (وسایل‌الشیعه/ج4/ص99) و در هر شبی، «أَلْفَ رَکْعَةٍ» هزار شب با این پیراهن نماز خواندم و هر شبی هزار رکعت نماز خواندم. هزار هزار، یک میلیون رکعت نماز در این پیراهن خواندم. یک میلیون رکعتی که در کل هشتاد سال ما یکی از آن رکعت‌ها پیدا نمی‌شود. شما جرأت دارید دستت را بلند کنی و بگویی: من در عمرم یک رکعت نماز با توجه خواندم؟ یک میلیون رکعت نماز با توجه که هشتاد سال ما یکی از آن رکعت‌ها را ندارد. بخشش یک چنین پیراهنی به یک چنین شاعری! و فرمود: «وَ خَتَمْتُ فِیهِ الْقُرْآنَ أَلْفَ خَتْمَةٍ الْحَدِیث» (وسایل‌الشیعه/ج4/ص99)هزار بار هم قرآن ختم کردم.
امام رضا در بخشی از عمرشان حداقل، شاید هم در همه‌ی عمرشان حالا من همه‌ی عمر را نمی‌گویم. هر سه روز یک ختم قرآن می‌کردند. می‌گفت: من می‌توانم زودتر ختم قرآن کنم. منتهی در هر آیه‌ای فکر می‌کنم که این آیه در کجا نازل شد؟ در چه زمانی؟ در چه مکانی؟ به چه مخاطبی و در چه موضوعی؟ چون با این توجهات قرآن می‌خوانم، خسته نمی‌شد؟ نه! ماهی از شنا خسته نمی‌شود. ما هستیم که یک صفحه قرآن می‌خوانیم خسته می‌شویم. ماهی از شنا خسته نمی‌شود. از امام رضا بشنوید. ایامی که بحث را می‌شنوید شهادت امام رضا(ع) است.
شخصی به نام «عمروصابی» بود. عمران صابئی! صابی همان «صابئین» است که در قرآن آمده است. اسم چند فرقه در قرآن است. یهود اسمش در قرآن است. مجوس هست. نصارا هست. صابئین هم هست. الآن هم در ایران در قسمت اهواز و بصره صابئین هستند که می‌گویند: «صُبّی» اینها زندگی‌شان باید در کنار رودخانه باشد. رابطه‌شان با حضرت یحیی، با بعضی از ستاره‌ها، مراسم و آدابی دارند. رهبرشان «عمران صابئی» بود. هم دانشمند بود و هم خیلی قوی! با امام رضا بحث می‌کرد. خوب در وسط بحث گفت: «فَقَدْ رَقَّ قَلْبِی» (بحارالانوار/ج10/ص313) الآن دلم نرم شده است. زیر بار نمی‌رفت. در یکی از بحث‌ها به امام رضا گفت: حالا درست می‌گویی. حالا فهمیدم حق با شماست. تا گفت: دلم نرم شده. صدای اذان بلند شد. امام رضا فرمود: برویم نماز! گفتند: امام رضا! این جلسه، جلسه‌ی مهمی است. حالا نمازت را عقب بیانداز. این مهمترین جلسه‌ی تاریخ است. رهبر یک فرقه است. اگر این مسلمان شود همه‌ی فرقه مسلمان می‌شوند. شما حالا نمازتان را چند دقیقه عقب بیاندازید، فرمود: نماز می‌خوانیم و برمی‌گردیم. چه می‌فهمیم؟ مهمترین جلسات تاریخ را امام رضا برای نماز اول وقت تعطیل کرد. اینها چه به ما می‌گوید؟
5- برخورد امام رضا(علیه‌السلام) با شیعیان غیرواقعی
امام رضا با آدم‌هایی که پز می‌دادند و واقعیت نداشتند برخورد می‌کرد. جمعی از شیعیان خدمت امام رضا آمدند. آن زمانی که امام رضا در خراسان بود. از راه‌های دور خدمت امام رضا آمده بودند. گفتند: ما شیعه هستیم. خوب اینها ضمن اینکه شیعه بودند، گناهکار هم بودند. یک ماه در خراسان ماندند و هر روز دو بار آمدند، امام رضا آنها را راه نداد. به آن دربان گفتند: به امام رضا بگو: ما شیعه هستیم از راه دور آمدیم. برویم بگوییم: ما یک ماه مشهد، خراسان بودیم و امام رضا با ما ملاقات نداشت. این ننگ ما است! امام رضا فرمود: خیلی خوب، بعد از سی روز گفت: بیایید. گفتند: آقا یک ماه است، روزی دوبار آمدیم. شصت بار آمدیم شما ما را راه ندادید. گفت: شما می‌گویید: شیعه هستیم. اما این خلافکاری را می‌کنید. این کار را می‌کنید. این کار را می‌کنید. مگر می‌شود هرکسی بگوید: من شیعه هستم؟
در زمین وقفی نشسته و حق وقف را نمی‌دهد. حضرت عباسی اگر این دکان برای خودت بود، می‌خواستی اجاره بدهی چقدر اجاره می‌دادی؟ وجدان هم خوب چیزی است. قرآن می‌گوید: می‌خواهید یک چیزی به فقیر بدهید، یک چیزی بده که اگر خودت هم فقیر بودی، می‌گرفتی. این لباسی که به فقیر می‌دهی، اگر خودت فقیر بودی این لباس را به تو می‌دادند می‌گرفتی؟ «وَ لَسْتُمْ بِآخِذیه‏» (بقره/267) قرآن می‌گوید: اگر خودت بودی نمی‌گرفتی. «إِلاَّ أَنْ تُغْمِضُوا» (بقره/267) مگر اغماض کنی. وجداناً اگر این مغازه‌ای که اینقدر اجاره می‌دهی، مغازه‌ی خودت بود می‌خواستی بدهی، اینقدر می‌دادی؟ انصاف کجاست؟ بعد هم فکر نکن زرنگی است. بسیاری از مشکلات ما به خاطر گناهان ما است. امام رضا فرمود: شما می‌گویید: شیعه هستم، ولی گناهکار هستید. لقمه‌تان، فکرتان، عملتان، زبانتان، این‌ها گفتند: خوب معذرت می خواهیم. استغفار کردند. گفتند: دیگر این کار را نمی‌کنیم. قول می‌دهیم این کار را نکنیم. بعد امام رضا به دربانش گفت: چند بار است اینها آمدند؟ گفت: آقا سی روز، روزی دوبار، شصت بار! گفت: خیلی خوب، شما شصت بار بیرون برو و داخل بیا. به اینها سلام کن و سلام مرا برسان. شصت بار هی بیرون رفت و بعد گفت: سلام علیکم و رحمة الله! امام رضا به شما سلام رساند. دوباره رفت سلام علیکم و رحمة الله! امام رضا به شما سلام رساند. یعنی شصت باری که اینها آمده بودند و برگشته بودند، امام رضا شصت بار به دربانش گفت: بر اینها وارد شو و سلام کن و سلام مرا هم برسان. چقدر نکته‌ی تربیتی دارد؟ که اگر ما کسی را رنجاندیم باید عذرخواهی کنیم.
خدا آیت الله ربانی املشی را رحمت کند. یکبار به من گفت: امام من را خواست. فرمود: در فلان جا حرفی زدم که تو هم از حرف من ضربه خوردی. ایشان دادستان بود. امام یک تشری رفت که یک ترکش آن هم به ایشان می‌خورد. بعد امام ایشان را خواسته بود و گفته بود که شما مرا ببخشید! گفت: آقا خواهش می‌کنم. ما مخلص شما هستیم. گفت: در عین حال من این کلمه را که گفتم، ترکش آن به تو هم خورد.
گاهی وقت‌ها انسان یک گناهانی می‌کند نمی‌فهمد. نمی‌فهمد. «عَصَیْتُکَ بِجَهْلِی» (بحارالانوار/ج94/ص183‏) و بیایید امشب که شب شهادت است یک عذرخواهی کنیم. عذرخواهی این است: «استغفرالله ربی و اتوب الیه» یعنی خدایا ما را ببخش. اگر عفو خدا نباشد گاهی وقت‌ها نمی‌فهمیم چه کردیم. یک وقت مثلی زدم، گاهی بچه‌ها در کوچه بازی می‌کنند توپ در خانه‌ی همسایه‌ها می‌افتد. در را می‌زنند حاج آقا! ببخشید ما داشتیم بازی می‌کردیم توپمان در خانه‌ی شما افتاد. بی‌زحمت توپ را به ما بده. این فکر می‌کند، توپش افتاد. می‌گوید: بیا! می‌خواهی بگویم چه کرده‌ای؟ توپ افتاد به شیشه خورد. شیشه شکست و در اتاق ریخت. پای شیشه بچه‌ی کوچک من دختر سه ساله خوابیده بود. این شیشه صورت بچه‌ی سه ساله‌ی مرا پاره کرد. بردیم بخیه کردیم و این بزرگ هم شود جای بخیه‌ها هست. سرنوشت دختر من را تو با این توپ بازی‌ات... ما فکر می‌کنیم یک توپ انداختیم. ببخشید توپ را بده! خیلی وقت‌ها که یک کاری می‌کنیم خدا می‌داند چه کرده‌ایم. همینطور آب پنیر را پای درخت می‌ریزیم. خوب این درخت برای شهرداری است. آب پنیر نمک دارد. آب نمک درخت را خشک می‌کند. این درخت با چه بودجه‌ای... همینطور جارو می‌کنیم و آشغال‌هایش را در جوی می‌ریزیم. هرچه زیاد است در جوی می‌ریزیم. خوب این جوی گرفته می‌شود. بعد باران می‌آید آب می‌ایستد. سیل می‌شود. چه ضرری؟ خدا می‌داند چه گناهان نامرئی کردیم. همینطور عزاداری کردیم. بلندگوی مسجد چند نفر را از خواب بیدار کرده است؟
امام رضا فرمود: به تعداد بارهایی که اینها آمدند و ما آنها را راه ندادیم، حالا تو برو ابلاغ سلام کن. این هم یک کار از امام رضا(ع).
6- علم و آگاهی امام رضا(علیه‌السلام) از امور آسمان‌ها
امام رضا(ع)، خاطره‌ای دیگر. امام رضا(ع) ولیعهد شد، مدتی باران نیامد. می‌گفتند که به خاطر قدوم امام رضا(ع) است. «إِنَّا تَطَیَّرْنا بِکُم‏» (یس/18) در قرآن می‌گوید: نسبت به پیغمبرها فال بد می‌زدند. می‌گفتند: این قدم پیغمبر است که مثلاً به این مشکل برخوردند. «قَالُواْ طَئرُِکُم مَّعَکُمْ» (یس/19) نخیر! نحسی از خودتان است. انبیا نحس نیستند. گفتند: امام رضا ولیعهد شده، باران نمی‌آید. مأمون به امام رضا گفت: یک نماز باران بخوان. امام رضا فرمود: دوشنبه! مأمون گفت: چرا دوشنبه؟ گفت: جدم را خواب دیدم. پیغمبر و امیرالمؤمنین فرمود: دوشنبه نماز بخوان. خوب دوشنبه رفت بیرون نماز بخواند، مردم هم رفتند با امام رضا، یک ابری آمد، مردم خوشی کردند فرمود: صبر کنید. این ابر برای شما نیست. این ابر مثلاً برای منطقه‌ی فلان‌جا است. یک ابر دیگر آمد. باز مردم گفتند، فرمود: این هم... ده قطعه ابر رد شد. امام رضا فرمود: این برای شما نیست. این برای فلان منطقه، این برای فلان منطقه، این برای فلان منطقه، ابر یازدهمی فرمود: این برای منطقه‌ی شماست. گفتند: بدویم خانه! فرمود: ندوید. آرام بروید وقتی همه به خانه رسیدید، باران شروع می‌شود. ببینید اینکه امام رضا ابرها را می‌داند که این ابر ششم برای کدام منطقه است. این ابر هفتم برای کدام منطقه است. چیزی نیست، اینها را تعجب نکنید.
هدهد یک پرنده بود. نزد سلیمان آمد. سلیمان گفت: کجا بودی نبودی؟ گفت: اطلاعات جدید! گفت: چیست؟ «أَحَطْتُ بِما لَمْ تُحِط» (نمل/22) بر چیزی احاطه دارم که تو هم که سلیمان هستی نمی‌دانی. گفت: چه؟ گفت: در منطقه‌ای پرواز می‌کردم، که مردم خورشید پرست بودند. پادشاهشان خانم بود. این خانم «وَ لَها عَرْشٌ عَظیمٌ» (نمل/23) بر تخت بزرگی نشسته بود. یعنی چه؟ از این چه می‌فهمید؟ آیه‌ی قرآن است. یعنی هدهد می‌فهمد که خورشید پرستی شرک است. و خورشید پرستی خلاف است. و این خانم پادشاه است. و این هم که زیر پایش است، تخت است. «وَ لَها عَرْشٌ عَظیمٌ» یعنی هدهد علم دارد به اینکه شرک است، توحید است، انحراف است، این انحراف را باید به چه کسی بگوید. باید به سلیمان بگوید. این خانم است. این پادشاه است. این تخت عظیم است. وقتی یک هدهد را قرآن می‌گوید: علم به جزئیات دارد، حالا امام رضا علم ندارد که این قطعه‌ی ششم برای کدام منطقه است؟ قطعه‌ی هفتم برای کدام منطقه است؟ ما چه تعجبی داریم؟ خوب یک شیرینی دیگر از امام رضا بگویم. که این دیگر حالا دلم می‌خواهد گوش بدهند.
در این بقاع متبرکه و امام رضا(ع)، البته در حرم امام رضا(ع) این کار شده است. حلقه‌های معرفتی در حرم امام رضا هست، کار خوبی است. طلبه‌های فاضلی می‌نشینند، و زوارها سؤالهای مختلفی که دارند. دفتر تبلیغات قم هم یک چنین کاری کرده است. دویست تا طلبه‌ی دانشمند را گرفته، پاسخ به همه رقم سؤالات، سؤالات سیاسی، اقتصادی، کلامی، تاریخی، فقهی، یک شماره تلفن دفتر تبلیغات اعلام کرده، این کار خوبی است. ما در تمام بقعه‌هایمان باید اسلام شناس باشد. ما به جای اینکه کاشی و لوستر عوض کنیم، یک دانشمند را اینجا بیاوریم. که این دانشمند پاسخ به سؤالات بدهد. بچه‌های مدرسه تا پانصد متر، تا یک کیلومتر، همه بچه‌ها به این امامزاده بیایند و بروند. از امامزاده به آنها هدیه داده شود و آنها بیایند، بروند. احیاء امامزاده به کاشی‌کاری نیست. من نمی‌فهمم اینکه می‌گویند: کاشی کاری اسلامی معماری شاه عباس! این از کجا پیدا شد که مظهر دین ما کاشی‌کاری‌های زمان شاه عباس بوده؟ نه آقا به جای گل و بوته، به جای خط کوفی و سیخی و میخی
7- عمران فرهنگی مساجد در کنار عمران بنای مساجد
من یک مسجد رفتم خیلی خوشم آمد. دیدم به دیوارش نوشته، شکیات نماز، شک یک و دو، دو و سه، سه و چهار. دیگر باقی شک‌ها را ننوشته بود. چون آنها مورد نیاز نیست یا کم است. شرایط امام جماعت، آداب مسجد، ما کلمات امام رضا را روی دیوار عوض گل و بوته بزنیم. کلمات حضرت معصومه را بزنیم. کلمات حضرت عبدالعظیم را بزنیم در حرم عبدالعظیم. یک کار ابتکاری بکنیم. ضریح برای حضرت مسلم می‌سازیم، برای امام حسین می‌سازیم، کلمات امام حسین را بگذاریم. «هیهات من الذلة» امام حسین چقدر حرف زد؟ امام رضا فرمود: لبم را که تکان می‌دهم به من بگویید: ای امام رضا این حرفی که می‌زنی از کدام آیه است تا من ثابت کنم تمام کلمات من ریشه‌اش قرآن است. ریشه‌اش قرآن است. این خیلی مهم است. «وَ کَانَ کَلَامُهُ کُلُّهُ وَ جَوَابُهُ وَ تَمَثُّلُهُ انْتِزَاعَاتٍ مِنَ الْقُرْآن‏» (وسایل الشیعه/ج6/ص217) یعنی امام رضا هرچه حرف می‌زد از قرآن حرف می‌زد. مملکت ما باید مملکت قرآنی باشد.
قرآن یعنی 5 کار: قرائت، «فَاقْرَؤُا» (مزمل/20)، ترتیل «رَتِّل الْقُرْآن‏‏» (مزمل/4) تدبر «أَ فَلا یَتَدَبَّرُون‏» (نسا/82) عمل. البته... ابلاغ، تبلیغ دیگران. البته کسی هوشش خوب است، اگر کسی هوشش خوب است، حفظ قرآن هم یک نعمتی است. ولی آدم‌های متوسط نه. اگر می‌خواهیم بچه‌ها قرآن حفظ کنند، عبارات چند کلمه‌ای را حفظ کنند. مثلاً «قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا» (بقره/83) با مردم خوب حرف بزنید. «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْسانا» (بقره/83)
من یک نوه دارم، چهار سالش بود برای حفظ قرآن فرستادیم. دیدم این مربی بی سلیقه آیه‌ای را به این بچه‌ی چهار ساله گفته که مراجع تقلید هم حفظ نیستند. «وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّیَةُ وَ النَّطیحَةُ وَ ما أَکَلَ السَّبُعُ» (مائده/3) سخت‌ترین آیه‌ها را یاد بچه‌ی چهار ساله داده است. خوب این معلم در مخش تجدید نظر کند. شما اگر یک بچه‌ی شیر خواره می‌لرزد، لحاف کرسی رویش بیاندازی خوب خفه می‌شود. ما گاهی وقت‌ها مشکل سلیقه داریم. ان بودجه‌ای که اوقاف خرج قرآن می‌کند، خرج تدبر هم بکند. روز قیامت باید جواب بدهند. شما چند میلیون تومان خرج حفظ قرآن کردی که پوست قرآن است؟ چند میلیون خرج مغز قرآن کردی؟ نمی‌گویم حفظ نباشد. نمی‌گویم تجوید نباشد. ببینید یک چیزی برای شما بگویم. مغز تخمه را بکاری سبز نمی‌شود. پوست تخمه را هم بکاری سبز نمی‌شود. اگر هم می‌خواهی سبز شود باید تخمه با مغزش باشد. شما مغز تخمه را بکاری یا پوستش سبز نمی‌شود. پوست قرآن و مغز قرآن. ما به پوست رسیدیم یا به مغز؟ الآن حافظ قرآن در ایران چند تا است؟ مفسر قرآن چند تا است؟ ما الآن هزارها آدم در حوزه داریم، رسائل و مکاسب و کفایه خوانده است، البته آنها را باید بخوانند. اما شما پنجاه نفر را پیدا کنید دو تا تفسیر را مباحثه کرده باشد. یک مقداری بودجه‌ی اوقاف باید خرج مغز شود. اگر بیست بار حافظین بین‌الملل و قاریان بین‌الملل آمدند، خوب یکبار هم مفسرین بین‌الملل بیایند. چرا تا به حال مفسرین بین‌الملل در ایران در این سی سال جلسه نداشتند؟ ولی قاریان هر سال جلسه دارند. بودجه‌های... هم ظاهر و هم باطن، هم پوست هم مغز، هم تجوید و تلاوت هم تدبر، و تدبر مهم‌تر از آن است.
امام رضا تابستان‌ها روی حصیر می‌نشست. 
نظم امام رضا، 5 مسواک داشت. یکی نوشته بود مسواک برای نماز صبح، برای نماز ظهر، برای نماز عصر، تنظیم باشد. یک کسی آمد گفت: آقا من چند جفت کفش دارم اسراف است؟ فرمود: نه، بالاخره علی التناوب پا می‌کنی. کسی اگر  پنج تا کفش دارد ولی هر روز یکی را می‌پوشد. این اسراف نیست. اسراف این است که آدم کفش را دور بیاندازد. اما اگر کسی از همه چیزهایی که دارد استفاده می‌کند، آن اسراف نیست. شاید هم امام رضا می‌خواست دقت کارش را بگوید. شاید هم چیز دیگر است، نمی‌دانم. ما یک چیزهایی را نمی‌فهمیم. نمی‌فهمیم که امام رضا چه می‌کند.
مهمان خانه‌ی امام رضا آمد دستش را دراز کند، فتیله‌ی چراغ را درست کند، امام رضا دستش را پیش گرفت و فرمود: ما اهلبیت از مهمان در خانه کار نمی‌کشیم. علامت جفا و نامردی این است که آدم مهمان را ببرد، بعد به مهمان بگوید: این کار را بکن. مهمان نباید در خانه کار کند.
امام رضا به برده‌هایش فرمود: اگر یکوقت شما را صدا زدم، و حتی بالای سر شما ایستادم گفتم: بیا، اگر دارید غذا می‌خورید راضی نیستم بلند شوید. سیر شوید بروید. یک چیزی بگویم مدیران جامعه‌ی ما گوش بدهند. نمی‌دانم حتماً جمعی از مدیران هستند. مقایسه مدیریت ما با مدیریت امام رضا! لا اله الا الله! زشت است. ما هنوز بالغ نشدیم که اینها که بودند. نمی‌فهمیم!
8- عنایت امام رضا(علیه‌السلام) به بردگان و ضعیفان
روزهای آخر بود. ساعتهای آخر بود. امام رضا فرمود: این ناهار آخر است. همه‌ی برده‌ها سر سفره بیایند. من می‌خواهم با برده‌ها غذا بخورم. امام رضا با برده‌اش مشورت می‌کرد. گفت: آقا از من نپرس. آخر من برده‌ی تو هستم. یک غلام سیاه! فرمود: اشکالی دارد خدا یک چیزی به ذهن تو بیاندازد که به ذهن ما نیاندازد؟ خوب این مدیریت امام رضا.
من را هم بردند در یکی از جاهای بالا. گفتند: آقا یک درس اخلاق بگو. ما را از این اتاق به آن اتاق بردند. این اتاق، آن اتاق، بالاخره دیدم یک پنج، شش نفر از این سران هستند. گفتند: دو تا حدیث اخلاقی بگو. گفتم: همین که اینجا آمدید ضد اخلاق است. مگر قال الصادق قایم موشک بازی دارد؟ حرف‌های محرمانه سری که نیست. نقشه‌ی جنگ که نیست. دو تا حدیث است بروید در مسجد بخوانید بقیه‌ هم گوش بدهند. شما فکر می‌کنید حالا که مدیریت دارید باید مثلاً جلسه‌ی موعظه‌تان هم جلسه‌ی ویژه باشد. این مدیریت‌‌های ما که فکر می‌کنیم حتماً باید ماشین چی و تلفن‌چی، اینها مدیریت‌های پلاستیکی، خیالی است. و لذا مردم هم دوستمان ندارند.
فرمود: روزهای آخر است، می‌خواهم آخرین غذا را با شما بخورم. گفتند: آقا با برده‌ها! گفت: باشد من همیشه با برده‌ها غذا می‌خورم. برده‌ها هم نمی‌دانستند که امام رضا مسموم شده، و دارد کلافه می‌شود. هی امام رضا خودش را نگه داشت. هی بگو، بخند، همینطور آزاد! خیلی جلسه طول کشید. امام رضا هم سوخت و هیچ نگفت. یکی یکی رفتند، تا آخری رفت و در را بست، غلتید، غلتید، غلتید، گفتند: چه شد؟ گفت: سوختم! گفتند: چه مدت است؟ گفت: خیلی وقت است سوختم! ولی من دیدم اگر روبروی برده‌ها بگویم: سوختم، غذا به دهان برده‌ها نمی‌چسبد! تشخیص دادم بسوزم، ولی غذا به دهان برده‌ها تلخ نشود. کدام مدیر، اصلاً دکترای مدیریت، نمی‌دانم فوق لیسانس مدیریت، نمی‌دانم، اینها نیست، نیست. اینهایی که ما می‌گوییم نیست. اصلاً مدیریت چیز دیگر است. بالاترین مدرک های مدیریت را ما داریم. اگر خبر مرگ ما را به پسر ما بگویند، مثلاً بنده دکترای مدیریت، شما الآن بگو: قرائتی مرد! قرائتی مرد! اِ... مرگ برای همه هست. هیچ! این پیداست که سی سالی که در نهضت بودم موفق نبودم. سرهنگی موفق است که اگر سربازی از پادگان رفت و داماد شد، برای این سرهنگ کارت عروسی بفرستد. که داماد شدم عروسی من بیا. یعنی دوستت دارم می‌خواهم در عروسی من بیایی. اگر در پادگان چنین کردند، بیرون از پادگان فرار کردند، پیداست سرهنگ شکست خورده است. ادب دادن از ترس، این دلیل بر محبوبیت نیست. این چون حقوق بگیر من است، قربان من می‌رود. حقوقش را ندهم قهر می‌کند. امام رضا این رقمی نبود. مدیریت اسلام چیز دیگر است.
سه تا سلام می‌دهم با من بگویید. یکی به پیغمبر، سلام به آنها می‌رسد و جواب را هم تحویل می‌گیریم. «السلام علیک یا رسول الله، السلام علیک یا محمد بن عبدالله و رحمة الله و برکاته»
به امام حسن؛ «السلام علیک یا حسن بن علی المجتبی و رحمة الله و برکاته» ما در مسجدها، در میان چهارده معصوم سه تا را گزینش می‌کنیم. رو به قبله به امام حسین، بعد به امام رضا، بعد به امام زمان، چرا اینطوری سلام می‌کنیم؟ اینطوری سلام کنیم. «السلام علیک یا رسول الله، السلام علیک یا امیرالمومنین، السلام علیک یا فاطمه، السلام علیک یا حسن بن علی» به چارده معصوم سلام کنیم. یک سلام به چهارده معصوم. من نمی‌دانم دلیل اینکه در چهارده معصوم سه تا را درمی‌آوریم سلام می‌کنیم پایش به کجا بند است؟ خیلی در دین ما سلیقه به کار رفته است. سلیقه‌هایی که پایش به قرآن و عقل وصل نیست. امام حسن، امام امام حسین بود. ولی امام حسین امام امام حسن نبود. بنابراین درست نیست که به امام حسن سلام نکنیم، به امام حسین سلام کنیم. از امشب تصمیم بگیرید در هر مسجدی به چهارده معصوم سلام کنید منتهی سلام مختصر، که خیلی هم طول نکشد. «السلام علیک یا جعفر بن محمد، السلام علیک یا موسی‌بن جعفر» یه چهارده معصوم سلام کنیم.
خدایا معرفت و مودت و اطاعت ما را روز به روز نسبت به خودت و قرآن و اولیائت بیشتر بفرما.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

--------------------------------------------------------------------------------

«سؤالات مسابقه»

1- آیه‌ی 25 سوره‌ی انعام، کدام تهمتِ مخالفان پیامبر را بیان می‌کند؟
1) کاهن بودن پیامبر
2) اسطوره بودن قرآن
3) شاعر بودن پیامبر
2- بر اساس آیه 58 سوره‌ی مائده، منافقان چه چیزی را به تمسخر می‌گرفتند؟
1) نماز و مسجد
2) تلاوت قرآن
3) انفاق به محرومان
3- در ساختن مسجد پیامبر در مدینه، چه کسانی مشارکت داشتند؟
1) مردان مدینه
2) زنان مدینه
3) مردان و زنان مدینه
4- بر اساس روایات، امام رضا(علیه‌السلام) هر چند روز یکبار قرآن را ختم می‌کردند؟
1) سه روز یکبار
2) ده روز یکبار
3) سی روز یکبار
5- ریشه‌ی سخنان امام رضا(علیه‌السلام) چه بود؟
1) احادیث رسول خدا(صلوات الله علیه)
2) سخنان امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)
3) آیات قرآن کریم